College aantekeningen
Hoorcollege aantekeningen personen- en familierecht
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
Hoorcollege aantekeningen personen- en familierecht.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 43 pagina's
Voorbeeld 4 van de 43 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: lawgirl32 • 3 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcollege Personen- enFamilierecht
Week 1.1: Inleiding en Afstamming
e.j.m.cornelissen@law.leidenuniv.nl
Personenrecht: onderwerpen die het functioneren van het individuele persoon mogelijkheid
maken of bevorderen in de samenleving.
Familierecht: het familierecht betreft van oorsprong in de eerste plaats de levensverbintenis
die een vrouw en een man kunnen aangaan en de daaruit voortvloeiende rechten en
plichten en vermogensrechtelijke gevolgen. In nauwe samenhang daarmee: afstamming uit
het huwelijk en de andere rechtsgevolgen van bloed- en aanverwantschap en het gezag over
de kinderen. huwelijk als basis
Personenrecht:
Rechtsbevoegdheid: art. 1:1 lid 1 BW: iedereen in Nederland rechtssubject en kan dus
rechten dragen. Niemand is rechteloos! Persoonlijke dienstbaarheden worden niet geduld,
hiermee wordt bedoeld dat slavernij verboden is. Bij slavernij ben je geen rechtssubject,
maar een rechtsobject en dat mag niet. Niemand is het rechtsobject van een ander.
De persoonlijkheid begint bij de geboorte, vanaf dat moment is er een natuurlijk persoon die
drager is van rechten en plichten. Het kan ook zijn dat een niet-geboren persoon als ‘reeds
geboren’ worden aangemerkt. Dit is een fictie. Dit betekent dat wanneer het belang van de
ongeboren vrucht dit vordert, dan wordt het als geboren aangemerkt. Er wordt gedaan alsof
het als geboren is om het rechten en plichten te geven. Als het vervolgens niet levend ter
wereld komt, wordt het geacht niet te hebben bestaan.
Is dit een antwoord op abortus? Nee, want abortus gaat over het recht van een embryo en
daar gaat dit artikel niet over. Het artikel is een fictie, om een ongeboren kind een voordeel
te geven.
Een ander kan zich niet beroepen op art. 1:2 BW, dit is alleen voor het belang van het
ongeboren kind. In welke gevallen is art. 1:2 BW van belang? Erfrecht, omdat zijn belang dit
vordert om zo kunnen erven (alleen een natuurlijk persoon kan erven, een vrucht is geen
natuurlijk persoon). Een ander voorbeeld: kinderbeschermingsmaatregel, wanneer de
moeder in een staat verkeerd waarin zij niet goed kan zorgen voor een kind, kan op grond
van dit artikel een kind bij voorbaat onder toezicht worden gesteld.
Een ongeboren kind kan wel in de basisregistratie worden opgenomen, van wege de
maatschappelijke wens is dit mogelijk gemaakt. het is wel strijdig met het beginsel van art.
1:2 BW. Als het kind doodgeboren wordt heeft het nooit bestaan en is het geen
rechtssubject geweest. Het kan dus worden geregistreerd, maar het is niet in
overeenstemming met de wet.
Familierecht:
,Alles over het huwelijk en wat daaruit voortvloeit. Ons familierecht is bepaald door het
katholieke recht; het recht van de kerk. Hierdoor is het huwelijk tussen man en vrouw het
startpunt. De maatschappij verandert, waardoor het recht mee verandert. Dit is ook
gebeurd: het Marckx-arrest.
Het Marckx-arrest:
Beroep op art. 8 EVRM (family life)/ art. 14 EVRM (discriminatieverbod wel in combinatie
met een ander artikel). Een ongehuwde vrouw bevalt van een meisje. Dat zij ongehuwd was,
zorgde voor een ‘onwettig kind’. Zij komt bij de geboorte in een familierechtelijke betrekking
tot de moeder. Biologisch is er ouderschap, maar juridisch niet. Hierdoor is erkenning
noodzakelijk. Na de erkenning ontstaat er een familierechtelijke betrekking tussen de
moeder en kind, maar niet tussen het kind en de bloedverwanten van de moeder. Daarnaast
heeft het kind als ‘onwettig kind’ een beperktere erfrechtelijke status dan wanneer zij
binnen een huwelijk zou zijn geboren (wettig kind). Adoptie is vereist. Dit is strijdig met art. 8
jo. 14 EVRM. De strijdigheid is aangenomen.
Uitspraak: België heeft een positieve verplichting om het familie- en gezinsleven te
waarborgen. Art. 8 EVRM maakt geen onderscheid tussen de op het huwelijk gebaseerde en
de buitenhuwelijkse familie. Een huwelijk is niet nodig om te kunnen sprake van ‘family life’.
Er is een autonoom begrip, zelfstandig begrip; family life. Hier vallen tal van
samenlevingsvormen onder. Dit is een mooi voorbeeld van de aard van het EVRM; ‘a living
instrument, to bo interpreted in the light of present-day conditions’. Hier kwam kritiek op.
Family life aangenomen:
- Moeder en kind (Marckx-arrest)
- Ouders en staande hun huwelijk geboren kinderen
- Een kind – geboren tijdens of na samenleving van niet gehuwde (biologische) ouders
– en diens biologische vader
- ‘’, ook zonder samenleving mogelijk, maar wel langdurig affectieve relatie
- Enkel biologisch vaderschap niet voldoende, ‘bijzondere of bijkomende
omstandigheden vereist’
Afstamming
Twee belangrijke begrippen:
- (Juridisch) bloedverwantschap (art. 1:3 lid 1 BW)
o Geboorte: in de wet bepaald
o Erkenning
o Gerechtelijke vaststelling
o Adoptie
bloedverwantschap is niet altijd biologisch bloedverwant
De graad wordt berekend door de aantal geboorten tussen de personen te tellen. Dit
kan in rechte lijn (vader, opa) of in zijlijn (zus, neven, nichten = aftakking)
- Familierechtelijke betrekking (art. 1:197 BW)
Er is sprake van een familierechtelijke betrekking, wanneer er sprake is van
bloedverwantschap. Daar waar bloedverwantschap is, is een familierechtelijke betrekking.
,Aanverwantschap: art. 1:3 lid 2 BW, zelfde graad als bloedverwant met als vereiste een
huwelijk of geregistreerd partnerschap. Alleen de echtgenoot van de bloedverwant is een
aanverwant, niet verder.
Afstammingsrecht
Wie is/ zijn de juridische ouders?
Verschillende typen ouder:
- Juridische ouder
- Biologische ouder
o Verwekker: man (geslachtsgemeenschap) genetische ouder
o Donor (sperma of eicel) genetische ouder
o Geboortemoeder meestal genetische ouder
- Sociale ouder: in de praktijk zorgdragen, zonder een familierechtelijke betrekking
(geen juridisch ouder)
o Pleegouder: kinderbeschermingsmaatregel
o Stiefouder
De geboortemoeder is altijd biologisch moeder en juridisch ouder. Je kan niet meer dan 2
juridische ouders hebben! Wel meerdere biologische ouders.
Juridisch ouderschap:
Moeder – art. 1:198 lid 1 BW
- De vrouw uit wie het kind is geboren (sub a).
- De vrouw die tijdens de geboorte met bovengenoemde genoemde moeder is
getrouwd + verklaring Stichting, waaruit anonimiteit donor blijkt (sub b). Er geldt een
verplichte verwekking door kunstmatig bevruchting.
- Door erkenning (sub c)
- Door gerechtelijke vaststelling (sub b)
- Door adoptie (sub e)
Vader – art. 1:199 BW
- De man die op het tijdstip van de geboorte met de (geboorte)moeder is getrouwd.
Dit hoeft niet de biologische vader te zijn!
- Bij geboorte na ontbinding huwelijk door overlijden: 306 dagen-regel
- Erkenning
- Gerechtelijke vaststelling
- Adoptie
Casus: A en B zijn getrouwd. A heeft een ONS met C. 9 maanden later wordt D geboren. Wie
is de vader? B is de vader. Is hier iets aan te doen? Ontkenning van het vaderschap; art.
1:200 BW
Ontkenning van het vaderschap – art. 1:200 BW
Grondslag: de vader is geen biologische vader. Vader, moeder en het kind kunnen dit
verzoeken binnen 1 jaar voor moeder en vader en 3 jaar voor het kind. Vader en moeder
hebben deze mogelijkheid niet als de vader kennis had voor het huwelijk of heeft ingestemd
, met de daad, tenzij dit het gevolg is van bedrog van de moeder. Dan kan de vader wel
ontkennen.
Het ontkennen van het duomoederschap is in beginsel hetzelfde; art. 1:202a BW. De
ontkenning van het ouderschap heeft terugwerkende kracht.
Casus: A en B hebben een relatie, maar zijn niet getrouwd. A heeft een ONS met C. Wie is de
vader van D? Niemand. Er kan wel erkend worden. Htiervoor is een akte vereist van de
notaris. Werking van de erkenning vindt plaats vanaf het tijdstip dat de erkenning is gedaan.
Dit kan ook bij voorbaat. Erkenning is onherroepelijk, je kan dit niet terugtrekken.
Erkenning is nietig, wanneer de erkenner een te nauwe bloedverwant is, de erkenner nog
geen 16 is, wanneer het kind nog geen 16 is en geen toestemming is van de moeder,
wanneer het kind ouder is dan 11 zonder toestemming van het kind of wanneer er al twee
ouders zijn. Er kunnen maar maximaal twee ouders zijn. art. 1:204 lid 1 BW
Er is sprake van een verplichte toestemming van de moeder en het kind. In het geval dat de
moeder de toestemming niet wil verlenen, dan kan degenen die wil erkennen naar de
rechter stappen voor vervangende toestemming, tenzij dit de belangen van de moeder
schaadt … art. 1:204 lid 3 en 4 BW. De verwekker of de donor die ook ‘family life’ heeft
met het kind kan om deze toestemming vragen. De vervangende toestemming wordt
gegeven tenzij dit de relatie tussen moeder en kind schaadt of dit de ontwikkeling van het
kind schaadt. De levensgezel van de moeder stemt in met donorbevruchting, die kan om
vervangende toestemming vragen, alleen als dit in het belang van het kind is. Dit is dus
anders dan bij de biologische vader.
twee verschillende toetsen
De juridische werkelijkheid en biologische werkelijkheid worden gewenst overeen te
stemmen.
Week 1.2: Afstamming en adoptie
Vervangende toestemming
Uitgangspunt: zowel het kind als verwekker heeft aanspraak erop heeft dan hun relatie
rechtens wordt erkend als een familierechtelijke betrekking. RO 3.5 aansluiting bij de
biologische werkelijkheid.
HR 31 mei 2002 (toestemming voorwaardelijk)
De moeder kan vervangende toestemming door de rechtbank niet blokkeren door een ander
toestemming voor erkenning te verlenen. HR: Vanaf het moment indienen verzoek tot VT tot
aan de definitieve beslissing, kan de moeder aan een ander slechts voorwaardelijk
toestemming geven. Deze heeft alleen gevolg indien de VT wordt geweigerd. RO 3.5.
HR 30 oktober 2015 (toestemming voorwaardelijk 2)
Voor het indienen verzoek VT bij de rechtbank door verwekker is toestemming aan een
ander dus niet voorwaardelijk? Vanaf het moment van de ontvangst van een brief van de
verwekker aan moeder/ advocaat met verzoek om toestemming, is toestemming aan een
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper michelleoort. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75323 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen