Biologie thema 5
Basis 1 Genotype en fenotype
1 Je kunt omschrijven wat het genotype en het fenotype zijn.
• Chromosomen zijn dunne ‘draden’ in elke celkern.
– Ze bestaan voor een groot deel uit de stof DNA.
– DNA bevat de informatie voor erfelijke eigenschappen.
– Elke celkern bevat de complete informatie voor alle erfelijke eigenschappen van een organisme.
– Gen: de stukjes DNA die samen de informatie bevatten voor een erfelijke eigenschap.
• Genotype: de informatie voor de erfelijke eigenschappen van een organisme.
– Alle genen in een celkern samen vormen het genotype.
– Het genotype van een organisme ontstaat op het moment van bevruchting.
• Fenotype: de eigenschappen van een organisme, waaronder het uiterlijk.
– Het fenotype komt tot stand door het genotype en door invloeden uit het milieu (leefstijl en
omgeving).
2 Je kunt uitleggen dat cellen alleen de erfelijke informatie gebruiken die ze nodig hebben.
• Genexpressie: een gen komt tot uiting in het fenotype.
– Een cel gebruikt alleen de genen die hij nodig heeft. De andere genen zijn in deze cel niet actief.
– Of een gen tot uiting komt, hangt samen met de functie van een cel. Bijv. in levercellen staan de
genen voor galproductie aan. In hoofdhuidcellen staan deze genen uit.
– Genen kunnen aan of uit staan, en hard of zacht staan.
Basis 2 Chromosomen
3 Je kunt uitleggen hoe elk van de ouders 50% van de chromosomen levert.
• In lichaamscellen komen de chromosomen in paren voor.
– De twee chromosomen van een paar bestaan uit dezelfde genen.
– Bij een mens bevat de kern van elke lichaamscel 23 paren chromosomen.
– Van elk chromosomenpaar is één chromosoom afkomstig van de moeder en het andere van de
vader.
• Genvariant: de informatie op een van de genen van een genenpaar.
– In lichaamscellen bevatten de twee genvarianten van een gen informatie voor dezelfde erfelijke
eigenschap.
– Deze informatie kan gelijk of ongelijk zijn. Bijv. het gen voor de haarvorm kan informatie bevatten
voor steil haar en/of voor krullend haar.
• In geslachtscellen komen de chromosomen enkelvoudig voor.
– Bij een mens bevat de kern van elke geslachtscel 23 chromosomen.
– Welk van beide chromosomen in een geslachtscel terechtkomt, is afhankelijk van het toeval.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gvf. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,57. Je zit daarna nergens aan vast.