MODULE 1 – BOUW
College 1 – de ontwerp en adviesovereenkomst (inleiding)
Overeenkomst van opdracht, art. 7:400 BW
- Lid 1: De overeenkomst van opdracht is de overeenkomst waarbij de ene partij, de
opdrachtnemer, zich jegens de andere partij, de opdrachtgever, verbindt anders dan
op grond van een arbeidsovereenkomst werkzaamheden te verrichten die in iets
anders bestaan dan het tot stand brengen van een werk van stoffelijke aard, het
bewaren van zaken, het uitgeven van werken of het vervoeren of doen vervoeren van
personen of zaken.
- Lid 2 (vangnetregeling: bij gebreke van andere regels kun je hierop
terugvallen): De artikelen 401-412 zijn, onverminderd artikel 413, van toepassing,
tenzij iets anders voortvloeit uit de wet, de inhoud of aard van de overeenkomst van
opdracht of van een andere rechtshandeling, of de gewoonte.
Verschil met aanneming van werk: aanneming van werk is iets tot stand brengen
van stoffelijke aard, bij overeenkomst van opdracht is dat niet. De overeenkomst van
opdracht is in principe van intellectuele aard, dus denkwerk.
Verschil met arbeidsovereenkomst: de arbeidsovereenkomst veronderstelt de
aanwezigheid van een dienstverband. Dat is bij de overeenkomst van opdracht niet
het geval.
Kenmerken overeenkomst van opdracht
1) Bilaterale opdracht (opdrachtgever – nemer)
2) Geen arbeidsovereenkomst
3) Anders dan werk van stoffelijke aard
4) Niet het bewaren van zaken
5) Niet het vervoeren van zaken of personen
Aanneming van werk, art. 7:750 BW
- Lid 1: Aanneming van werk is de overeenkomst waarbij de ene partij, de aannemer,
zich jegens de andere partij, de opdrachtgever, verbindt om buiten dienstbetrekking
een werk van stoffelijke aard tot stand te brengen en op te leveren, tegen een door de
opdrachtgever te betalen prijs in geld.
Kenmerken aannemingsovereenkomst:
1) Bilaterale overeenkomst (aannemer – opdrachtgever)
2) Buiten dienstbetrekking
3) Werk van stoffelijke aard tot stand brengen en opleveren
4) Prijs in geld
College 2 – de ontwerp- en adviesovereenkomst
Kernverplichtingen opdrachtnemer (zie roze in bundel)
Feitelijke rechtshandelingen verrichten, art. 7:400 lid 1 BW
Zorgplicht: zorg van een goed opdrachtnemer, art. 7:401 BW
Gevolgen geven aan aanwijzingen, art. 7:402 BW
Op de hoogte houden van de werkzaamheden, art. 7:403 lid 1 BW
- Als je dat niet doet, kun je hier problemen mee krijgen bij betaling. Dan kan de
opdrachtgever zeggen dat zij ergens niets vanaf wist
- Tbv goede communicatie van partijen, weegt in de praktijk zwaar
- Reikwijdte sterk ingekleurd door beroeps- en gedragsregels, bijvoorbeeld over het
geven kostenspecificaties
Rekening en verantwoording afleggen, art. 7:403 lid 2 BW
In beginsel zelfstandig uitvoeren opdracht, art. 7:404 BW
, - Je gaat niet voor niets ergens naartoe. Je hebt vertrouwen in iemand en hij moet dan
ook de opdracht uitvoeren. (= verschil met aanneming, hier mag je het werk door
hulppersonen laten uitvoeren)
Het bouwproces
Veelomvattend: omgevingsrecht, aanbestedingsrecht, auteursrecht,
bouwcontractenrecht, aansprakelijkheidsrecht, verzekeringsrecht.
Publiek- en privaatrecht
Juridisch functioneel vakgebied
Kenmerkende aspecten:
- Veel partijen betrokken
- Chronologisch verloop
- Hoge specialisatiegraad
- Veel samenwerkingsvormen
- Estafetteloop-mentaliteit: alle schakels zorgen ervoor dat het heel foutgevoelig is. Je
loopt veel risico dat er wat misgaat in zo’n bouwproces
- Wirwar aan juridische regels
ARCHITECT/ADVISEUR
Het traditioneel bouwproces: de rol van de architect
De opdrachtgever laat een ontwerp maken door een architect en besteedt hierna de
opdracht uit aan een aannemer. De aannemer en de architect hebben in beginsel niets met
elkaar te maken en er bestaat géén contractuele relatie. Er bestaan echter wel plichten
tegenover elkaar op grond van de maatschappelijke betamelijkheid.
Architect speelt vooral een rol bij de ontwerpfase (schetsen, ontwerp,
uitvoeringsontwerp, bestek en tekeningen), maar ook in de aanbestedingsfase
(advies bij selectie aannemer) en uitvoeringsfase (eventueel toezichthouden)
Wet op de architectentitel
Architecten worden wettelijk beschermd in de wet op de architectentitel. Deze wet biedt een
titelbescherming, maar geen beroepsbescherming. Hierdoor kunnen ook niet-
ingeschrevenen architecten werkzaamheden verrichten zonder titelbescherming.
Ander belangrijk doel van de wet: regulering van de beroepskwalificaties waaraan
een architect moet voldoen om als architect in het register te kunnen worden
ingeschreven en de titel van architect te mogen gebruiken.
Zorgplicht van de architect
De basis: algemene vertrouwenspositie van de architect ten opzichte van de
opdrachtgever, art. 11 lid 2 DNR
Opdracht goed en zorgvuldig uitvoeren
Alles vermijden wat de onafhankelijkheid van zijn advies kan beïnvloeden
Vertrouwenspositie
De ontwerpfase
Art. 11 lid 1a DNR 2011: de architect dient voorafgaand aan het aangaan van de
opdracht over de benodigde kennis en kunde te beschikken
Architect heeft een inspanningsverbintenis, en geen resultaatsverbintenis. Er mag
van hem worden verwacht dat hij handelt op het niveau dat vergelijkbaar is aan
hetgeen dat andere dienstverleners weten, kunnen en doen. Hij heeft ook geen
garantieverplichting. Hij moet zijn best doen om een ontwerp te maken dat voor een
vergunning in aanmerking komt maar hoeft dit niet te garanderen.
Het gaat er dus om dat hij zijn best doet. Hierbij treedt wanprestatie niet direct in
,Technisch deugdelijk ontwerp (ontwerpfase)
De architect moet een technisch deugdelijk ontwerp opleveren dat leidt tot een goed
deugdelijk bouwwerk, voldoet aan de eisen van de opdrachtgever en beantwoordt aan
de state of art (stand van de wetenschap op dat moment)
Dingen die ten tijde van het ontwerpen niet bekend waren bij de architect, liggen niet
in zijn risicosfeer (art. 13 jo 1 DNR). Er mag wel worden verwacht dat hij zijn
vakliteratuur bijhoudt.
Financieel haalbaar ontwerp (ontwerpfase)
Art. 2 onder 3j DNR 2011: het bedrag moet overeen worden gekomen en moet ongeveer in
die range vallen (kan niet volledig vooraf worden vastgesteld)
De adviseur dient een ontwerp te maken binnen de kaders van de financiële positie,
zodat het ook daadwerkelijk gerealiseerd kan worden (art. 2 lid 3 onder j DNR 2011)
Brengt een informatieplicht voor de adviseur met zich mee: hij dient de
opdrachtgever tijdig te informeren over de uitvoeringskosten en omstandigheden die
de financiële situatie doen veranderen (art. 11 lid 5 DNR 2011)
Juridische uitvoerbaarheid (ontwerpfase)
Van de architect wordt verwacht dat hij rekening houdt met de geldende wettelijke
voorschriften (art. 11 lid 4 jo art. 2 onder 3h DNR 2011) Hij heeft echter m.b.t. de juridische
haalbaarheid géén garantieplicht, enkel een inspanningsplicht. Hij moet zich inspannen om
een ontwerp te maken die voor vergunning in aanmerking komt. Wanneer er achteraf geen
vergunning wordt verleend, valt dit niet in de risicosfeer van de architect.
Esthetische waarde van het ontwerp (ontwerpfase)
Deze waarde ziet op de schoonheid en het uiterlijk van het ontwerp (art. 8 DNR 2011). Het
ontwerp van de architect moet voldoen aan de wettelijke eisen van welstand waaraan het
bouwplan moet beantwoorden om voor de uitvoering daarvan een vergunning te kunnen
verkrijgen. Als de architect hier geen rekening mee houdt, schiet hij daarmee tekort in zijn
zorgplicht.
Aanbestedingsfase
In de aanbestedingsfase heeft de architect ook een belangrijke rol, namelijk het aangaan van
een uitvoeringscontract met een aannemer. De architect adviseert de opdrachtgever, en
heeft hierbij een informatieverplichting.
Uitvoeringsfase – directievoering (enkel wanneer contractueel overeengekomen)
De architect kan worden aangesteld als directievoerder en directie hebben bij de uitvoering.
Hierbij heeft hij een controlerende en sturende taak. Hierbij controleert hij of de aannemer
het ontwerp correct en tijdig uitvoert, en moet hij de aannemer aanspreken en aanwijzingen
geven wanneer er wat misgaat.
De architect komt dan een vertegenwoordigingsbevoegdheid toe namens de
opdrachtgever (zie art. 2 jo 7 lid 1 DNR 2011. De architect mag namelijk namens de
opdrachtgever optreden tegenover de aannemer.
Let op! Het ongehoorzame optreden van de architect in relatie tot de opdrachtgever
levert voor hem wanprestatie op, maar dat doet géén afbreuk aan de gebondenheid
van de opdrachtgever jegens de aannemer.
Let op! Als de architect deze taak krijgt, zal de opdrachtgever niet achter de adviseur
om aanwijzingen geven aan derden. Mocht hij dit wel doen, is de architect zelf niet
aansprakelijk voor de daaruit voortvloeiende schade.
Nb: zonder machtiging is de architect dus niet vertegenwoordigingsbevoegd, tenzij er
sprake is van schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid. De opdrachtgever
, heeft de aannemer dan de indruk gegeven dat de architect deze bevoegdheid wel
heeft.
OPDRACHTGEVER
Hoofdverplichtingen opdrachtgever
Gedragen als goed opdrachtgever (vloeit uit de redelijkheid en billijkheid van art.
6:248 lid 2 BW en art. 12 DNR 2011)
- Hierbij verstrekt hij relevante informatie aan de adviseur
- Ook beoordeelt hij de werkzaamheden van de adviseur tijdig in het kader van de
zorgplicht, art. 12 lid 3 jo 11 lid 7 DNR. De adviseur is namelijk afhankelijk van deze
tijdige beoordeling om verder te kunnen met de ontwerpfase.
- Waarschuwen van de adviseur bij tekortkomingen (art. 12 lid 4 DNR 2011)
Aanwijzingsbevoegdheid
- Art. 7:402 lid 2 BW: opdrachtnemer (adviseur) heeft ook enige vrijheid
Betaling van de advieswerkzaamheden (art. 7:405 kid 1 BW jo art. 12 lid 9 DNR
2011)
- Art. 56 DNR: de betaling geschiedt conform een betalingsschema dat is overlegd
tussen opdrachtgever en nemer.
Aansprakelijkheid en schadevergoeding
Hoofdregel voor aansprakelijkheid en schadevergoeding: art. 13 lid 1 jo art. 1 DNR 2011 –
de architect is jegens de opdrachtgever aansprakelijk voor zijn toerekenbare tekortkoming,
ook wanneer hij gebruik maakt van een hulppersoon (art. 5 DNR 2011).
Beperken aansprakelijkheid architect jegens opdrachtgever (in exoneratiebedingen)
Verschillende bedingen:
1. Art. 14 DNR 2011 – soort schade
Enkel directe schade komt voor vergoeding in aanmerking: nauw verband tussen de
fout en schade is vereist. Zie lid 2 voor hetgeen dat niet onder directe schade valt.
Enkel van toepassing voor zover de schadevergoeding in de gegeven
omstandigheden naar maatstaven van redelijk en billijkheid aanvaardbaar is (zie lid
6)
2. art. 15 DNR 2011 – omvang van de vergoeding
Twee opties voor beperking schadevergoeding architect die contracteert met een
professionele opdrachtgever. Hierbij zijn de advieskosten leidend.
1) Lid 1: gelijk aan advieskosten met maximum van €1.000.000
2) Lid 1: een bedrag gelijk aan driemaal de advieskosten met een maximum van
€2.500.000
Wanneer hierover niets is overeengekomen, geldt lid 2. De schadevergoeding is dan
per opdracht beperkt tot een bedrag gelijk aan de advieskosten met een maximum
van €1.000.000.
Lid 3: indien de architect handelt met een consument, kunnen deze niet lager zijn dan
€75.000. Krijgt de schade altijd integraal vergoed tot dit bedrag.
3. Art. 16 DNR 2011 – aansprakelijkheidsduur
Vervaltermijn van twee jaar of 5 jaar
Onderzoekstijd (lid 8)
Let op! Er geldt geen verplichte aansprakelijkheidsverzekering voor architecten.
Alleen wanneer zij lid zijn van een bond.
Vestigen aansprakelijkheid
Er moet dan sprake zijn van:
1) Toerekenbare tekortkoming
