Samenvatting OVV 1 herkansing
Week 1
Leerdoelen
- Kan de (patho) fysiologie van een zwangere vrouw onderscheiden van die van een niet
zwangere en kan klachten rondom de zwangerschap hieraan relateren
- Heeft kennis van preconceptie en prenatale zorg ten aanzien van de volgende aspecten
- kan preconceptionele adviezen geven aan een paar met kinderwens
- Kan verwijzen naar passende prenatale zorg rekening houdend met de voor- en nadelen
van
- Kan beschrijven welke hormonale veranderingen er plaatsvinden in een menstruele cyclus, en
kan beschrijven welke hormonale veranderingen er plaatsvinden om een zwangerschap
mogelijk te maken.
- Kan advies geven over anticonceptiemethoden aan een patiënt rekening houdend met:
werkingsmechanismen, betrouwbaarheid, voor- en nadelen voor de gezondheid,
gebruiksaspecten, invloed op menstruatie en contra-indicaties
- Kan de werking (farmacokinetiek) van medicijnen uitleggen en hoe deze wordt beïnvloed door
de zwangerschap hierop en kan de mechanismen van geneesmiddeleninteractie uitleggen.
Leerdoel 1
Veranderingen tijdens de zwangerschap
De uterus en de eierstokken
Tijdens zwangerschap sprake van hyperplasie (celvermeerdering) en hypertrofie (celvergroting).
Dit zorgt voor een groei van de uterus. De baarmoedermond groeit niet mee, deze wordt
afgesloten door een slijmprop
Hormonen tijdens de zwangerschap (ook leerdoel 3)
De 3 belangrijkste hormonen tijdens de zwangerschap zijn β-
hCG, oestrogeen en progesteron.
β-hCG krijgt een piek net voor de 3 maanden. Dit hormoon wordt
geproduceerd door de placenta. Dit hormoon zorgt ervoor dat het
corpus luteum in stand blijft. Hiermee ook de productie van
oestrogeen en progesteron. In de 8e week neemt de placenta de
productie hiervan over (luteo-placentaire shift) Net voor de
zwangerschap zullen oestrogeen en progesteron in rap tempo
dalen
Circulatoire veranderingen
Zowel het plasmavolume zal toenemen als het aantal rode bloedcellen in het bloed. Deze laats
genoemde % wel minder dan de eerste. Hierdoor sprake van soort van bloedarmoede (relatieve
anemie) Aangezien er ook bloed moet naar het kind zullen de bloedvaten verwijden zodat de
toegenomen doorbloeding van weefsels gehandhaafd kunnen worden. Tijdens de zwangerschap
is er sprake van een hoge flow en een lage weerstand (hyperdynamische circulatie)
Extracellulaire-vocht neemt toe door minder sterke prikkeling vh compliante vaatbed.
Resiporatoire verandering
Vanaf de derde week, ademminuutvolume omhoog door een hoger terugvolume, zonder een
stijging van de ademfrequentie. Dit komt weer door een hogere gevoeligheid van de pCO2
receptoren. (hyperventilatie)
Downloaded by youn sam (samsonkariuki04@gmail.com)
,Verandering van de spijsvertering
Door hormonale veranderingen, neemt de maag- en darmperistaltiek af. Dit zorgt voor obstipatie,
zuurbranden, en opboeren. Het basale metabolisme neemt steeds meer toe, en in de tweede helft
neemt insulineresistentie toe. Hierdoor kan de zwangere vrouw minder glucose opnemen ->
zwangerschaps diabetes
Veranderingen in de nierfunctie
Plasmavolume stijgt, nierfunctie neemt toe, toename glomerulaire filtratiesnelheid. Ook grotere
druk op de blaas, hierdoor vaker plassen.
Zwangerschapsymptomen
Zwangerschap kent 3 trimesters 0-13, 14-28, 29-42.
Eerste trimester
- Afkeer van voedsel of bepaalde geuren
- Misselijkheid en braken 40-80% -> hormonale veranderingen (hCG), afname
maagmotiliteit en psyche-emotionele factoren
hyperemesis gravidarum
aanhoudend braken, tezamen met gewichtsverlies en uitdroging (bij
tweeling nog meer hCG, grotere kans hierop)
behandeling: rehydratie, suppletie van vitaminen, en sondevoeding
- Extreme vermoeidheid
Progesteron geeft relaxerende (en slaapverwekkende) werking op baarmoeder,
maar kan natuurlijk ook doorwerken op andere spieren.
- Ptyalisme (toegenomen speekselvloed)
- Hoofdpijn (ook 2/3)
- Pijnlijke borsten
- Heup-zenuwpijn
- Flatulentie (winderigheid)
- Puisjes en pukkels
- Stemmingswisselingen
Tweede en derde trimester
- Opgezwollen handen/voeten (door de vaatverwijding)
- Gegeneraliseerd oedeem
- Aambeien
- Moedervlekken
- Lekkende borsten
- Warm en koud voelen
- Jeuk
- Spataders
- Duizeligheid
- Slecht slapen
- Striae
- Bloedneuzen
Leerdoel 2
Preconceptie
Preconceptie zorg
Dit is de zorg die begint voor de zwangerschap, en doorgaat tot de controles bij een arts
beginnen. Bestaat uit vier onderdelen (voor het voorkomen van afwijkingen en ziekten)
1. Risicoanalyse
Het opsporen en elimineren van risicofactoren
- Leefstijl (roken)
- Afkomst
- (Chronische) ziekten
- Medicijnen
- Eerdere zwangerschap
Downloaded by youn sam (samsonkariuki04@gmail.com)
,2. Gezondheidsvoorlichting en advies
het vermijden van intoxicaties, voorkomen van infecties, en geven van informatie over
gebalanceerde voeding. (Belang prenatale zorg en screening)
Het vermijden van intoxicaties
• Alcohol (30-50% blijft alcohol drinken)
Foetaal alcoholsyndroom (FAS) combinatie van gelaatsafwijkingen, een
lichaamsgroei en hoofdomtrek kleiner dan een tiende percentiel, en
hersenafwijkingen met neurologische en cognitieve afwijkingen. Dit door oxidatieve
stress. Disulfiram gebruikt voor alcohol mindering.
• Roken
Verhoogde kans op lip- en gehemeltespleet (cheilopalatoschisis) en een
klompvoetje. Grotere kans EUD, meerling, vroeggeboorte, kleine schedelomtrek,
IU-groeiretardatie, placenta praevia, vroegtijdig breken vliezen, abruptio placentae,
aangeboren afwijkingen
• Drugs
- Opiaten
opioïdreceptoren -> pijnstillend, euforie
tolerantie wanneer gebruik niet voor pijn is, bij baby kan neonataal
abstinentiesyndroom (NAS) veroorzaken
• Heroine
meest gebruikte opiaat, door korte halfwaardetijd, eerder NAS dan bij
methadon gebruik. Acute onthouding niet goed, methadonverstrekking
programma.
- Cocaine
verhoogde kans op congenitale afwijkingen van het urogenitale en
cardiovasculaire systeem. Ook deformaties van extremiteiten.
vroeggeboorte, abruptio placentae,
- Cannabis
heeft rustgevende werking, stoppen met roken belangrijker dan stoppen
met cannabis
- Amfetamine
Geen relatie met aangeboren afwijkingen. (alles-of-niets-effect eerste twee
weken na bevruchting)
• Straling
ioniserende straling kan leiden tot mutaties. Congenitale afwijkingen, IU-
vruchtdood en groeiretardatie
kattenbak
Preconceptioneel onderzoek
- Lues
- Toxoplasmose
- Rubella
- Waterpokken
- HIV
- Hepatitis
Gebalanceerde voeding
Foliumzuur (4 weken voor conceptie)
3. Interventie
actieve gezondheid-bevorderende interventies
4. Counseling
op basis van goede informatie en risicoafweging besluiten nemen betreffende
zwangerschap
Downloaded by youn sam (samsonkariuki04@gmail.com)
, Geneesmiddelen gebruik tijdens de zwangerschap
Geneesmiddelen worden naar teratogeniteit ingedeeld in categorieën
A. Geneesmiddelen zonder dat schadelijke effecten op foetus zijn waargenomen
B. Geneesmiddelen onvoldoende ervaring om te mogen aannemen dat ze schadelijk zijn
1. Onschadelijke dierenstudies
2. Nog onvoldoende dierexperimenten gegevens bekend
3. In dierstudies schadelijk
C. Met herstelbare schade aan (on)geborene zonder misvormingen
D. Waarvan bekend grote kans op aangeboren misvormingen en onherstelbare schade
X. Dermate hoog risico op blijvende foetale misvormingen, dat ze niet gebruikt moeten worden
. tijdens de zwangerschap en in de fertiele leeftijd
Prenatale zorg
Doel; optimale uitkomst van de zwangerschap voor zowel moeder als het kind te bereiken.
Hierbij moet worden gedacht aan veiligheid, ruimte voor eigen keuzes en een plezierige
zwangerschap.
- Checken sociaaleconomische omstandigheden
- Risicobeoordeling
- Geven van adviezen
- Geven van voorlichting
- Beantwoorden van vragen
- Vaststellen termijn
Termijnen
• Miskraamperiode (tot 16 weken)
• Partus immaturus (tot 24 weken)
• Partus prematurus (tot 37 weken (pre-rijp))
• A terme (37-42 weken) (a terme datum 281e dag vanaf eerste dag laatste menstruatie)
• Serotiniteit (na 42 weken)
- Controle bloedgroep
- Combinatie test
- Nipt-test
- 20 weken echo
Welke lijn zorg betreft de zwangere zich in
1. Laag risico -> verloskundige
2. Matig risico -> gynaecoloog en algemeen ziekenhuis
keizersnede in de voorgeschiedenis -> dan sowieso tweede
jehova’s -> tweede
3. Gynaecoloog en academisch ziekenhuis
Preventie
Primaire preventie -> om aandoeningen te voorkomen
Secundaire preventie -> risicofactoren of aandoeningen systematisch opsporen en zo mogelijk
aanpakken
Tertiaire preventie -> behandeling van klachten en problemen tijdens de zwangerschap
Organisatie
De VIL (verloskundige indicatielijst)
a. Eerstelijns zorg (verloskundige)
b. Overlegsituatie
c. Tweedelijns (zorg gynaecoloog)
hypertensie, meerlingzwangerschap
d. Verplaatste eerstelijns
Wanneer een vrouw niet onder verloskundige zorg mag bevallen, maar niet thuis
bijv; fluxus (> 1L bloedverlies), of moeizame bevalling in de voorgeschiedenis
Para -> hoeveel baringen hebben plaatsgevonden (na 16 weken=1 baring en tweeling=1 baring)
Gravida -> hoe vaak zwanger geweest
Downloaded by youn sam (samsonkariuki04@gmail.com)
