ONDERNEMING EN
INTELLECTUELE
EIGENDOM
Onderwerpen:
- intellectuele eigendom;
- auteursrecht;
- octrooirecht;
- software;
- merkenrecht;
- handelsnaamrecht;
- tekeningen- en modellenrecht.
Merle van Roest
Vierdejaarsstudent HBO-Rechten
,Week 1 – kennisclips
Intellectuele eigendom = bescherming van prestaties en onderscheidingstekens.
Voorbeelden van prestaties:
- technische uitvinding (octrooirecht);
- boek (auteursrecht) etc.
Voorbeelden van onderscheidingstekens:
- gebruik van een handelsnaam (handelsnaamrecht);
- merknaam (merkrecht) etc.
Het gaat bij een IE-recht niet om rechten op ideeën, maar om het exclusieve recht op het
exploiteren van bepaalde door het recht beschermde ideeën.
- Wat is de aard van het object en op welk terrein moet het object liggen?
- Aan welke inhoudelijke eisen moet zijn voldaan?
- Welke procedure moet worden doorlopen?
- Wie heeft aanspraak op het uitsluitend recht?
- Waaruit bestaat het uitsluitend recht?
- Hoe kan men munt slaan uit het uitsluitend recht?
Dataprotectie – Belang
De bescherming van data is van groot belang voor de ondernemer.
vb. belangrijke gegevens die beschermd dienen te worden: recepten van
dranken/maaltijden, beschrijving van de inrichting van een efficiënt productieproces,
beschrijving van een nog niet geproduceerde auto etc.
Bescherming know-how & techniek
Onder know-how en techniek valt bijv. alle kennis, kunde, vaardigheden, ervaringen etc.
Juridische bescherming
o arbeidsovereenkomsten: vertrouwelijkheidsverplichtingen, concurrentie- en
relatiebedingen;
o geheimhoudingsovereenkomst c.q. geheimhoudingsbepalingen;
o vertrouwelijkheidsafspraken;
o koppeling met boetebedingen (art. 6:92 BW) enerzijds heeft het een
bestraffend karakter en anderzijds heeft het een afschrikkend karakter;
boetebedrag moet in verhouding staan tot de waarde van het beding;
je mag afwijken van art. 6:92 BW, dus je kan naast een boete ook
schadevergoeding vragen als je dat afspreekt.
o koppeling met sancties.
Feitelijke bescherming (beveiliging op orde? risicoanalyse? beschermingsniveau en
handhaving?)
o informatiebeveiliging;
o bewustwording;
o rol AVG.
Bij een interne risicoanalyse kijk je naar iedereen die voor je werkt. Bij een externe
risicoanalyse kijk je bijv. naar concurrenten, klanten, leveranciers etc.
Wet bescherming bedrijfsgeheimen (Wbb) (23 oktober 2018) – Belang
De wet is gebaseerd op Richtlijn 2016/943/EU: bescherming van alle bedrijfsinformatie die
niet IE-rechtelijk is beschermd, bijv. bedrijfsstrategieën, resultaten van marktonderzoeken,
recepten die een bedrijf geheim wil houden etc.
In art. 1 Wbb worden drie voorwaarden van een bedrijfsgeheim genoemd:
1
, 1. de informatie moet niet algemeen/niet makkelijk toegankelijk zijn;
2. de informatie moet handelswaarde bezitten omdat zij geheim is;
3. de rechthebbende moet redelijke maatregelen getroffen hebben om de informatie
geheim te houden.
Hoe geef je invulling aan het derde punt? Bijv. door bepaalde informatie te benoemen en te
registreren als bedrijfsgeheim, werknemers te instrueren over het feit dat zij werken met
geheime informatie etc.
Wat is het belang van het vastleggen van een definitie van een bedrijfsgeheim?
Als aan de bovenstaande drie voorwaarden is voldaan, dan is er sprake van een
vermogensrecht in de zin van art. 3:6 BW en dan is sprake van een recht dat ertoe strekt de
rechthebbende stoffelijk voordeel te verschaffen op een recht.
Wat nu als er sprake is van een bedrijfsgeheim en er wordt een inbreuk op gemaakt? Dan is
er sprake van een inbreuk op een recht in de zin van art. 6:162 BW (onrechtmatige daad). Is
er geen sprake van een bedrijfsgeheim, dan moet je aantonen dat er sprake is van strijd met
een wettelijke plicht of ongeschreven norm.
Voordeel van de Wbb t.o.v. de andere wetgeving is dat het object centraal staat (bijv. de
geheime bedrijfsstrategie) en niet de handeling.
In art. 5 Wbb staan de mogelijkheden voor de voorzieningenrechter. Kijk in art. 6 Wbb voor
de bodemprocedure.
Voorbeelden van mogelijkheden:
- vordering tot het verbod op het gebruikmaken van een bedrijfsgeheim;
- vordering tot het verbod op inbreukmakende goederen te produceren etc.
Nog een voordeel: in het arbeidsrecht wordt een werknemer nog wel eens als zwakke partij
beschouwd tegenover sterke werkgever. Omdat het bij de Wbb niet direct gaat om een
arbeidszaak, kan je zeggen dat er sprake is van meer gelijkwaardigheid van procespartijen.
Procedures over de Wbb worden gevoerd bij de sector civiel, proceskosten kunnen hoger
zijn.
Het is verstandig om als ondernemer een protocol te hebben voor omgang met
bedrijfsgevoelige informatie en dat de ondernemer het ook werkelijk handhaaft.
Wbb – Juridisch kader
Als je gaat procederen, dan kan de informatie openbaar worden en dat wil je niet. In art. 10
Wbb staan de processuele waarborgen. Er wordt veel verwezen naar Burgerlijke
Rechtsvordering, bijv. art. 22a lid 3 Rv.
Kijk in art. 1019ib lid 1 Rv en in art. 1019ie Rv.
Eigendom (art. 1 Protocol 1 EVRM)
Introductie IE-recht en belang
IE-rechten = rechten op voortbrengselen van de geest of intellectuele creaties. Het
gaat niet om rechten op ideeën, maar om rechten op het exploiteren van bepaalde
door het recht beschermde ideeën (creatieve prestaties en onderscheidingstekens);
IE-rechten beperken de concurrentie er wordt een tijdelijk monopolie geschapen
om van die rechten gebruik te maken;
o billijkheidsargument = als je iets hebt bedacht, dan mag je daar ook de
vruchten van plukken;
o doelmatigheidsargument = de ontwikkeling moet worden gepromoot. Als je er
niets voor terugkrijgt, dan is er geen reden om te investeren.
2
, De IE-rechten moeten niet oneindig duren, want dan worden de ontwikkelingen
afgeremd. Het moet worden gestimuleerd;
o de beperkte duur van de rechten geldt niet voor merken en handelsnamen.
Rechtvaardigingsgronden IE-rechten;
Beginsel van vrije mededinging;
o uitgangspunt bij het mededingingsrecht is de concurrentievrijheid als de
mededinging niet meer geoorloofd is, dan stelt de mededingingsrechter
grenzen.
Ordening concurrentiestrijd:
o publiekrechtelijk mededingingsrecht gaat bijv. om mededingingswet,
prijzenwet, warenwet etc. blijven buiten beschouwing bij deze module
o privaatrechtelijk (geschreven en ongeschreven) mededingingsrecht
ongeschreven is met name de zorgvuldigheidsnorm van art. 6:162 BW,
bijv. bedrijfsspionage, beschadigen van iemands reputatie etc.
IE en EU:
o vrij verkeer van goederen: art. 34 VwEU, art. 36 VwEU vermeldt dat inbreuken
gerechtvaardigd kunnen zijn als het gaat om IE-rechten;
o mededingingsrecht: art. 101 VwEU ziet op mededingingsbeperkende
afspraken en art. 102 VwEU ziet op misbruik van machtspositie.
Week 1 – college
Een onderneming (bedrijf) is een rechtspersoon. Dat het een rechtspersoon is, maakt dat je
risico’s durft te nemen die je op eigen titel als natuurlijk persoon nooit zou nemen.
Aandeelhouders zijn de eigenaren van de onderneming. Bestuurders/directeuren staan aan
het roer en zij bepalen welke kant het bedrijf opgaat en moeten daarbij aan de wens voldoen
van de eigenaren van het bedrijf. De uitvoerders zijn doorgaans het personeel.
Wat geeft een bedrijf waarde? Winst, vermogen en reputatie. Daarnaast heeft een bedrijf
vaak een formule.
Eigendom is het meest omvattende recht dat je kan hebben.
Handelsnaamrecht geldt alleen in Nederland. Het is iets typisch Nederlands.
Voorbeeld:
Software kan worden beschermd door het auteursrecht en het octrooirecht. Software wordt
geschreven, het bevat een broncode. Hierom is het auteursrecht.
Wat je met de software doet, dat valt onder het octrooirecht (= technische uitvinding). Het
moet wel tastbaar zijn.
Auteursrecht verkrijg je van rechtswege. Voor het octrooirecht moet je acties ondernemen
om bescherming te krijgen.
3