Samenvatting
Samenvatting - Goederenrecht (PRI3021)
- Instelling
- Maastricht University (UM)
Uitwerking van alle taken, kennisclips en jurisprudentie. Volledige aanwezigheid.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 73 pagina's
Voorbeeld 4 van de 73 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Systeem 1De vereisten voor overdracht zijn opgenomen in artikel 3:84 lid 1 BW:
Levering
Voor overdracht is levering vereist. De levering bestaat uit door de wet voor overdracht
benodigde handelingen van de vervreemder en de verkrijger. De in artikel 3:84 lid 1 BW voor
overdracht van een goed vereiste levering kan alleen geschieden op de door de wet voor het
betrokken goed voorgeschreven wijze, partijen kunnen niet een afwijkende wijze van levering
in het leven roepen. De voorgeschreven wijze is dus afhankelijk van het te leveren goed.
- Onroerende zaken/registergoederen: notariële akte en inschrijving in de openbare
registers (artikel 3:89 lid en lid 4 BW)
- Roerende zaken/niet-registergoederen: bezitsverschaffing (artikel 3:90 lid 1 BW)
- Rechten aan toonder of order: levering van het papier waarin de vordering is
belichaamd (artikel 3:93 BW)
- Andere tegen een of meer personen uit te oefenen rechten, bijvoorbeeld vorderingen op
naam: akte en mededeling (artikel 3:94 lid 1 BW)
- Goederen waarvoor niks is voorgeschreven: akte (artikel 3:95 BW)
- Beperkte rechten op goederen: dezelfde wijze als voor de levering van het goed waarop
het rust (artikel 3:98 BW)
- Toekomstige goederen: levering bij voorbaat (artikel 3:97 lid 1 BW)
Krachtens een geldige titel
De titel heeft de betekenis van een rechtsverhouding die aan de overdracht ten grondslag ligt
en deze rechtvaardigt. De belangrijkste bron voor overdrachtstitels vormt de verplichting tot
overdracht die in het leven is geroepen door een verbintenis scheppende overeenkomst.
Voorbeelden zijn koop, bruikleen, ruil en schenking. Niet alleen meerzijdige
rechtshandelingen zoals een overeenkomst, maar ook eenzijdige overeenkomsten zoals
legaat kunnen een titel scheppen.
Er moet sprake zijn van een titel die geldig is. De levering moet haar oorzaak hebben in een
geldige titel wil zij overdracht bewerkstelligen. Het BW kent een causaal overdrachtsstelsel,
een levering die niet is gebaseerd op een geldige titel brengt geen overdracht en geen
rechtsgevolg tot stand. Er zijn verschillende gevallen van ongeldige titels, een geldige titel
kan ten tijde van de levering ontbreken, maar kan ook later haar geldigheid met
terugwerkende kracht verliezen.
- Gevolgen ongeldige titel bij doorlevering door verkrijger: het kan dat een derde verkrijgt
van een beschikkingsonbevoegde, het causale stelsel beschermt de vervreemder die
heeft geleverd ter uitvoering van een ongeldige titel. Ondanks levering van het goed
heeft het nooit het vermogen van de vervreemder verlaten. De derde is dus nooit
rechthebbende geworden, de levering aan de derde is door een
beschikkingsonbevoegde gedaan en er is geen overdracht tot stand gekomen.
- Gevolgen ongeldige titel in faillissement: de vervreemder is separatist. De vervreemder
die krachtens een ongeldige titel een goed heeft geleverd, neemt in faillissement van de
verkrijger een sterke positie in. Als gevolg van het causale stelsel is er ondanks de
levering geen sprake van overdracht, de vervreemder is rechthebbende gebleven en
valt het goed dus niet onder de faillissementsboedel van de verkrijger.
1
, Verricht door hem die bevoegd is over het goed te beschikken
Beschikken is het vervreemden of bezwaren van een goed. Het is een gedraging met
betrekking tot het goed waardoor het goed wordt vervreemd of bezwaard. Vervreemden is
een ander rechthebbende maken, bezwaren is het vestigen van een beperkt recht op een
goed, zoals pand of erfpacht. De eis van beschikkingsbevoegdheid heeft een belangrijkste
functie, het voorkomt dat de rechthebbende zijn goed verliest wanneer een onbevoegde het
goed aan een derde levert.
De regel is dat alleen de rechthebbende beschikkingsbevoegd is, het recht van de
rechthebbende is exclusief. In een aantal gevallen tast de wet de beschikkingsbevoegdheid
van de rechthebbende aan, met als doel hem te beschermen, of juist de bescherming van
derden (in bijvoorbeeld geval van faillissement).
- Een op het goed drukkend beperkt recht zorgt ervoor dat het goed slechts onder
bezwaar van het beperkte recht overgedragen kan worden.
- Bij diverse vormen van bewind kan de rechthebbende alleen met toestemming van de
bewindvoerder over de onder het bewind gestelde goederen beschikken.
- Faillissement heeft op grond van artikel 23 Fw tot gevolg dat de schuldenaar
gedurende faillissement de bevoegdheid mist te beschikken over de goederen die in de
boedel vallen.
Uitgangspunt is dat de bevoegdheid om over een goed te beschikken exclusief toekomt aan
de rechthebbende op dat goed. Een niet-rechthebbende is dus in beginsel
beschikkingsonbevoegd. Er zijn echter gevallen waarin een niet-rechthebbende een ander
tot rechthebbende van dat goed kan maken.
- Een rechthebbende kan door middel van een daartoe strekkende overeenkomst aan
een niet-rechthebbende de bevoegdheid verlenen een ander tot rechthebbende te
maken, de rechthebbende blijft dan zelf ook beschikkingsbevoegd
- De wet kan een niet-rechthebbende de bevoegdheid verlenen een ander
rechthebbende te maken van een niet aan hem toebehorend goed
Ondanks beschikkingsonbevoegdheid komt soms toch een overdracht tot stand. Hoofdregel
is dat iemand die met betrekking tot het goed beschikkingsonbevoegd is, geen overdracht tot
stand kan brengen, artikel 3:84 lid 1 BW vereist immers een levering door een
beschikkingsbevoegde. Op deze regel zijn uitzonderingen, de verkrijger krijgt namelijk in
sommige gevallen bescherming ten koste van de rechthebbende, bijvoorbeeld in artikel 3:86
en 3:88 BW.
DE VOORWAARDEN VAN OVERDRACHT ZIJN CONSTITUTIEF, WANNEER ER AAN EEN
VAN DE VOORWAARDEN NIET WORDT VOLDAAN KOMT ER GEEN OVERDRACHT TOT
STAND.
Voorbeeld casus 1: Deckers heeft op 5 januari 2021 zijn huis verkocht en geleverd aan
Hinoul. Alvorens tot de aankoop over te gaan heeft Hinoul bodemmonsters laten nemen
rondom een oude olietank. De grond bleek vervuild te zijn en om deze reden besloten koper
en verkoper de saneringskosten in mindering te brengen op de koopprijs. Naderhand blijkt
dat de saneringskosten door Hinoul schromelijk overdreven zijn. Deckers beroept zich in een
gerechtelijke procedure met succes op dwaling: de overeenkomst wordt vernietigd op 11
2
,februari 2022. Echter, voordat de procedure was aangespannen had Hinoul het perceel en
huis al met flinke winst doorverkocht en geleverd aan Mausen, op 8 mei 2021.
De overeenkomst tussen Deckers en Hinoul wordt vernietigd. Op grond van artikel 3:53 lid
1 BW heeft vernietiging in beginsel terugwerkende kracht. Ondanks levering van het goed
heeft het goed nooit het vermogen van de vervreemder verlaten. De verkrijger is nooit
rechthebbende geworden. De overeenkomst is vernietigd en brengt dus terugwerkende
kracht met zich mee. Er is geen sprake meer van een geldige titel omdat de
koopovereenkomst niet heeft bestaan, er is dus geen overeenkomst geweest en ook geen
sprake van een geldige overdracht. De vervreemder kan het goed revindiceren op grond van
artikel 5:2 BW.
In de casus is Hinoul dus nooit rechthebbende geworden en nooit beschikkingsbevoegd
geweest, door de vernietiging van de overeenkomst.
Echter heeft Hinoul het perceel al doorverkocht en geleverd aan Mausen, hierbij is het van
belang om te bepalen of Mausen zich kan beroepen op derdenbescherming krachtens
artikel 3:88 BW.
Artikel 3:88 lid 1 BW geeft een derde bescherming bij beschikkingsonbevoegdheid van de
vervreemder, hiervoor gelden een aantal vereisten:
- Het moet gaan om beschikkingsonbevoegdheid van de vervreemder: dit artikel
beschermt alleen tegen beschikking onbevoegdheid
- Een goed van het juiste soort: genoemd in lid 1 registergoederen, een recht op naam
of andere goederen waarop artikel 3:86 BW niet van toepassing is
- Verkrijger te goeder trouw: artikel 3:11 en 3:23 BW bepalen dat het niet alleen gaat om
wat hij weet, maar ook om wat hij had kunnen weten, met name door het raadplegen
van de openbare registers
- Beschikkingsonbevoegdheid van de vervreemder mag uitsluitend het gevolg zijn van
een gebrek in de titel of de levering die voor de geldigheid van een vroegere overdracht
was vereist: het gaat hierbij om de eerste overdracht, de ongeldigheid van deze
overdracht mag niet gaan om beschikkingsonbevoegdheid
Uitwerking casus:
Om te bepalen of Mausen zich kan beroepen op derdenbescherming, moet er gekeken
worden naar de vereisten van overdracht in artikel 3:84 lid 1 BW. Aan een geldige titel en
een geldige levering moet voldaan zijn.
- Beschikkingsbevoegdheid: toen Mausen op 1 mei 2021 het huis kocht was de
overeenkomst tussen Deckers en Hinoul nog niet vernietigd en leek Hinoul
beschikkingsbevoegd.
- Geldige titel: koopovereenkomst
- Levering: de levering vond plaats op 1 mei 2021, de levering van onroerende
zaken/registergoederen is opgenomen in artikel 3:89 lid 1 BW.
Het is ook van belang om te kijken naar de overdracht tussen Deckers en Hinoul, hier dus
weer toetsen aan artikel 3:84 lid 1 BW.
- Beschikkingsbevoegd: Deckers was rechthebbende en dus bevoegd om het huis over
te dragen.
3
, - Geldige titel: gevolg van dwaling in artikel 6:228 BW is dat er sprake is van vernietiging
krachtens artikel 3:53 lid 1 BW. Op grond van deze vernietiging is er geen sprake
meer van een overeenkomst en valt de geldige titel dus weg. Hinoul is nooit
rechthebbende geweest en nooit beschikkingsbevoegd geweest.
- Levering: de levering vond plaats op 5 januari 2021, de levering van onroerende
zaken/registergoederen is opgenomen in artikel 3:89 lid 1 BW.
Goede trouw wordt ingevuld aan de hand van artikel 3:11 jo. 3:23 BW. Mausen had niet
kunnen weten tot de rechtsvordering van vernietiging op grond van dwaling, dit was niet
opgenomen in de openbare registers. Mausen is dus te goeder trouw.
Er is voldaan aan alle voorwaarden van artikel 3:88 lid 1 BW en Mausen wordt beschermd
door dit artikel. Dit betekent dat de overdracht tussen Hinoul en Mausen geldig is en Mausen
rechthebbende is op het goed.
Er zijn 2 verschillende soorten verkrijging:
1. Verkrijging onder algemene titel: hierbij volg je de hele rechtpositie van je voorganger
op (bijvoorbeeld erfopvolging)
2. Verkrijging onder bijzondere titel: dit zijn alle soorten verkrijging die niet onder de
algemene titel vallen
Onderstaande casu betreffen steeds situaties met 2 partijen, A en B, waar een derde bij
betrokken raakt. Hierbij wordt er voor elke casus bepaald wat de positie van die derde is ten
opzichte van de rechten en plichten die A en B aangaan. Ook wordt er bepaald in hoeverre
dit een bevestiging of een uitzondering vormt op de hoofdkenmerken van het goederenrecht
of het verbintenissenrecht.
Voorbeeld casus 1: Barends wil schuin achter zijn huis een garage bouwen. Het probleem
is dat de strook grond naast Barends’ huis te smal is om met de auto van en naar de
openbare weg te rijden. Barends komt daarom met Andriessen overeen dat hij, Barends,
gerechtigd is om mede over Andriessens oprit naar de openbare weg te rijden. Barends
belooft Andriessen een keer per jaar op een lekker etentje te trakteren. Twee jaar later
verkoopt en levert Andriessen zijn huis met omliggende grond aan Celatovic. Deze weigert
Barends toestemming om verder gebruik te maken van de oprit.
C weigert B om van zijn grond gebruik te maken. A verkoopt zijn huis aan C, C verkrijgt in dit
geval onder bijzondere titel, hij verkrijgt namelijk niet onder algemene titel. Dit betekent dat
hij niet de hele rechtspositie van A overneemt en hij het niet hoeft te dulden dat B gebruik
maakt van zijn erf. De verkrijging onder bijzondere titel heeft namelijk niks te maken met de
overeenkomst tussen A en B.
Voorbeeld casus 2: Barends wil schuin achter zijn huis een garage bouwen. Het probleem
is dat de strook grond naast Barends’ huis te smal is om met de auto van en naar de
openbare weg te rijden. Andriessen vestigt daarom ten behoeve van Barends op
Andriessens grond een erfdienstbaarheid, die Barends het recht geeft om mede over
Andriessens oprit naar de openbare weg te rijden. Barends belooft Andriessen een keer per
jaar op een lekker etentje te trakteren. Twee jaar later verkoopt en levert Andriessen zijn huis
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Bentephilippens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75282 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen