Dit is een samenvatting voor het vak Sociale Psychologie (Boek: Sociale psychologie van o.a. Elliot Aronson, 9e editie) van de minor Toegepaste Psychologie. De samenvatting heb ik gemaakt aan de hand van de colleges en het boek. Het bestaat uit de hoofdstukken 1, 3 t/m 6, 8 t/m 11 en 13. Met deze s...
Hoofdstuk 1 Inleiding tot de sociale psychologie......................................................................................... 2
Begrippen hoofdstuk 1 ................................................................................................................................................. 5
Hoofdstuk 3 Sociale cognitie: hoe we denken over de sociale wereld ............................................. 7
Begrippen hoofdstuk 3 ............................................................................................................................................... 11
Hoofdstuk 4 Sociale perceptie: hoe we andere mensen begrijpen .................................................. 13
Begrippen hoofdstuk 4 ............................................................................................................................................... 18
Hoofdstuk 5 Het zelf: onszelf begrijpen in een sociale context ......................................................... 20
Begrippen hoofdstuk 5 ............................................................................................................................................... 25
Hoofdstuk 6 De behoefte om ons handelen te rechtvaardigen .......................................................... 27
Begrippen hoofdstuk 6 ............................................................................................................................................... 30
Hoofdstuk 8 Conformisme: sociale invloed en aanpassing van gedrag ......................................... 32
Begrippen hoofdstuk 8 ............................................................................................................................................... 37
Hoofdstuk 9 Groepsprocessen: invloed in sociale groepen .................................................................. 38
Begrippen hoofdstuk 9 ............................................................................................................................................... 44
Hoofdstuk 10 Interpersoonlijke aantrekkelijkheid: van eerste indrukken tot hechte ......... 46
Begrippen hoofdstuk 10 ............................................................................................................................................ 50
Hoofdstuk 11 Prosociaal gedrag: waarom helpen mensen? ................................................................ 52
Begrippen hoofdstuk 11 ............................................................................................................................................ 57
Hoofdstuk 13 Vooroodelen: oorzaken en oplossingen ............................................................................ 59
Begrippen hoofdstuk 13 ............................................................................................................................................ 64
1
,Hoofdstuk 1 Inleiding tot de sociale psychologie
Psychologie is de wetenschap van het gedrag en de psychologische processen van het individu.
Wat is sociale psychologie? Sociale psychologie is de wetenschappelijke studie van de manier
waarop de gedachten, gevoelens en gedragingen van mensen wordt beïnvloed door de werkelijke
of voorgestelde aanwezigheid van andere mensen.
De wetenschappelijke studie: Alle sociaal psychologische theorieën en
verschijnselen zijn allemaal gebaseerd op gedegen systematisch, wetenschappelijk
onderzoek. Dit is uitgevoerd door middel van beproefde onderzoeksmethoden.
VB experimenten en vragenlijsten.
Sociale psychologie is een wetenschap.
Gedachten, gevoelens en gedragingen: Deze drie aspecten van de mens worden
onderzocht.
Gedrag kan makkelijk worden onderzocht, d.m.v. observeren.
Sociale psychologie kijkt ook naar gedachten en gevoelens, want die kunnen
het gedrag (ook) beïnvloeden. Deze zijn moeilijker te zien (niet zichtbaar):
onderzoeken d.m.v. vragenlijsten.
Beïnvloed: Sociale psychologie kijkt voornamelijk naar hoe mensen andere mensen
kunnen beïnvloeden, dus naar sociale invloed.
Sociale invloed is het effect dat de woorden, daden of alleen al de
aanwezigheid van andere mensen hebben op onze gedachten, gevoelens,
attitudes of gedrag.
Kan direct zijn (erboven op liggen): VB wanneer iemand je wat probeert te
verkopen.
Kan ook indirecter (onbewust) zijn. Dit heb je niet door, maar je gedrag wordt
er wel door beïnvloed. (VB experiment: mensen met merkkleding aan haalden
meer geld op, door de gedachte: het zal wel goed zijn)
Werkelijke of voorgestelde: We worden beïnvloed door mensen die werkelijk
aanwezig zijn (VB mensen in collegezaal en het niet stellen van een vraag) en mensen
die niet aanwezig zijn (VB niet kopen van een trui omdat iemand vorige week zei dat
dat merk dom is).
Een sociaal psychologische theorie zegt iets over het gedrag van mensen in relatie tot andere
mensen.
Voorbeelden van onderzoeksthema’s:
Hoe maak ik een goede indruk? Hoe imponeer ik een sollicitatiecommissie?
(On)-bewuste attitudeverandering: VB sociaal psychologen die in de reclame-wereld
werkzaam zijn, de attititude (houding) van mensen tegenover een product of dienst
zodanig veranderen/manipuleren dat het product wordt gekocht.
Reductie van vooroordelen: VB discriminatie op de arbeidsmarkt.
Individuele versus groepsprestaties: Is het zo dat een team beter presteert dan een
individu? En waarom is dat dan zo? Hoe kunnen we prestaties van mensen bevorderen?
Hoe kan men ervoor zorgen dat mensen zuiniger zijn met energie?
Hoe kan men er voor zorgen dat patiënten hun medicijnen regelmatiger innemen?
Stelling: Mensen doen wat ze doen omdat ze op een bepaalde manier in elkaar zitten.
Populair mensbeeld.
Ik denk dat je ook dingen doet door de omgeving, mensen passen hun gedrag daarop
aan.
Mensen denken vaak als eerst als een persoonlijkheidspsycholoog: we schrijven het gedrag van
mensen toe aan hun persoonlijkheid.
Terwijl het ook kan komen door iets wat daarvoor gebeurd is: VB schreeuwende docent jij
schrijft hem af als naar, agressief, etc. is eigenlijk een hele leuke docent, maar hoorde
vannochtend dat zijn vrouw wilde scheiden.
2
, Het sociaal psychologische mensbeeld/perspectief: mensen staan onder zeer sterke invloed
van hun sociale omgeving. Hun gedrag is voor een belangrijk deel het gevolg van externe,
situationele invloeden.
Natuurlijk zeggen wij ook: je persoonlijkheid en karakter doet er ook toe, bepaalt voor
een groot deel het gedrag. = persoonlijkheidspsycholoog
Maar soms bepaalt de sociale context waarin iemand zich in begeeft voor een groter
gedeelte jou gedrag. = sociaal psycholoog
Om dit duidelijker te maken, onderscheidt tussen drie disciplines die zich allemaal bezighouden met
het verklaren van menselijk gedrag:
Sociologie Sociale psychologie Persoonlijkheidspsychologie
Verschaft algemene wetten en Onderzoekt de psychologische Onderzoekt de kenmerken die
theorieën over samenlevingen, processen die mensen met elkaar maken dat individuen uniek zijn
niet over individuen. gemeenschappelijk hebben, die en van elkaar verschillen (=
maken dat ze gevoelig zijn voor individuele verschillen).
sociale invloed.
Verschil: ze kijken allemaal naar een ander (analyse) niveau van menselijk gedrag.
Sociologie: (macro-niveau) kijken naar de invloed van de samenleving/maatschappij
op het gedrag van mensen.
Onderzoeksvraag: Hoe kan het dat er in Zuid-Afrika meer misdrijven worden
gepleegd dan in Nederland? Wat in die samenleving maakt dat dat zo is.
Persoonlijkheidspsychologie: (micro-niveau) kijkt naar het individu.
Onderzoeksvraag: Welk karaktereigenschap leidt tot agressief gedrag?
Sociale psychologie: (meso-niveau) neemt van beide disciplines wat mee, kijkt naar
het individu in de sociale context.
Onderzoeksvraag: Welke factoren in de sociale context maken nu dat iemand
agressief gedrag gaat vertonen?
Aanname 1: De macht van de situatie
Aanname in de sociale psychologie is dat wij sterk worden beïnvloed door (de macht van) de
situatie.
Mensen kijken vaak naar het gedrag van anderen om hun eigen gedrag te bepalen.
(Video Falling Man)
Dit gaat zo ver dat zelfs in gevaarlijke situaties de meerderheid toch kijkt naar wat de
anderen in de ruimte doen. Wanneer zij niets doen besluit jij ook niets te doen, dit kan
meerdere redenen hebben (VB niet willen opvallen). (Video Smoke filled room)
Hoe meer mensen aanwezig zijn, hoe minder mensen geneigd zijn te helpen omdat je
dan denkt dat een ander dat wel doet.
Dit wordt verklaard door diffusion of responsibility: het verspreiden van de
verantwoordelijkheid.
Wanneer jij alleen bent, ben je als enige “verantwoordelijk” je onderneemt
actie.
Heel vaak wordt de macht van de situatie onderschat en trappen we in de fundamentele
attributiefout.
Fundamentele attributiefout is de neiging om ons eigen en andermans gedrag volledig
toe te schrijven aan persoonlijkheidstrekken, en de macht van de situatie te onderschatten.
Experiment: Bij fout antwoord van de kandidaat vertelde de quizmaster het goede
antwoord. Aan het eind van de Quiz werd aan het publiek gevraagd wie men het slimst
vond, kandidaat of quizmaster. De meesten zeiden de quizmaster, omdat hij alle
antwoorden juist had. Is dat omdat hij intelligent is of omdat hij quizmaster is en de
antwoorden heeft?
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper DanielleSchokker. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.
