BSW-B Week 11 De normatieve professional
Weten wat je eigen en andermans waarden en normen zijn, opzoeken in beschikbare
bronnen
Snappen waarom sociaal werkers zo handelen, gebaseerd op die bronnen
Snappen hoe de maatschappij van invloed is op het individu
Goede argumentatie formuleren om handelen te verantwoorden
Ethisch handelen
Ethisch handelen = nadenken over de manier waarop je zou moeten handelen. Op goede en
verantwoordelijke manier. Ethiek gaat over systematisch reflecteren op morele vragen (over
goed en kwaad, over de manier waarop mensen zouden moeten leven).
Waarom is dit van belang voor de sociaal werker?
- Je werkt met sociaal zwakkeren, kwetsbaren wat is rechtvaardig?
- Je grijpt in in iemands leven (risico van schade)
- Je werkt met vertrouwelijke info: niet alleen wettelijke, maar ook morele richtlijnen
over
- Je moet je keuzes kunnen verantwoorden.
Sociaal Werk is dus een normatief beroep: je werkt vanuit bepaalde waarden. En dat zie je
overal terug: in literatuur, opleidingsprofiel, bij beroepsvereniging.
Sociologisch visie/ perspectief: laat zien hoeveel invloed de samenleving op het individu
heeft.
Sociologische verbeeldingskracht: Wat mensen nodig hebben is het vermogen om te
begrijpen wat er in de wereld gaande is: het vermogen om de wisselwerking tussen de mens
en de samenleving, zijn biografie en de historie, het individu en de buitenwereld te
begrijpen.
Waarden en normen
Waarden: cultureel gedefinieerde standaarden waarmee mensen bepalen wat wenselijk,
goed en mooi is, en die als algemene richtlijnen voor het maatschappelijk leven fungeren
- Cultureel gedefinieerde standaard= dus iets wat een groep mensen, die tot dezelfde
cultuur behoort (on) bewust deelt. Andere culturen andere standaarden. Vaak wel
universele waarden, maar die worden dan in verschillende normen omgezet. Bv:
boertje laten na het eten: NL onbeschoft, China compliment.
- Wenselijk, goed, mooi = ideaalbeeld
- Richtlijn voor het leven= zo willen we leven, nastreven
Normen: Regels en verwachtingen waarmee een samenleving het gedrag van haar leden
- Regels en verwachtingen voor gedrag= dus hoe mensen handelen, zich gedragen
- Samenleving reguleert = dus als je afwijkt van de norm (= ander gedrag toont) dan
word je gecorrigeerd sociale controle (reactie omgeving: goed of afkeuren,
belonen of straffen.
,Waarde is de maatstaf en norm is de gedragsregels die daaruit voortkomt, dus altijd
samenhang. Het is belangrijk te weten welke waarden en normen spelen in een situatie
zodat je op je handelen kunt reflecteren.
Tuchtrecht gaat over de beroepscode en dus de professional
Klachtrecht over de werkwijze van de instelling en dus de organisatie.
IFSW: Sociaal werk is een praktijk-gebaseerd beroep en een academische discipline die
sociale verandering en ontwikkeling, sociale cohesie, empowerment en bevrijding van
mensen bevordert. Principes van sociale rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve
verantwoordelijkheid en respect voor diversiteit staan centraal in het sociaal werk.
Onderbouwd door sociaalwerktheorieën, sociale wetenschappen, menswetenschappen en
inheemse en lokale vormen van kennis, engageert sociaal werk mensen en structuren om
levensuitdagingen en problemen aan te pakken en welzijn te bevorderen (blz. 26 Basisboek
sociaal werk)
Wat is IFSW en wat doen zij? International Federation of Social Workers (IFSW) =
Wereldwijde organisatie, die streeft naar sociale rechtvaardigheid, mensenrechten en
sociale ontwikkeling door het beroep van SW te ontwikkelen, methoden en werkwijzen en
internationaal samenwerking te faciliteren. Soort beroepsvereniging, maar dan wereldwijd.
Conferenties om kennis te delen. Bij elkaar kijken, ervaringen uitwisselen. Doel is via SW
rechtvaardige samenleving creëren waarin iedereen mee kan doen.
Missie voor jullie beroep gedefinieerd. Internationale afstemming over belangrijke waarden
Beroepsverenigingen in Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening hebben als doel de
professionaliteit en de kwaliteit van de beroepsbeoefenaars uit een specifieke beroepsgroep
te bevorderen, te ontwikkelen en te beschermen.
• Beroepscodes: het vastleggen van normen en waarden die bij het beroep horen
• Sociaal Agogisch Werker 2018 (laatste versie):
- De beroepscode voor de sociaal agogisch werker geeft aan waar sociaal agogisch
werkers voor staan, welke waarden zij in hun beroepsoefening belangrijk vinden,
waar zij trots op zijn en waar zij op aangesproken willen worden.
- Belangrijke waarden zijn: integriteit, betrokkenheid/ rechtvaardigheid, een goed
gevoel voor verhoudingen en relaties, respect, vertrouwelijkheid, assertiviteit/
zelfbeschikking.
• Beroepsprofiel Maatschappelijk werk: De missie van het maatschappelijk werk is:
bevorderen dat mensen in onze samenleving tot hun recht komen als mens en als
burger.
Kerntaken van het sociaal werk
1. Ondersteunen en wegwijs maken
2. Voor iemand zorgen
3. Ontwikkelen en opvoeden
4. Ingrijpen en optreden
5. Gedrag beïnvloeden
6. Verhoudingen beïnvloeden
7. Signaleren en agenderen
, Waarden Beroepscode: integriteit, betrokkenheid/ rechtvaardigheid, een goed gevoel voor
verhoudingen en relaties, respect, vertrouwelijkheid, assertiviteit/ zelfbeschikking.
Meestal is voor jou helder hoe te handelen vanuit de waarden. Maar soms kom je een
situatie tegen, waarbij je moet kiezen uit twee alternatieven. Je kunt het eigenlijk nooit goed
doen, wat je ook kiest.
Ethisch dilemma =
- Probleem, waarbij je MOET handelen, niks doen is geen optie voor betrokkenen.
- Twee alternatieve handelswijzen: dus niet eenduidig, zoals bij suïcidepoging: dan
moet iemand opgenomen worden. Overduidelijke kindermishandeling. Dat is geen
dilemma.
- Normatieve problemen, dus niet over HOE je iets moet aanpakken (welke methode
werkt het beste bij …), maar wat is juist handelen.
Van jou verwachten we dat je die dilemma’s kunt filteren uit casuïstiek.
1- Wat doe je als verschillende personen of partijen het niet met elkaar eens zijn?
VB: Vader en moeder zijn het niet eens met elkaar. Welke oplossing is voor beide het meest
acceptabel. Of conflict tussen huurder en woningbouwvereniging (bewaart al zijn kranten, je
kan er niet meer lopen, maar hij valt ook weleens met een sigaret op slaap op de bank)
2- Wat doe je als jouw eigen/ professionele opvattingen conflicteren met een ander?
VB: Client die zichzelf verwaarloost en al weken niet meer gedoucht heeft en jij wil uit
gezondheidsoverwegingen dat hij dat wel doet. Of dat hij zijn merel in de tuin begraaft i.p.v.
in huis bewaard.
3- Leef je helemaal mee of houd je afstand tot mensen? (Betrokkenheid en afstand)
VB: Zo meeleven met cliënt dat je zelf uit eigen zak 100 wil gaan betalen voor een
zorgrekening, die ze niet kan betalen en die alleen maar als schuld op zal lopen.
4- Wat doe je als je dingen ter ore komen waar je anderen voor wilt waarschuwen (het
respecteren van privacy, vertrouwelijkheid en openbaar belang).
Verschillende rollen als sociaal werker
Bij het uitvoeren van jouw werk, vervul jij verschillende rollen. Jij vertegenwoordigt daarbij
jouw instelling, maar ook jouw beroep en beroepsvereniging. Jij schept het beeld wat de
samenleving heeft van de sociaal werker. Wat hoort de sociaal werker te doen? Kijken naar
die rolomschrijving geeft jou net als de kerntaken en beroepscode instructies over wat je
hoort te doen.
Veranderaar:
- Niet sterk bezig met het innerlijk (psycholoog), maar
- Wel met verbeteren van relaties, meedoen, richting en doel in leven vinden,
loskomen van oud gedrag.
- Coach, begeleiding, aanjagen. Durven prikkelen
- Samen met informeel netwerk
- Vraagbaak
