Week 1
1. Het Sociaal Domein
Het sociaal domein omvat drie belangrijke domeinen: Jeugd, Zorg, en Participatie, en betreft alles
wat te maken heeft met het welzijn van burgers in een gemeente. De samenwerking tussen deze
domeinen is essentieel, en de gemeente speelt hierin een centrale rol. De rol van de SJD'er (Sociaal
Domein professional) is om maatwerk te bieden, integraal te werken, en de regie te nemen in het
proces van zorg en ondersteuning van burgers.
2. Problemen binnen het Sociaal Domein
Binnen het sociaal domein zijn er verschillende problemen en uitdagingen:
Multiproblematiek: Veel mensen hebben meerdere, met elkaar samenhangende problemen,
wat leidt tot versnipperde hulp en probleemfixatie.
Dure zorg: De kosten van zorg zijn de afgelopen jaren enorm gestegen (bijvoorbeeld de
AWBZ), wat leidt tot hoge uitgaven.
Andere termen: zoals afstandelijk, verkokerd, expertocratie, grootschaligheid, institutie
centraal, en vervreemding worden vaak gebruikt om de problemen van het sociaal domein te
omschrijven.
3. De Drie Decentralisaties (2015)
De decentralisaties beogen het verplaatsen van verantwoordelijkheden van de rijksoverheid naar de
gemeenten. Dit werd geïnitieerd om de zorg efficiënter en effectiever te maken.
De drie decentralisaties zijn:
Jeugdzorg: De zorg voor jeugd is vanaf 2015 gedecentraliseerd naar gemeenten om jongeren
beter te ondersteunen en integrale zorg te bieden.
Zorg (WMO, ZVW, WLZ): De zorg die eerst onder de AWBZ viel, werd ondergebracht in de
Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), de Zorgverzekeringswet (ZVW), en de Wet
Langdurige Zorg (WLZ).
Participatie (Werk en inkomen): De participatiewet beoogt meer mensen, ook met een
arbeidsbeperking, aan het werk te krijgen. Dit was de vervanger van de Wet Werk en Bijstand
(WWB) en de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW).
4. Transitie en Transformatie
Transitie: De verandering van het stelsel en de regels, zoals de verschuiving van wetgeving en
verantwoordelijkheden.
Transformatie: De verandering in werkwijzen en relaties tussen professionals en burgers,
gericht op cultuurverandering en samenwerking.
5. Doelstellingen van de Decentralisaties
Jeugd: Jongeren moeten, ongeacht hun situatie, een bijdrage kunnen leveren aan de
samenleving. Dit wordt ondersteund door de Jeugdwet.
, Zorg: De zorg moet zo veel mogelijk in de eigen omgeving plaatsvinden en gericht zijn op
zelfredzaamheid en participatie.
Participatie: Mensen met een beperking moeten zoveel mogelijk deelnemen aan de
samenleving en werkgelegenheid wordt voor hen bevorderd.
6. Het Beleidskader en de Wetgeving
Binnen het sociaal domein worden de onderstaande wetten gehanteerd:
Wmo 2015: Regelt zorg en ondersteuning voor mensen met een beperking of chronische
aandoening. Dit omvat begeleiding, dagbesteding, huishoudelijke hulp, en
woningaanpassingen.
Zorgverzekeringswet (ZVW): Regelt de vergoeding van zorg, zoals wijkverpleging en
geestelijke gezondheidszorg.
Wet Langdurige Zorg (WLZ): Regelt langdurige zorg voor mensen met ernstige beperkingen.
Jeugdwet: Biedt een kader voor zorg en ondersteuning aan jongeren en hun ouders. Dit
omvat jeugdhulp en bescherming tegen huiselijk geweld en kindermishandeling.
Participatiewet: Bevordert de participatie van mensen met een arbeidsbeperking, en regelt
bijstand en inkomen voor mensen die tijdelijk of langdurig buiten het arbeidsproces staan.
7. Bestaansminimumregelingen en Participatiewet
De Participatiewet is bedoeld om de toegang tot werk te verbeteren voor mensen met een
arbeidsbeperking. Het is een fusie van diverse wet- en regelingen, waaronder de WWB, de WSW, de
Wajong, en de IOAW.
Belangrijke onderdelen van het sociaal minimum:
Participatiewet: Zorgt voor bijstand aan mensen die tijdelijk of langdurig werkloos zijn.
Wajong: Biedt een uitkering voor jongeren met een beperking die niet kunnen werken.
IOAW en IOW: Regelen inkomensvoorzieningen voor ouderen en oudere werklozen.
Toeslagenwet: Geeft een aanvulling op het inkomen van werkenden als hun uitkering onder
het sociaal minimum valt.
8. Samenhang Tussen de Drie Domeinen
De drie domeinen hebben invloed op elkaar, bijvoorbeeld:
Jeugdwet en WMO: De Jeugdwet en WMO zijn nauw met elkaar verbonden, vooral in de
context van huiselijk geweld en kindermishandeling.
Jeugdwet en Participatiewet: De Participatiewet heeft gevolgen voor jongeren die eerder
onder de Wajong vielen.
WMO en Participatiewet: De Participatiewet kan invloed hebben op de arbeidsmarkt en
dagbesteding die voorheen onder de WMO vielen.
9. De Rol van de SJD'er
De SJD’er speelt een cruciale rol in de uitvoering van deze wetgeving. De SJD’er moet:
