Samenvatting Inleiding Media en Communicatie
Week 1
Kennisclips Hoorcollege 1
Deel 1 Communicatie: samenwerking via symbolen
Constitutive Model of Communication: Door te communiceren construeren we iets dat
anders niet zou bestaan
1. Communicatie: samenwerking via symbolen
De mens doet het evolutionair niet slecht
➔ We zijn niet de grootste, niet de snelste, en toch slagen we er behoorlijk in om te
overleven en om dingen voor elkaar te krijgen die we in ons eentje niet voor elkaar
krijgen. Dit doen we door samenwerken
De mens als teamspeler
- Mens is een groepsdier. Voor zijn fysieke en mentale gezondheid is het contact met
anderen heel belangrijk. Niet voor niks is eenzame opsluiting een ernstige vorm van
marteling
- Lid van een groep → allemaal voordelen
➔ bescherming
➔ grootse projecten (maken van een kerk)
- Samenwerking veronderstelt communicatie want je moet duidelijk maken wat je
nodig hebt
- Menselijke communicatie veronderstelt (gevolg van) samenwerking
Menselijke communicatie
- Als we denken aan commmunicatie, denken we aan taal. Taal onderscheid ons van
andere levende organismes in de wereld.
- Taal is complex en biedt uitzonderlijk flexibele communicatiemogelijkheden, bijv. om
te praten over
➔ Zaken / Personen die niet aanwezig zijn (President van Amerika) of niet
waarneembaar zijn (molenculen)
➔ Gebeurtenissen in het verleden (geschiedenis)
➔ Gebeurtenissen in de toekomst
➔ Counter factuals: Gebeurtenissen die hadden kunnen gebeuren (scenario’s)
,Communicatie gebruikt symbolen
- “Je bent de mooiste vrouw van de hele wereld.’ → 1. “Je laat me blozen!” 2.
Emoticon sturen van een blozende smiley en 3. Dit zien op haar gezicht → Dit vertelt
je iets over hoe zij zich voelt over die uiting
- Communicative displays (je hebt je gedrag niet onder controle, onbedoeld, 3) vs.
Communicative signals (gedrag waar je welt controle over hebt, intentioneel, 1+2)
- Iconische symbolen (in het symbool zelf kun je iets afleiden uit de betekenis)
versus niet-iconische symbolen (als er geen relatie is tussen de woorden en de
betekenis, de woorden: ‘Je laat me blozen’)
Via symbolen wordt betekenis overgedragen
- Het woord: meer, heeft meerdere betekenissen → niet iconische symbolen kunnen
dus meerdere betekenissen hebben
Sociale constructie van betekenis
- Verschillen in betekenis tussen groepen (wij bepalen de betekenis)
➔ Luxe auto? De meesten denken aan bv een Mercedes, maar
vrachtwagenchauffeurs denken bij elke personenauto aan een luxe auto
- Verschillen in betekenis in tijd
➔ Wijf? Vroeger was het een heel neutraal wordt, maar nu is het meer een
scheldwoord (In het engels bijvoorbeeld niet → husband and wife)
Deel 2 Wat betekent een symbool: Het breken van de code
Niet-iconische symbolen en betekenis
- Probleem: op basis van het symbool kan je niet de betekenis achterhalen waar het
naar verwijst in de werkelijkheid
- Bijvoorbeeld: Drvo • • شجرةBoom • дерево • Tree • 樹 • Baum • 木 • Arbre • Arbol →
er zit niks in het woord om naar het concept te verwijzen → er zit dus een code in
Hoe breek je de code? (Bijboorbeeld bij een verkeersbord)
- In communicatie gebruiken we symbolen
- De betekenis van de symbolen is willekeurig: de betekenis valt niet af te leiden uit de
kenmerken van het symbool
- De betekenis is dus een afspraak
- Om de code te beheersen, moet je weten wat de afspraken zijn
- Aan communicatie via symbolen gaat een andere vorm van communicatie vooraf!
Evolutie: complexiteit kost tijd
- Complexe systemen ontwikkelen zich langzaam waarbij wordt voortgebouwd op
eenvoudiger systemen
- Wat ging er aan taal vooraf? Denk aan mensapen, kinderen/baby’s
,Welk ander communicatiemiddel staat ons ter beschikking?
- Op basis van welke aspecten leid je af dat hier sprake is van communicatie?
- (Iemand die wijst naar bv water) → Communicatie door het oogcontact want dan
weet diegene dat het voor hem is bedoeld en het wijzen naar het water
- Door te wijzen kun je een afspraak maken over welk symbool hoor bij welk object, de
code breken
Wijzen: verschillen tussen mens en aap
- Wat is het verschil tussen mensen en mensapen?
- Het drie emmers experiment:
➔ Apen kunnen redeneren over wat anderen zien, willen en doen
➔ Apen geloven niet dat je informatie wilt geven
- De rijkdom van menselijke communicatie is gebaseerd op samenwerking
Samenvatting Deel 1 & 2
- Menselijke communicatie stelt ons in staat om over zaken te praten die niet aanwezig
zijn, niet (meer) bestaan of nog moeten plaatsvinden
- Daarvoor gebruiken we een code met symbolen
- Om die code te breken, is er een ander communicatiemiddel nodig: gebaren
- Én het vertrouwen dat wij elkaar helpen/samenwerken
Deel 3 Communicatiedoelen: verzoeken, informeren en normen
delen
Waarom zijn die doelen zo belangrijk?
- Communicatie en mediagebruik is doelgericht gedrag: je wilt er iets mee bereiken,
een bepaald gevolg.
➔ Beschrijven en verklaren vanuit een functioneel kader
➔ van communicatie en mediagebruik
➔ vanuit een functioneel kader (doelgericht)
- Wat zijn de bedoelde en onbedoelde gevolgen van communicatie en mediagebruik
en hoe kun je het optreden daarvan verklaren?
Communicatiedoel 1: Verzoek
- Je vraagt iemand iets, als dat verzoek wordt ingewilligd dan heb je daa
Communicatiedoel 2: Informeren
- Je vertelt iemand iets wat iemand anders nog niet wist
Directe wederkerigheid bij verzoeken
- Vandaag help jij diegene en diegene helpt jou morgen
Directe wederkerigheid bij informeren
- Ik vertel jou iets wat jij niet wist, jij vertelt mij iets wat ik niet wist
Groepsnormen en indirecte wederkerigheid
- Je helpt elkaar in de groep, werkt samen
, Communicatiedoel 3: “Sharing” - het creëren van groepsnormen door middel van verhalen
- Verhalen die we vroeger te horen krijgen over gewenst en ongewenst gedrag →
bijvoorbeeld over helden en schurken (Robin Hood, Voldermort) → hierin zitten als
groepsnormen verwerkt → als je je er niet aan houdt gebeuren er erge dingen
Groepsnormen en indirecte wederkerigheid
- Als we elkaar helpen steunen we elkaar, maar als je je niet houdt aan de groepsnorm
kan het zijn dat je geen steun/bescherming meer krijgt van de ander
- het voldoen aan die normen bevestigt het lidmaatschap van de groep, het uitgestoten
worden uit de groep is gevaarlijk.
Van Face-to-Face naar media
- Met de opkomst van media is er nu ook de mogelijkheid om verzoeken te doen,
mensen te informeren, verhalen te vertellen die niet direct in jouw omgeving zijn
- Media zijn ook informatiebronnen, kennis brengen (via het web, de krant) en kunnen
goede verhalen vertellen (over hoe normen eruit zien)
Deel 4 Uses & Gratifications: hoe verklaar je mediagebruik?
Uses & Gratifications benadering
- Functionele communicatie & mediagebruik:
➔ Use = gebruik van media / communicatie
➔ Gratification = beloning die media / communicatie oplevert
Uses & Gratifications → Wat levert het je op?
- Kennis: je weet beter hoe de wereld in elkaar zit (Online krant)
- Vermaak (Netflix)
- Sociaal: in contact komen of blijven die niet direct in je omgeving zijn (facetime)
Gratificaties: Hedonistisch welbevinden
- De stemming die je hebt, hoe je je voelt
- Verhouding tussen positieve en negatieve gevoelens/ervaringen
- (Vermaak)
Gratificaties: Eudaimonisch welbevinden
- Persoonlijk groei tot een beter, wijzer mens (na het gebruik heb je het gevoel dat je
iets goed heb gedaan)
- Basisbehoeften:
➔ Autonomie: je kan zelf bepalen wat je doet/beslissingsruimte (mensen
worden heel ongelukkig als je dit niet hebt) (bv dat je de kennisclips kan
kijken wanneer je wilt)
➔ Competentie: in welke mate ben je in staat om iets te doen/iets geleerd
hebt/vaardigheid die je hebt geleerd
➔ Verbondenheid: je een gewaardeerd en gerespecteerd lid van een groep
voelen
