Dit is een samenvatting voor het vak 'ontwikkelingspsychologie' uit het eerste jaar van de hbo opleiding 'toegepaste psychologie'. Deze samenvatting is gebaseerd op de volgende hoofdstukken van deel 2 uit het boek 'ontwikkelingspsychologie II: Levensloop vanaf de jongvolwassenheid, 7e editie van Ro...
De volwassenheid (middelbare leeftijd)
3.1.1 Overgangsperiode: geleidelijke verschuiving van lichamelijke vermogens
De middelbare leeftijd is een periode waarin er veel lichamelijke veranderingen plaatsvinden
met als oorzaak veroudering of een bepaalde levensstijl (gebruik van alcohol/drugs). In
westerse culturen hangt er een negatieve sfeer rondom veroudering (in het uiterlijk) omdat
er veel waarde wordt gehecht aan een jeugdige uitstraling. De emotionele reacties op deze
lichamelijke veranderingen worden deels bepaald door ons zelfconcept. Er is ook een
verschil in zelfbeeld op basis van geslacht. Vrouwen zouden veel druk ervaren om er jeugdig
uit te blijven zien en mannen worden wanneer ze ouder worden vaak meer geprezen door
hun uiterlijk.
3.1.4 Reactietijd: vertraagt langzaam
Tijdens de middelbare leeftijd is er sprake van een zeer geringe toename in reactietijd (ze
doen er langer over om te reageren). De toename in reactietijd wordt vooral veroorzaakt
door veranderingen in de snelheid waarmee het zenuwstelsel zenuwimpulsen verwerkt. Bij
eenvoudige taken (reactie op hard geluid) gaat de reactietijd sneller achteruit dan bij
complexere taken (tijdens het autorijden). Toch blijkt dat volwassenen minder vaak
betrokken zijn bij auto ongelukken dan jongeren omdat volwassenen meestal minder risico’s
nemen op de weg en meer rij ervaring hebben. De toename van de reactietijd kan vertraagt
worden door een gezonde levensstijl. Lichaamsbeweging levert bijvoorbeeld voordelen op
voor het spierstelsel, het zenuwstelsel, de bloedsomloop en het skelet.
3.1.5 Seks tijdens de middelbare leeftijd: de ontwikkelingen gaan door
Geslachtsgemeenschap is tijdens de volwassenheid nog steeds erg belangrijk. Meer dan de
helft van de mensen in middelbare leeftijd zegt nog meerdere keren per week
geslachtsgemeenschap te hebben. Veel volwassenen ervaren een vorm van seksueel genot
dat ze nog niet eerder hebben ervaren doordat ze ongestoord (kinderen zijn uit huis) hun
gang kunnen gaan en ze niet meer hoeven te denken aan voorbehoedsmiddelen (na
menopauze). Er vinden een aantal veranderingen plaats op seksueel gebied. Mannen
hebben meer tijd nodig om een erectie te krijgen, het duurt langer voordat hij weer een
orgasme kan krijgen na zijn orgasme en de hoeveelheid vloeistof die wordt uitgestort
vermindert. Bij vrouwen wordt de vaginawand minder elastisch en begint de vagina soms te
krimpen. Dit hoeft niet altijd negatieve gevolgen te hebben voor het seksuele genot.
Het vrouwelijke climacterium en de menopauze
Rond het 45ste levensjaar bereiken vrouwen het vrouwelijk climacterium: een periode
waarin de overgang plaatsvindt van vruchtbaarheid naar onvruchtbaarheid (tijdsduur: 15-20
jaar). Een duidelijk kenmerk hiervan is de menopauze: de beëindiging van de menstruatie.
De menopauze markeert het moment waarop een traditionele zwangerschap niet meer
mogelijk is en tijdens de menopauze begint de productie van oestrogeen en progesteron af
te nemen (zorgt voor hormoon gestuurde veranderingen). Veel voorkomende symptomen
van de menopauze zijn opvliegers, hoofdpijn, duizeligheid, hartkloppingen en
gewrichtspijnen. Deze symptomen worden niet door elke vrouw ervaren (slechts 1 op de 10
, vrouwen ervaart ernstige ongemakken). Deze symptomen beginnen bij veel vrouwen al 10
jaar voordat de menstruatie stopt. De symptomen kunnen ook verschillen per etniciteit.
Het mannelijk climacterium
Het mannelijk climacterium is een periode van geleidelijke lichamelijke en psychologische
veranderingen in het mannelijk voortplantingssysteem aan het eind van de middelbare
leeftijd (rond het 50ste levensjaar). Een lichamelijke verandering die vaak plaatsvindt is
vergroting van de prostaatklier, dit leidt tot problemen bij het urineren. Volgens Lisa Tenover
daalt het testosteronniveau tijdens de middelbare leeftijd en kan dit gevolgen hebben voor
de vruchtbaarheid, zorgen voor verminderde energie en seksuele problemen en soms zelfs
voor depressie.
3.3.1 Neemt de intelligentie af tijdens de middelbare leeftijd?
In de jaren twingtig was het antwoord op deze vraag dat je intelligentie het hoogst is op je
18e en dat het vanaf het 25ste levensjaar geleidelijk afneemt.
Het antwoord is niet zo eenvoudig
De conclusie hier boven is gebaseerd op resultaten van cross-sectionele onderzoeken (waarin
mensen van verschillende leeftijden op hetzelfde moment worden getest). Een nadeel van
dit soort onderzoek is de gevoeligheid voor cohorteffecten: invloeden die verband houden
met het feit dat mensen van een bepaalde leeftijd in een specifieke historische periode zijn
opgegroeid waardoor ze zijn beïnvloed. Een jonger iemand kan bijvoorbeeld beter onderwijs
hebben gehad dan de volwassenen.
Om deze cohorteffecten te omzeilen begonnen onderzoekers gebruik te maken van de
longitudinale onderzoeksmethode: een methode waarin dezelfde personen gedurende
langere tijd periodiek wort getest. Daaruit bleek dat de intelligentie vanaf ongeveer het 35 ste
levensjaar begon te dalen. Maar ook dit soort onderzoek heeft nadelen zoals dat de
proefpersonen gewend raken aan de manier van testen en daardoor betere scores kunnen
halen. Ook is het lastig om de steekproef intact te houden i.v.m. ziekte, verhuizing of het
stoppen van de deelname.
Waarop berust competentie tijdens de middelbare leeftijd?
Ondanks dat de cognitieve vaardigheden geleidelijk achteruit gaan tijdens de middelbare
leeftijd, zien we toch groeiende en aanhoudende competentie in deze leeftijdsfase. Volgens
Timothy Salthouse heeft dit 4 oorzaken:
1. De gangbare maatstaven meten iets anders dan het soort wat nodig is om in
bepaalde beroepen succesvol te zijn.
2. Zeer succesvolle mensen zijn niet representatief voor mensen uit deze leeftijdsgroep
in het algemeen.
3. Je hebt mogelijk niet zo vel cognitieve vaardigheden nodig om beroepsmatig succes
te boeken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper demivz. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
