H12 Hormonen
§12.1 De aanmaak van hormonen
Veranderingen in je leven
Hormoon is een signaalstof die via het bloed zijn doelwitcellen bereikt. Hormoonklieren zijn
endocriene klieren die hun producten afgeven aan het inwendige milieu, het bloed, waarna het
afgegeven wordt aan de weefselvloeistof, cellen en lymfe. Bij exocriene klieren komen de
producten in het uitwendige milieu terecht. Doelwitcellen bevinden zich in doelwitorganen en
-weefsels. Deze cellen reageren alleen op een hormoon met een passende receptor. Je lichaam
telt een aantal hormoonklieren. Hun producten beïnvloeden allerlei processen die door je
activiteiten of door omstandigheden veranderen.
De centrale hormoonklier (88C, 89A, 98C)
De coördinatie van de aansturing van alle processen in je lichaam gebeurt vooral via de centrale
hormoonklier, de hypofyse, een klein orgaan net onder de hersenen. Vanuit de hypothalamus,
een deel van de hersenen, ontvangt de hypofyse informatie over het lichaam, waarna het andere
hormoonklieren aanzet tot actie. Ook regelt het de groei en rijping van geslachtscellen. Ligging
en structuur maakt duidelijk dat dit orgaan de verbinding is tussen hersenen en hormoonstelsel.
Hypofyse bestaat uit 2 delen:
- Neurohypofyse (achterkwab); bevat zenuwweefsels met daarin uitlopers van neuronen.
- Adenohypofyse (voorkwab); bestaat uit klierweefsel.
Hersenen en hypofyse (89A)
Bij dalende bloeddruk maken neuronen in hypothalamus het neurohormoon ADH, wat via
uitlopers in de neurohypofyse komt, waarna het in het bloed komt. Bloedvaten trekken samen en
uitscheiding van water vermindert. Oxytocine, wat ook via de neurohypofyse in het bloed komt,
beïnvloedt de contractie van gladde spieren in de baarmoederwand bij de bevalling en is
betrokken bij sociaal gedrag. Andere neurohormonen stimuleren de adenohypofyse. Synapsen in
hypothalamus geven realising-hormonen (RH’s) af aan het bloed, die in de adenohypofyse
komen. FSH-RH’s stimuleren de adenohypofyse tot afgifte van FSH. Andere neuronen geven
inhibiting-hormonen (IH’s) af, die de productie van hormonen door de hypofyse remmen.
Regelen van hormoonconcentraties
Concentraties van hormonen die betrokken zijn bij vorming geslachtscellen worden nauwkeurig
op elkaar afgestemd. Zo stimuleert FSH de groei en ontwikkeling van follikels in de eierstokken,
die het hormoon oestradiol, een oestrogeen, maken. Een stijging van oestradiol stimuleert de
afgifte van LH, waarna de ovulatie volgt. Hierna ontstaat het gele lichaam uit follikels, die naast
oestradiol ook progesteron maken, waarna de afgifte van FSH-RH en FSH wordt geremd. Veel
hormoonconcentraties zijn op dezelfde manier, via negatieve terugkoppeling geregeld, waardoor
deze rond de norm blijft. Bij positieve terugkoppeling stijgt de hormoonconcentratie juist.
Plantenstoffen en oestrogenen
Sommige voedingsstoffen binden zich aan membraanreceptoren, bestemd voor hormonen,
waardoor ze jouw lichaam kunnen beïnvloeden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elinjacobs06. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.