GENEESKUNDE
Samenvatting module 3
Wat zijn fysiologische en psychologische veranderingen tijdens het normale
verouderingsproces?
Cardiovasculair:
- Hart: kracht van de hartspier neemt af, inspanning neemt af,
prikkelgeleiding neemt af, thrombusvorming neemt toe (verklaring van
hartritmestoringen)
- Vaten: stugger, varices (spataders), ulcera onderbeen (wondjes genezen
moeilijk, door o.a. spataders en vochtophoping)
Centraal zenuwstelsel:
- Afname neurotransmitters (eiwitten die signaal kunnen remmen of
stimuleren)
- Afname reflexen/cognitieve taken: geheugenproblemen, planning en orde
- Toename reflectie en emotionele balans (limbisch systeem)
Longen:
- Minder o2 opnemen, eerder luchtweginfecties door minder trilharen
- Minder goed ademhalen: kyfose (kromme rug), minder spierkracht
Bewegingsapparaat:
- Spieren: minder groeihormoon waardoor massa en kracht afnemen,
daardoor ook meer valincidenten
- Kraakbeen: tussenwervelschijven dunner
- Botten: afname dichtheid, sneller fracturen
Huid:
- Minder dik, minder vocht, minder elastisch, droger en bleker
Zintuigen:
- Minder reuk/smaak/speeksel/traanvocht/horen
Gastro-intestinaal (spijsverteringsorganen)
- Darmen: minder opname darm, motiliteit (beweging), obstipatie (door te
weinig vocht, te weinig beweging en te weinig vezels)
Urinewegen:
- Verminderde nierfunctie,
verhoogde kans op
urineweginfectie en
incontinentie
DUS afname spieren, klieren,
snelheid
,Welke invloed hebben deze veranderingen op de gezondheid en het welzijn van
ouderen?
Door deze veranderingen hebben ouderen minder reserve, duurt een
herstelperiode veel langer, krijgen ouderen vaak meerdere aandoeningen (Multi
morbiditeit)
Een oudere is hierdoor meer kwetsbaar een proces van opeenstapeling van
lichamelijk, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren, dat de kans
vergroot op negatieve gezondheidsuitkomsten zoals functiebeperkingen, opname
en overlijden.
Kwetsbaarheid kan je verdelen in drie vlakken:
1. Lichamelijk kwetsbaarheid
functiebeperkingen, minder zelfzorg (ADL)
2. Psychische kwetsbaarheid
depressie, dementie, persoonlijkheidsstoornissen
3. Sociale kwetsbaarheid
sociaal economische status, woonsituatie, toegang tot zorg
Het is belangrijk om te weten of iemand kwetsbaar is om een cascade
breakdown (een klein incident kan grote gevolgen hebben) te voorkomen.
Iemand langer thuis te laten wonen en een opnameduur minder lang te laten
duren.
Wat betekend Multi morbiditeit bij een oudere?
Multimorbiditeit lijden tegelijkertijd aan drie of meer ziekten over een
perioden van minstens 1 jaar
Dit betekend opnieuw dat een oudere kwetsbaar is.
Wat zijn de verschillende vormen van dementie?
De 4 meest voorkomende vormen van dementie:
1. Alzheimer
2. Vasculaire dementie
3. Fronto temporale dementie
4. Lewy-body dementie
Alzheimer:
Oorzaken stapeling eiwitten in hersencellen waardoor hersenstellen
afsterven. Deze opstapeling begint in de hippocampus; het gebied waar het
geheugen en de oriëntatie ligt. Het breidt zich later uit naar de
cortex/hersenschors.
Symptomen eerst korte termijn geheugen en oriëntatieproblemen, later ook
lange termijn geheugen en stoornissen in abstract denken, oordeelsvermogen,
taalproblemen, herkenning voorwerpen etc.
Progressie geleidelijke toename van klachten als geheugenproblematiek en
functiestoornissen
Diagnose MRI en MMSE (scan en vragenlijst)
, Behandeling niet te genezen, soms medicamenteus, soms inzet
casemanager met als doel helpen bepalen welke zorg nodig is voor zorgvrager en
mantelzorgers
Vasculaire dementie:
Oorzaken doorbloeding in hersenen is slecht waardoor hersencellen afsterven
Symptomen dit is afhankelijk van de plaats en uitgebreidheid in de hersenen
maar vaak gaan mensen trager denken, spreken en handelen. Ook hebben
mensen moeite met concentratie en overzicht behouden. Uiteindelijk ook
geheugenproblematiek en soms ook fysieke verschijnselen als wankel of traag
lopen.
Progressie Abrupter begin dan bij Alzheimer, stabiele perioden, stapsgewijze
verslechtering
Diagnose MRI of CT
Behandeling Niet te genezen, behandeling richt zich op voorkomen
verergering en stabiliseren van risicofactoren zoals glucoseregulatie, bloeddruk,
cholesterol etc.
FTD:
Oorzaken Atrofie/afname van massa van de fronto-temporale hersenschors
(25-40% erfelijk)
Symptomen verandering gedrag en persoonlijkheid. Met name ontstaat er
ontremd gedrag, apathie, verandering persoonlijkheid, inzicht en
oordeelsvermogen verdwijnt. Geheugen blijft lang intact. Meestal komt het voor
bij mensen tussen de 40 en 65 jaar.
Progressie onvoorspelbaar verloop
Diagnose vaak wordt de diagnose pas laat gesteld, de definitieve diagnose
kan pas gesteld worden door obductie (inwendig onderzoek) na overlijden. Wel
kan de liquor (hersenvocht) onderzocht worden op afwijkende eiwitten en kan er
op een MRI atrofie gezien worden.
Behandeling niet te genezen, behandeling richt zich op verminderen
kenmerken
Lewy-body dementie:
Oorzaken ophoping lewy-lichaampjes (soort eiwit) in de zenuwcellen in cortex
(hersenschors) en substantia nigra (middenhersenen die zorgen voor
automatische bewegingen) Door de lewy bodies heb je minder productie van
dopamine waardoor zenuwcellen in de hersenen minder goed met elkaar kunnen
communiceren.
Symptomen Eerst komen er concentratieproblemen en trillen, traagheid en
stijfheid (net als bij Parkinson) Daarna komen er steeds meer problemen zoals
geheugenproblemen, ernstige hallucinaties, ernstige beweegstoornissen.
Progressie Minder duidelijk beeld, vooral in begin fluctueren verloop over de
dag (ook heldere momenten). Sneller progressief dan Alzheimer.
Diagnose Lastig te stellen omdat de symptomen lijken op Parkinson en
Alzheimer. Maar vaak wordt er een MMSE gedaan en een MRI of PET-scan.
Behandeling medicijnen, of behandeling op verminderen kenmerken
