Samenva ng Privaat recht niet juristen 2024-2025
Literatuur
- Week 1
J.H.M. ter Haar & W.D. Kolkman, Personen- en Familierecht & Erfrecht in een notendop, Amsterdam:
Amsterdam University Press 2024, hele boek.
- Week 2
Compendium Nederlands vermogensrecht, nrs. 1-4, 5, 11-14, 16-21, 26, 86-87, 88-92, 99-106, 168-
183, 206-230
- Week 3
Compendium Nederlands vermogensrecht, nrs. 23, 95-96, 108-112, 114-131, 149-155, 156-158a,
159, 164, 233-236, 241-262, 268-271, 273-275, 277-281, 283, 292-293, 535-539, 541, 553a-553b,
560-561.
- Week 4
Compendium Nederlands vermogensrecht, nrs. 28-30, 32-39, 41-48, 51-56, 59-60, 63, 65-66, 298-
300, 302-304, 315, 452-454, 456-456b, 457-461, 464-471, 472, 474, 475-481, 562.
- Week 5
Compendium Nederlands vermogensrecht, nrs. 325-332, 334-337, 340-342, 344, 345, 363-365, 366-
373, 375-381, 383-392, 393, 394, 490-493, 507-509, 512-513, 519, 522-527.
- Week 6
Compendium Nederlands vermogensrecht, nrs. 396, 396b, 397-399, 406-417, 419, 423-428, 430-433,
435, 436, 437-444, 450-451.
Inhoud Burgerlijk Wetboek
1. - Personen- en familierecht
2. - Rechtspersonen
3. - Vermogensrecht in het algemeen
4. - Erfrecht
5. - Zakelijke rechten
6. - Algemeen gedeelte van het verbintenissen recht
7. - Bijzondere overeenkomsten
8. - Verkeersmiddelen en vervoer
9. - Rechten op voortbrengselen van de geest
10. - Interna onaal privaatrecht
1
,Week 2
Compendium Nederlands vermogensrecht, nrs. 1-4, 5, 11-14, 16-21, 26, 86-87, 88-92, 99-106, 168-
183, 206-230
Het vermogensrecht is dat gedeelte van het objec eve recht, dat een regeling gee van de
subjec eve rechten en plichten die onderdeel van een vermogen kunnen vormen. Het begrip
vermogensrecht wordt niet alleen in objec eve maar ook in subjec eve zin gebruikt. In dat geval ziet
het op een aan een bepaald persoon toekomend recht, dat deel uitmaakt van zijn vermogen (3:1,
3:6).
Van oudsher wordt het vermogensrecht verdeeld in:
1. Goederenrecht, dat hee betrekking op de rechtsverhouding van mens tot goed. Het goederen
recht bevat grotendeels dwingend recht en is sta sch van aard. Het is een absoluut recht met
een gesloten systeem (numerus clausus).
2. Verbintenissenrecht, dat ziet op de rechtsverhouding van mens tot mens. Het
verbintenissenrecht bevat voornamelijk regelend (aanvullend) recht en is dynamisch van aard.
Verbintenissenrecht is bij uitzondering dwingend, als (a) de belangen van een der par jen in het
nauw dreigen te komen of (b) de posi e van derden op het spel staat. Rela ef recht met enkel
werking tegen één persoon. Consensualisme de enkele overeenstemming is genoeg om de
overeenkomst tot stand te laten komen.
Numerus clausus (defini e) Hieronder wordt verstaan dat par jen in het rechtsverkeer
niet zelf nieuwe typen goederenrechtelijke rechten kunnen creëren. Het is een beperking
om goederenrechtelijke rechten of handelingen (zoals levering) naar gelieven te vormen.
Goederen zijn alle ac eve vermogensbestanddelen. De goederen worden onderscheiden in (3:1):
Zaken (3:2), de voor menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten.
Vermogensrechten (3:6), criteria:
a. Overdraagbaarheid
b. Verband met stoffelijk voordeel.
Passieve vermogensbestanddelen (schulden) zijn als zodanig géén goederen. Maar het er tegenover
staande vorderingsrecht is wel een goed (in het vermogen van de crediteur).
Het onderscheid roerend-onroerend ziet allen op zaken. Het wordt ten aanzien van
vermogensrechten niet gehanteerd. Roerend zijn alle zaken alle zaken die niet onroerend zijn (3:3).
Onroerende
1. Grond
2. De nog niet gewonnen delfstoffen
3. De met de grond verenigde beplan ngen (waarbij niet ter zake doet of zijn reeds wortel
hebben geschoten)
4. De gebouwen en werken die duurzaam met de grond zijn verenigd, hetzij rechtstreeks, het zij
door vereniging met andere gebouwen of werken.
2
, Portacabin arrest en Kabelnetwerk arrest Een gebouw kan duurzaam met de grond zijn
verenigd doordat het naar aard en inrich ng bestemd is duurzaam ter plaatse te blijven. Dat
technisch de mogelijkheid bestaat het bouwsel te verplaatsen, is dan niet meer van belang. Bij
deze bestemmingsvraag moet worden gelet op de bedoeling van de bouwer, maar alleen zover
deze naar buiten kenbaar is. Verkeersopva ngen (dat zijn de in het maatschappelijk verkeer
levende te dier zake) kunnen niet worden gebruikt als zelfstandige maatstaf voor de beoordeling
of de zaak roerend of onroerend is. Wel te gebruiken voor invulling van bovenstaande criteria.
Woonark arrest Woonark is aangesloten op nutsvoorzieningen en riolering. Woonark is door
middel van beugels verbonden met in de bodem verankerde meerpalen, waardoor het schip met
de waterstand mee beweegt. Is de woonark daarmee duurzaam met de grond verbonden in de
zin van art. 3:3 lid 1 BW en derhalve onroerend? HR, zegt : “Het gaat hier om een zaak die
blijkens zijn
construc e bestemd is om te drijven en drij , zodat sprake is van een schip in de zin van art. 8:1
BW. Een schip is in het algemeen een roerende zaak. Een verbinding tussen schip en de onder
dat schip gelegen bodem die toelaat dat het met de waterstand mee beweegt, kan niet leiden tot
het oordeel dat het schip met de bodem is verenigd.” Hier uit volgt dat zo’n vereniging in ieder
geval niet kan worden aangenomen enkel op grond van verbinding door middel van kabels en
aanslui ng op nutsleidingen en rioleringen.
Rijdende havenkranen arrest HR, Het hof hee terecht aan de hand van Portacabin
onderzocht of de kranen onroerend zijn of niet. Het oordeel dat de kranen onroerend zijn, gee
geen blijk van een onjuiste rechtsopva ng. Belanghebbende hee met een beroep op het arrest
van de dat kranen als de onderhavige in hun algemeenheid roerende zaken zijn. De vraag of
kranen als de onderhavige in verbinding staan met de (onder)grond kan echter niet op eenzelfde
wijze worden beantwoord als de vraag of een woonark in verbinding staat met de bodem. Een
dergelijke woonark is niet met de bodem verenigd in de zin van ar kel 3:3 BW, omdat zij blijkens
haar construc e bestemd is om op het water te drijven en ook in feite drij . De stukken van het
geding laten geen andere conclusie toe dan dat de onderhavige kranen blijkens hun construc e
bestemd zijn om zich op het land te bevinden en dat zij, zij het indirect via rails, ook feitelijk in
voortdurende verbinding staan met de onder de kranen gelegen grond.
Bestanddelen (defini e) (3:4) Onzelfstandige zaaksdelen die opgaan in de zaak waarvan zij deel
uitmaken. Bestanddelen zijn zelf geen zaken in de zin van (3:1) criteria.
1. Verkeersopva ng
De volgende omstandigheden pleiten gewoonlijk voor het aannemen van een bestanddeel:
De hoofdzaak is zonder het object onvoltooid of anderszins incompleet ( niet geschikt om aan
haar bestemming te beantwoorden)
De hoofdzaak en het object zijn qua construc e specifiek op elkaar afgestemd.
De vraag of tussen hoofdzaak en object een fysiek verbinding bestaat, is in dit kader niet beslissend
(fietske ng, sleutel).
2. Fysieke verbinding
De hoofdzaak kan niet van het bestanddeel worden afgescheiden zonder beschadiging aan een of
beide zaken. Fysieke verbinding is hierbij essen eel.
3
, Gevolgen van het zijn van bestanddeel
1. De eigenaar van de zaak is eigenaar van al haar bestanddelen
2. Bestanddelen van een onroerend zaak zijn onroerend.
3. Goederenrechtelijke rechtshandelingen met betrekking tot een afzonderlijk bestanddeel zijn niet
mogelijk zonder beëindiging van de onzelfstandigheid. Wel kan het bestanddeel voorwerp zijn
van een verbintenisrechtelijke rechtshandeling (huur van een kamer)
4. Goederenrechtelijke rechtshandelingen m.b.t. de zaak omva en ook de bestanddelen van die
zaak (hypotheek).
5. Verbintenisrechtelijke rechtshandeling mb.t. een zaak omva en ook de bestanddelen, tenzij van
een andere par j bedoeling blijkt.
Volledige rechten een benaming die wordt gebruikt ter onderscheiding van de in beperkte
rechten, vallen in drie groepen uiteen:
1. Eigendom, het meest omva ende recht dat een persoon op een zaak kan hebben (5:1)
2. Vorderingsrechten, die recht geven op een door een bepaalde schuldenaar te verrichten
presta e.
3. (Volledige) rechten op voortbrengselen van de geest (bijv. auteursrecht, octrooirecht,
merkenrecht en kwekersrecht).
Het eigendomsrecht en de rechten op voortbrengselen van de geest zijn absolute rechten: zij werken
jegens iedereen. De vorderingsrechten hebben daarentegen een rela ef karakter, daar zij slechts
werken jegens een bepaalde schuldenaar werking hebben.
Een beperkt recht is een recht dat is afgeleid uit een meer omva end recht, dat met een beperkt
recht is bezwaard (3:8). Te onderscheiden in:
1. Gebruiksrechten vrucht gebruik, erfdienstbaarheid, erfpacht en opstal.
2. Zekerheidsrechten pand of hypotheek
Het pand waaruit een beperkt rechts is afgeleid, noemt men moederrecht.
Een volledig recht (eigendom, vorderingsrecht)
Een ander beperkt recht. Zo kan een pandrecht worden geves gd op het vruchtgebruik van een
roerende zaak. Het eigendomsrecht is dan moederrecht van het vruchtgebruik , het
vruchtgebruik is op zijn beurt moederrecht van het pandrecht.
Zakelijke rechten zijn alle rechten op zaken:
1. Eigendomsrecht (5:1)
2. Beperkte rechten op zaken
A ankelijk of accessoir recht is een recht dat zodanig verbonden is aan een ander recht, dat het niet
zonder dat andere recht kan bestaan (3:7). Een a ankelijk recht volgt dan ook het recht waaraan het
is verbonden (3:82). Tot a ankelijke rechten behoren o.a. :
Pand, hypotheek en borgtocht (verbonden aan een vorderingsrecht)
Mandeligheid (verbonden aan de eigendom van verschillende erven), erfdienstbaarheid
(verbonden aan de eigendom van een heersend erf).
Van de a ankelijke rechten onderscheid men de nevenrechten, die van rechtswege meegaan
wanneer een vordering op een ander schuldeiser overgaat (6:142), deze kunnen alleen aan
vorderingsrecht verbonden zijn. De nevenrechten zijn niet alle zelf vermogensrechten in de zin van
(3:1) en (3:6), de a ankelijke rechten wel. Pand, hypotheek en borgtocht zijn zowel a ankelijke
rechten als nevenrechten. Mandeligheid en erfdienstbaarheid zijn daarentegen alleen a ankelijk,
het keuzerecht bij een alterna eve verbintenis is alleen een nevenrecht.
4
