Zenuwstelsel & hersenen
Zenuwstelsel & Bescherming
Het zenuwstelsel is verdeeld in het centrale zenuwstelsel (CNS: hersenen en ruggenmerg) en
het perifere zenuwstelsel (PNS: verbindt CNS met lichaam). Het perifere zenuwstelsel
bestaat uit:
Somatisch zenuwstelsel (SNS): stuurt informatie naar/van spieren en huid via
afferente (ontvangende) en efferente (uitgaande) zenuwen.
Autonoom zenuwstelsel (ANS): beheert onbewuste functies, opgedeeld in:
o Sympathisch zenuwstelsel: activeert “fight-or-flight” reacties.
o Parasympatisch zenuwstelsel: bevordert rust en herstel.
Bescherming van de hersenen: de hersenen zijn omgeven door drie vliezen (dura mater,
arachnoid, pia mater) en hersenvocht dat schokken absorbeert. De bloed-hersenbarrière filtert
stoffen, waarbij alleen essentiële moleculen, zoals glucose, toegang krijgen.
Zenuwstellen & Structuren
Cel types:
Neuronen: overdragen elektrochemische signalen.
o Neuronstructuur:
- Dendrieten: ontvangen de signalen.
- Axon: verzendt signalen, geïsoleerd door myeline voor snelheid.
- Synaps: overdrachtsplek van signalen tussen neuronen
o Neurontypes:
- Afferent: stuurt signalen naar het CNS (Afferent A van Arive).
- Efferent: stuurt signalen weg van het CNS (Efferent E van Exit).
- Motorisch neuron: stuurt signalen naar spieren.
- Sensorisch neuron: stuurt signalen naar CNS vanuit zintuigen.
- Interneuron: communiceert tussen neuronen.
o Neuronklassen:
- Unipolair: een uitloper.
- Bipolair: twee uitlopers.
- Multipolair: meerdere uitlopers.
Gliacellen: ondersteunen en beschermen neuronen, zorgen voor homeostase (balans in
het lichaam).
,Ruggenmerg & Hersenontwikkeling
Ruggenmerg: bestaat uit grijze stof (cellichamen) en witte stof (gemyeliniseerde axonen).
Sensorische en motorische zenuwen komen samen in de dorsale wortelganglion.
Hersenontwikkeling: begint als een holle buis die zich splitst in voor-, midden-, en
achterhersenen, met vochtkamers (ventrikels) voor bescherming. Het cerebrospinale vocht in
ventrikels beschermt het brein tegen schokken.
Hersenstructuren
Achterhersenen (hindbrain) medulla (vitale reflexen), pons (signalen kruisen),
cerebellum (balans, coördinatie).
Middenhersenen (mesencephalon): tectum (zicht/gehoor), tegmentum (pijnregulatie
motorische controle).
Voorhersenen: Diencephalon met thalamus (sensorische schakel) en hypothalamus
(hormonen), telencephalon (cerebrale cortex en complexe processen).
Cortexindeling:
Frontale kwab: motorische functies,
planning.
Pariëtale kwab: sensorische verwerkingen,
locatiebepaling.
Temporale kwab: gehoor, taal, geheugen.
Occipitale kwab: visuele verwerking.
, Belangrijke structuren:
Limbisch systeem: emotie en motivatie (amygdala, hippocampus).
Basale ganglia: beweging en leren (striatum, globus pallidus).
Hippocampus: geheugen, locatie.
Hersenschade, split-brain & hersenhemisferen
Gevolgen van hersenschade
Afasie: Taalproblemen ontstaan vaak bij schade aan het gebied van Broca in de
linkerhemisfeer, wat zich in de inferieure prefrontale cortex bevindt.
Apraxie: problemen met doelgerichte bewegingen, meestal gerelateerd aan schade in
de linkerhemisfeer.
