Deze samenvatting bevat alle relevante voorgeschreven litteratuur, arresten en jurisprudentie. Verder zitten er ook stappenplannen uit de werkgroepopdrachten in met verwijzingen naar de juiste wetsartikelen. Met deze samenvatting die alle stof bevat, haal je gegarandeerd het tentamen!
Bestuursrecht Samenvatting
Week 1 & 2: Dwingend en handhavend bestuur
Het uitgangspunt van een belangenafweging is dat deze consistent en evenwichtig is
(evenredigheidsbeginsel art. 3:4 lid 2 Awb) (HR Harderwijk). De klassieke terughoudende
(marginale) toetsing beperkt zich tot het toetsen op willekeur. De rechter toetst niet
rechtstreeks aan het evenredigheidsbeginsel maar meer indirect aan het verbod van
willekeur. Bij het evenredigheidsbeginsel vraagt de rechter zich af of een belangenafweging
evenredig is. Hiermee ondermijnt de rechter de beleidsvrijheid van het bestuursorgaan. Bij
het verbod van willekeur buigt de rechter zich over de vraag of de afweging onevenredig is.
Discretionaire bevoegdheden worden getoetst aan het evenredigheidsbeginsel:
1. Wanneer de wet het bestuur beleidsruimte geeft (standaardsituatie)
2. Bij een gebonden bevoegdheid zonder wet in formele zin
3. Bij een gebonden bevoegdheid met een wet in formele zin
Uit de Harderwijk-uitspraak volgt dat de rechter niet meer marginaal moet toetsen, maar
dieper moet ingaan op drie aspecten: geschiktheid, noodzakelijkheid en evenwichtigheid
van het besluit. De intensiteit van de toets hangt af van de belangen en gevolgen van het
besluit.
Het evenredigheidsbeginsel bestaat uit drie onderdelen:
1. Besluit moet geschikt zijn om beoogde doel te bereiken
2. Moet noodzakelijk zijn
3. Moet proportioneel zijn (evenredigheid in strikte zin)
Vroeger toetste de rechter aan het verbod van willekeur, maar door recente ontwikkelingen
(kinderopvangtoeslagaffaire) is de rechtspraak nu meer gericht op een directe toepassing van
het evenredigheidsbeginsel.
Het vertrouwensbeginsel houdt in dat gerechtvaardigde verwachtingen die door het bestuur
zijn gewekt zoveel mogelijk moeten worden gehonoreerd (voornamelijk van belang voordat
een besluit wordt genomen). Het materiële rechtszekerheidsbeginsel heeft voornamelijk
betrekking op de intrekking en wijziging van geldende besluiten. Drie-stappenplan van het
vertrouwensbeginsel (HR Amsterdams dakterras):
1. Toezegging: er moet sprake zijn van een toezegging die duidelijk, ondubbelzinnig en
door het bevoegde orgaan gedaan is. Schriftelijk bewijs is sterker, en de burger moet
te goeder trouw zijn.
2. Toerekening: toezegging moet kunnen worden toegerekend aan het bevoegde
bestuursorgaan, ook al komt deze van een niet-bevoegde functionaris.
3. Belangenafweging: moet afgewogen worden of het vertrouwen van de burger
zwaarder weegt dan andere belangen.
Het dispositievereiste houdt in dat de burger nadeel ondervindt door op vertrouwen te
handelen. Het is niet verplicht voor het vertrouwensbeginsel maar kan wel de kans op succes
vergroten.
, Onder handhaven wordt verstaan “het toezien op de naleving van wettelijke voorschriften en
het sanctioneren van handelingen die in strijd zijn met die wettelijke voorschriften. Er
kunnen twee hoofdvormen worden onderscheiden t.a.v. handhaving:
1. Toezicht op handhaving: actief onderzoeken of een norm wordt nageleefd
2. Sanctionering: een sanctie is een belastende maatregel die rechtens kan worden
opgelegd als reactie op het niet-naleven van rechtsregels. Een bestuurlijke sanctie is
een beschikking (art. 5:9 Awb). Er zijn twee hoofdvormen:
- Herstelsancties (repatoire sancties) (art. 5:2 lid 1 sub b Awb): overtreding
ongedaan maken of stoppen in algemeen belang, wordt door de rechter
marginaal getoetst
o Last onder bestuursdwang (art. 5:21 Awb): een bestuursorgaan brengt
door feitelijk handelen een situatie die in strijd is met een
bestuursrechtelijke norm weer terug in overeenstemming met die norm.
o Last onder dwangsom (art. 5:31d Awb): een overtreder krijgt eerst een
waarschuwing om de overtreding te herstellen, als dat niet gebeurt moet
hij een geldboete betalen.
- Bestraffende sancties (punitieve sancties) (art. 5.2 lid 1 sub c Awb):
leedtoevoeging aan de overtreder als reactie op een overtreding, wordt door de
rechter vol getoetst.
o Bestuurlijke boete (): heeft als doel om personen of bedrijven te straffen
voor het overtreden van bepaalde regels zonder dat er een strafrechter
aan te pas komt. Er zijn twee soorten boetes:
Verzuimboete: te laat indien van een belastingaangifte.
Vergrijpboete: opzettelijk onjuist invullen van de aangifte.
Kwalificatie als herstelsanctie of bestraffende sanctie is van belang voor de mate van
rechtsbescherming, in het bijzonder intensievere toetsing door de rechter bij bestraffende
sancties. Toch gelding basiswaarborgen ‘strafrecht’ ook voor lichte boetes o.g.v. EHRM
Özturk ‘criminal charge’ in de zin van art. 6 EVRM:
1. Kwalificatie naar nationaal recht Strafrecht?
- Zo ja criminal charge
- Zo nee stap 2 & 3
2. Aard van de overtreding (normadressaat-criterium) Norm gericht op eenieder?
- Zo ja stap 3
- Zo nee geen criminal charge
o Als slechts richt tot beperkte groep, dan geen criminal charge
3. Aard en zwaarte van de sanctie
Aard gaat over oogmerk/doel, ‘bestraffend’?
- Zo ja criminal charge
- Zo nee stap 3b
Zwaarte gaat over de effecten
- Zo ja criminal charge
- Zo nee geen criminal charge
Als het gaat om het geven van een ‘duw’ en niet om herstel, dan is er sprake van een
‘criminal charge’. Ook als geen ‘criminal charge’ maar wel ingrijpend intensieve toets (HR
Harderwijk).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dylanmfs. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
