Wat zijn Derivaten?
Derivaten zijn afgeleide financiële instrumenten waarvan de waarde is gebaseerd op een
onderliggende waarde zoals aandelen, obligaties, valuta, grondstoffen, commodities of rente. Het doel
van derivaten is om het risico van de onderliggende waarde te verplaatsen. Derivaten zijn
tijdsgebonden en hebben een specifieke vervaldatum of uitoefenperiode.
Soorten Derivaten
Er zijn verschillende soorten derivaten, waaronder:
• Opties: Deze geven de houder het recht om de onderliggende waarde gedurende een
bepaalde periode te kopen of te verkopen tegen een vooraf vastgestelde prijs. Hierbij heeft de
ene partij een recht en de andere partij een plicht.
• Warrants: Deze lijken op opties, maar worden uitgegeven door financiële instellingen of
bedrijven en hebben vaak niet-gestandaardiseerde voorwaarden.
• Termijncontracten: Dit zijn overeenkomsten waarbij een onderliggende waarde wordt
verhandeld voor levering op termijn tegen een vooraf vastgestelde prijs. Er zijn twee typen
termijncontracten: futures (gestandaardiseerd en verhandelbaar op de openbare markt) en
forwards (niet-gestandaardiseerd en onderhands verhandeld).
• Swaps: Dit zijn onderhandse overeenkomsten waarmee partijen kasstromen uitwisselen. Een
veelvoorkomend type swap is de renteswap (Interest Rate Swap of IRS).
Opties
Opties zijn een type derivaat dat de houder het recht geeft om een onderliggende waarde te kopen
(call-optie) of te verkopen (put-optie) tegen een vooraf vastgestelde prijs (uitoefenprijs of strike price)
gedurende een bepaalde periode. De prijs om het optierecht te verkrijgen wordt de optiepremie
genoemd. Opties hebben een beperkte looptijd, aangegeven door de maand en het jaar van expiratie.
Alle Nederlandse opties expireren op de derde vrijdag van de maand.
Er zijn twee typen opties:
• Amerikaanse opties: Deze kunnen op elk moment tot en met de expiratiedatum worden
uitgeoefend.
• Europese opties: Deze kunnen uitsluitend op de expiratiedatum worden uitgeoefend.
Alle Nederlandse opties zijn van het Amerikaanse type. Bij uitoefening wijst de beurs willekeurig een
schrijver aan om de afname- of leveringsplicht te voldoen, wat assignment wordt genoemd. Levering
kan fysiek plaatsvinden of door contante verrekening.
Bij fysieke levering worden de onderliggende aandelen daadwerkelijk geleverd of afgenomen bij
uitoefening van de optie. Bij contante verrekening wordt alleen het verschil tussen de uitoefenprijs en
de marktprijs in geld uitbetaald, zonder fysieke overdracht van aandelen.
Schrijven en Kopen van Opties
Het schrijven van een optie betekent het creëren en verkopen van een nieuw optiecontract (per 100
aandelen). De schrijver ontvangt hiervoor de optiepremie, maar gaat ook een verplichting aan. Bij een
call-optie moet de schrijver de onderliggende waarde leveren tegen de uitoefenprijs als de houder zijn
recht uitoefent. Bij een put-optie moet de schrijver de onderliggende waarde afnemen tegen de
uitoefenprijs als de houder zijn recht uitoefent.
Het kopen van een optie geeft de koper een recht. Bij een call-optie verkrijgt de koper het recht om de
onderliggende waarde te kopen voor de uitoefenprijs. Bij een put-optie verkrijgt de koper het recht om
de onderliggende waarde te verkopen voor de uitoefenprijs.
Risico's van Opties
• Risico voor de koper: Het risico dat een gekochte optie expireert zonder van de optie
gebruik te kunnen maken. Het verlies is beperkt tot de optiepremie – maximaal 100% van de
investering
• Risico voor de schrijver:
,o Bij een put-optie is er het risico om de onderliggende waarde te moeten kopen voor
een prijs boven de actuele beurskoers – dat het aandeel naar 0 gaat (bij
faillissement), maximaal uitoefenprijs per aandeel x 100 = 0 x 100 = 0
o Bij een call-optie is er het risico om de onderliggende waarde te moeten verkopen
voor een prijs onder de actuele beurskoers. Het risico bij ongedekt schrijven van een
call-optie is ongelimiteerd. Waarom ongelimiteerd? Er is geen limiet aan hoe hoog de
koers van de onderliggende waarde kan stijgen.
, Les 2: Optiestrategieën: Een Inleiding
Opties zijn een type derivaat dat beleggers de mogelijkheid biedt om een onderliggende waarde, zoals
aandelen, te kopen of te verkopen tegen een vooraf bepaalde prijs, de zogenaamde uitoefenprijs,
binnen een bepaalde tijdsperiode. De prijs van een optie, de optiepremie, bestaat uit twee
componenten: de tijdswaarde en de intrinsieke waarde.
Koersvorming van Opties
1. Tijdswaarde en Intrinsieke Waarde - tentamen
• Tijdswaarde: Dit is de prijs die een belegger betaalt voor de kans dat de optie in
waarde stijgt. Het vertegenwoordigt de verwachtingswaarde van de optie.
• Intrinsieke Waarde: Dit is de waarde van de optie bij uitoefening, oftewel het verschil
tussen de beurskoers van het aandeel en de uitoefenprijs. Een optie heeft intrinsieke
waarde als deze 'in-the-money' is, wat betekent dat de uitoefenprijs gunstiger is dan
de huidige beurskoers.
o Call-optie heeft intrinsieke waarde als: de beurskoers hoger is dan de
uitoefenprijs
o Put-optie heeft intrinsieke waarde als: de beurskoers lager is dan de
uitoefenprijs
2. Grafieken en Voorbeelden
• Een grafiek van de optiepremie toont hoe de intrinsieke waarde en tijdswaarde
variëren met de beurskoers van het aandeel. Bijvoorbeeld, bij een call-optie met een
uitoefenprijs van €20, zal de intrinsieke waarde toenemen naarmate de beurskoers
boven de €20 stijgt.
• Blauwe lijn met hokjes: intrinsieke waarde
• Dunne lijn: optiepremie
• Soort grafiek: Call-optie
o De intrinsieke waarde wordt hoger wanneer de beurskoers stijgt
In-the-money : optie heeft intrinsieke waarde
At-the-money : de beurskoers is gelijk aan de uitoefenprijs Optie heeft geen
Out-of-the-money : de optie is niet in/at the money instrinsieke waarde
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper loisdijkshoorn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.