- kinderpsychiater en hoogleraar universiteit Nijmegen
- directeur van centrum voor begeleiding van personen met een verstandelijke
beperking
- jaren 70’ → groot percentage van mensen met een VB kans hebben tot
ontwikkelen van psychische problemen
- introduceren benadering om die mensen te begrijpen en behandelen
UITGANGSPRINCIPES
INTEGRATIEVE BENADERING
- Dosen baseerde theorie op
- psychologie, psychiatrie, wetenschappen
- multidisciplinaire aanpak
- zicht krijgen op 4 dimensies voor correcte behandeling
- psychische dimensie
- motorische, sensorische functies
- cognitief, sociaal en emotioneel functioneren
- biologische dimensie
- genetische en andere biologische aspecten van het CZS
- sociale dimensie
- sociale omgeving met interacties
- ontwikkelingsdimensie
- verloop van de andere dimensies
- dimensies staan met elkaar in verband en beïnvloeden elkaar
ONTWIKKELINGSDYNAMISCHE BENADERING
- personen met chronische psychische problemen of ernstige gedragsproblemen
- discrepantie tussen cognitieve ontwikkelingen emotionele ontwikkeling
- het kunnen en aankunnen
- emotionele ontwikkeling stopt, vertraagt of regresseert
- door gebeurtenissen → terugval of regressie naar lager ontwikkelingsniveau
- emotionele ontwikkeling is basis van de
psychosociale benadering
- universeel model
1
, - doelgroep- en werkveldoverschrijdend
FASES VAN EMOTIONELE ONTWIKKELING EN
PERSOONLIJKHEIDSSTRUCTUREN
FASES VAN EMOTIONELE ONTWIKKELING
- iedereen doorloopt de 5 fasen
- personen met diepe VB
- niet verder dan fase 2
- personen met matige/ernstige VB
- niet verder dan fase 3
- kritiek op fasische verloop
- door simplificatie van complexe materie
PERSOONLIJKHEIDSONTWIKKELING EN
PERSOONLIJKHEIDSSTRUCTUREN
- iedere fase ontstaan een persoonlijkheidslaag
- ‘fasespecifieke persoonlijkheidsstructuur’
- iedere nieuwe ontwikkelingsfase → nieuwe
persoonlijkheidsstructuur
- nieuwe laag → nieuwe aanpassing aan omgeving
- HV → ondersteuning afstemmen op fase die sterkste
is ontwikkeld
- iedere persoonlijkheidsstructuur → karakteristiek
gedrag met gedragstrekken
DE EERSTE 5 EMOTIONELE ONTWIKKELINGSFASEN
ADAPTATIEFASE - HOMEOSTASE
- van 0-6 maand , IQ <20
- heen en weer geslingerd tussen homeostase en disregulatie
- evenwicht en ontregeling
- fysiologische aanpassing
- aanpassen aan de buitenwereld
- sensorische integratie via zintuigen
- gevoelig voor alle zintuigelijke prikkels
- veel energie naar opnemen, verwerken en ordenen van de prikkels
- regelen van lichamelijke gewaarwording centraal
- slaap/waak, honger/dorst, ademhaling,...
- regelen van innerlijke spanningsniveau is belangrijk
- continu aanpassen
- vaak ontregeld → sprake van hypo- of hyperarausal
- ontdekken van structuren van ruimte, tijd en personen
- ontwikkelingstaken
- intern evenwicht bereiken en behouden
- spanning hanteren
- veiligheid en rust vinden
- begeleidingstips
2
, - nabijheid en responsiviteit
- samen zijn, beschikbaarheid
- ingaan op primaire behoeften
- bieden van veiligheid
- structuur en grenzen
- voorspelbaarheid en duidelijkheid
- regelmaat en herkenbaarheid
- beginnend herkennen van dagverloop
- overzichtelijke en eenvoudige, herhalende structuur
- begrenzen
- activiteiten
- prikkeldosering
- niet te veel of niet te weinig
- werken op maat van de client
- evenwicht tussen zelfcontrole en controle buitenaf
- basale belevingsgerichte activiteiten
- communicatie
- beperkte verbaliteit
- focus op non-verbale taal
- focus hier en nu
- gedrag
- super gevoelig
- heel snel té (veel of weinig)
- prikkelgevoelig
- fysiologische (dys)regulatie
- functioneren volgens innerlijk spanningsniveau
- snel vermoeid
- verlies van structuur in tijd en ruimte
- agressie om interne spanning te reguleren
- probleemgedrag → ontregeling van hun spanningsniveau
- verdieping en toepassing praktijk
- ontwikkelingstaken
- Een intern evenwicht bereiken en behouden.
- Spanning hanteren.
- Veiligheid en rust vinden.
- gedragskenmerken
- Heel snel té (veel of weinig)
- Prikkelgevoelig
- Fysiologische (dys)regulatie
- Functioneren volgens innerlijk spanningsniveau
- Meedeinen op/volledig overnemen van spanning en emoties van
omgeving
- Snel vermoeid, alleen door alles te verwerken, zich aan te passen
- Inwisselbare andere
- Beginnend hechtingsgedrag
- Dwangmatigheden
- spanning en conflicten
- tips
- Neem over, haal de cliënt uit de situatie of begrens hem
fysiek indien nodig.
- Een basishouding van onvoorwaardelijke acceptatie is hier
meer dan ooit belangrijk.
3
, - Neem het gedrag van mensen in deze fase nooit persoonlijk.
- (Zaken verbieden of straffen is ten stelligste af te raden, dit
zal enkel zorgen voor nog meer
EERSTE SOCIALISATIE
- 6-18 maand, IQ 25-35
- gehechtheidsfase
- vertrouwen vs wantrouwen
- WE-dentity
- fase van symbiose → nog geen eigen ik
- hechting tussen kind en zorgfiguur heel sterk
- kind kan niet zonder functioneren
- angst voor vreemde, separatieangst
- hechting aan transitionele objecten
- niet levende dingen, bv: tutje, knuffel, deken,...
- objectpermanentie
- onderzoekt de omgeving
- ontwikkelingstaken
- zich hechten
- vertrouwensband opbouwen
- exploreren of verkennen
- dingen leren, onder de knie krijgen
- begeleidingstips
- betrouwbaar zijn in beschikbaarheid
- Nabijheid – (afstand)
- Transitionele objecten
- Geweldloze benadering!
- structuur en grenzen
- belangrijk als houvast
- visuele ondersteuning
- Duidelijke afspraken
- Begrenzing
- Veiligheid bieden door structuur en voorspelbaarheid in omgeving (visuele
ondersteuning)
- activiteiten
- duidelijkheid van eenvoudige, terugkerende activiteiten
- samen doen!
- aanpassen aan draagkracht van de cliënt
- communicatie
- korte zinnen
- intonatie en lichaamstaal
- hier en nu
- niet te veel in de toekomst
- gedrag
- ‘plakken’, symbiose
- basis (on)veiligheid
- afhankelijk van belangrijke anderen
- ambivalentie ( aantrekken-afstoten)
- moeilijke gedeelde aandacht (joint attention)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper paulinebracke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,46. Je zit daarna nergens aan vast.