Voor de probleemformulering wil de therapeut zicht krijgen op eventuele basale en intermediaire
opvattingen die invloed hebben op de klachten. Soms worden ze duidelijk vanuit wat de cliënt zegt
over zichzelf (in negatieve zin). Soms is de NPT nodig om vast te stellen welke basale en
intermediaire opvattingen van invloed zijn.
NPT ook inzetten wanneer therapeut niet goed begrijpt waarom de cliënt zo emotioneel reageert bij
een bepaalde automatische gedachte.
Middels de NPT kan dan worden onderzocht welke negatieve evaluatieve opvatting opspeelt (de
kernopvatting) en deze emotionele lading veroorzaakt.
NPT kan ook zinvol zijn tijdens de interventiefase. Sommige gedachten zijn niet goed uit te dagen,
doordat kernopvattingen een rol spelen die van sterke evaluatieve aard zijn.
De emoties die deze kernopvattingen oproepen maken het lastig om op een rustige en rationele
wijze de gedachten te testen. In die gevallen moet eerst de onderliggende evaluatieve opvatting
behandeld worden.
4.2 Rationale
Kernopvattingen zijn het meest fundamentele kennisniveau en zijn absolute evaluaties van het zelf,
anderen en de wereld, die gevoelsmatig als erg waar aanvoelen en emotionele en gedragsmatige
schema’s aansturen.
Intermediaire opvattingen zijn van de kernopvattingen afgeleide leefregels, verwachtingen,
strategieën of lessen.
Instrumentele opvattingen zijn leefregels die de functie hebben om negatieve zaken te vermijden
en het positieve te verkrijgen (‘ik moet…’, of ‘ ik mag niet…’).
Conditionele opvattingen zijn verwachtingen die op leerervaringen zijn gebaseerd (‘als…, dan…’, of
‘anderen zullen…’).
De NPT is een vraagtechniek die onderzoekt welke onderliggende evaluatieve kernopvattingen of
intermediaire opvattingen de sterke emotionele en gedragsmatige reacties geven.
Grondvragen zijn: “Stel u voor dat het waar is. Wat betekent dat dan voor u?” (leidend tot
intermediaire opvattingen)” en “Stel u voor dat het waar is. Wat zegt dat dan over u als persoon?”
(leidend tot kernopvattingen).
Je wil de ‘hot cognitions’ identificeren.
Hot cognitions zijn opvattingen die de kern van de persoon raken en emotionele en gedragsmatige
schema’s activeren.
,4.3 Stappen
Ga ervan uit dat de gedachte correct is: ‘En als we er nu eens vanuit gaan dat dit waar is, …..’.
Vraag dan naar wat dat voor de cliënt betekent of wat het over hem als persoon zegt.
Valideer dus telkens de opvatting en vervolg steeds met dezelfde (type) verdiepende vraag:
‘En stel dat dit echt zo is, wat betekent dit dan voor u / wat zegt dit dan over u als persoon?’
Stop zodra u de intermediaire opvatting of kernopvatting geïdentificeerd hebt. Controleer of
de cliënt zich erin herkent.
Noteer de instrumentele opvatting, de conditionele opvatting, of het waardeoordeel.
- Instrumentele opvattingen zijn leefregels (‘ik moet…’, of ‘ ik mag niet…’).
- Conditionele opvattingen zijn verwachtingen (‘als…., dan….’).
- Waardeoordelen gaan bijvoorbeeld over waardevol tegenover waardeloos; rechtvaardig
tegenover onrechtvaardig; enzovoorts.
4.4 Klinisch voorbeeld
Zie voorbeeld op Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=f2PJIXkRnPU en lees de voorbeelden
bij paragraaf 4.4.
4.5 Valkuilen en tips
Wees gevoelig voor de emotionele lading van het woordgebruik van de cliënt. Soms blijft de client in
een cirkel ronddraaien omdat de cliënt niet begrijpt waarnaar u vraagt. Stel de vraag dan op andere
manieren en let op dat het goed overkomt wat u bedoelt.
Tips:
- Let erop dat u de juiste gedachte valideert met ‘stel dat dit echt zo zou zijn’. Het gaat dus niet
om de gedachte dat de stemmen er zijn (die zijn er nu eenmaal), maar dat de stemmen hem
lastig vallen omdat hij dit verdient.
- Pas je woorden aan op de cliënt en wissel af als hij het niet begrijpt. Voorbeelden: ‘als ……
waar is, wat zegt dit dan over u als persoon?’, ‘Als ….. inderdaad klopt, wat raakt u dan het
meest daarvan?’, ‘hoe zou u iemand noemen die ………?’, etc.
Ga niet te lang door: Het is belangrijk om sensitief te zijn over de emotionele lading die bij de cliënt
geactiveerd wordt. Soms is er niks te vinden en spelen kernopvattingen geen grote rol bij de
problemen van de cliënt. Dit is te zien als automatische gedachten logischerwijs voldoende de
emotionele en gedragsmatige reacties verklaren.
Het kan ook zo zijn dat er irritatie ontstaat bij de cliënt, omdat die het gevoel krijgt dat u het
probleem nog niet erg genoeg vindt. Als je merkt dat de techniek niks oplevert, stop dan.
Stop ook niet te vroeg: Soms is het moeilijk om de juiste woorden of ideeën te vinden en voel je aan
dat er meer moet zijn. Bijvoorbeeld als de automatische gedachten niet in verhouding staan tot het
verdriet of de boosheid. Geef aan dat je de client wilt begrijpen.
, Algemene tips:
- Zoek slechts naar één intermediaire- of kernopvatting tegelijkertijd.
- Neem woorden van de cliënt over.
Let op vermijding. Ondanks dat de cliënt geïrriteerd kan reageren is het van belang om de
onderliggende opvattingen boven tafel te krijgen. Het onderscheid tussen de gebeurtenis (stemmen
horen) en de betekenisgeving wordt dan helderder en ook de oorzaken van de sterke emotionele
reacties en gedragsneigingen zijn duidelijk. Dit kan de cliënt opluchting geven en het biedt
mogelijkheid tot verandering
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 614148. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
