Airway
Lesdoelen:
De ABCDE-methodiek bij de opvang van de vitaal bedreigde zorgvrager
Het beoordelen en vrijmaken van de luchtweg
Welke problemen zijn een bedreiging voor de luchtweg
De principes en het belang van triage
Aantekeningen PowerPoint:
Obstructie corpus alienum (voorwerpen, zwelling, tong, bloed, slijm, trauma, braaksel),
zwelling; verbranding ontsteking allergie, uitwendige compressie (bloeding, tumor, abces)
Secundaire obstructie door bewustzijnsdaling
Bij trauma CWK letsel
Stridor = hoog frequent gieren tijdens de ademhaling
Problemen herkennen:
Kijk/luister/voel:
Bewustzijn
Bewegingen borst en buik
Geluiden (inspratoir/expiratoir)
Luchtstroom door de mond/neus
Inspectie van de mond/keel/hals
Geluiden:
Snurken
Heesheid
Gorgelen
Stridor (= Stridor is een hoog klinkend gierend geluid van de ademhaling hoorbaar
over de hogere luchtwegen ook vaak zonder stethoscoop)
! Een hoorbare ademhaling is niet normaal. Let op, een volledige obstructie kan ook een
niet-hoorbare ademhaling geven
,Vrijmaken van de luchtweg
Luchtwegopeningshandelingen (headtilt-chinlift, jaw thrust, manuele in line
stabilisatie)
Uitzuigen, evt. zichtbaar corpus alienum verwijderen
Stabilisatie cervicale wervelkolom (CWK)
Hulpmiddelen: o.a guedell (mayotube)
Verstikkingsprotocol
Immobilisatie moet zo kort mogelijk duren vanwege dreiging voor decubitus, de kans op een
dwarslaesie is daarentegen gestabiliseerd.
CWK – letsel (Cervicale wervelkolom)
Manuele In Line Stabilisatie
Wervelplank
Hoofdblokken
Vacuüm matras/traumamatras
Nekkraag is niet per se geïndiceerd
CT-scan
Triage = sortering of selectie op basis van urgentie
Urgentieklassen zijn afhankelijk van gebruikt triagesysteem, maar komen vaak overheen.
U1 – acuut: instabiele vitale functies (ABCDE)
U2 – zeer urgent: bedreiging ABCDE
U3 – urgent: reëel kans op schade
U4 – standaard – kans op schade verwaarloosbaar
U5- niet urgent
Triage op de SEH
Probleemomschrijving (ingangsklacht) kiezen
Vitale functies (ABCDE) observeren/meten
Korte anamnese (AMPLE):
o Allergie
o Medicatie
o Past (= medische voorgeschiedenis)
o Last meal
o Events ( = toedracht van het ongeval/ziekte)
A (Airway)
,Oorzaken van A-gerelateerde problemen
Een vrije luchtweg kan bedreigd worden door onder andere:
Een corpus alienum: iets wat niet in het lichaam thuishoort;
Bloed, braaksel of slijm in de mond of in de bovenste luchtweg;
Zwelling van de trachea, tong of lippen (bijvoorbeeld bij anafylaxie);
Trauma van het aangezicht of de luchtpijp;
Verminderd bewustzijn waardoor de tong naar achter zakt
Stabiliseren van de cervicale wervelkolom
De wervelkolom van de patiënt moet worden beschermd tot letsel van de cervicale
wervelkolom is uitgesloten door middel van radiologisch onderzoek (CT-scan)
Manuele en externe stabilisatiemogelijkheden (headblocks en vacuummatras!)
Head-tilt/chinlift en jaw-thrust
Orofaryngeale luchtweg (mayotube, guedell) is geïndiceerd om een tongobstructie door een
naar achter gevallen tong op te heffen bij een bewusteloze patiënt.
Afwijkende ademgeluiden bij een gedeeltelijke luchtwegobstructie
Stridor: dit kan zowel bij de inademing als bij de uitademing aanwezig zijn en is een
teken van een obstructie in de larynx (strottenhoofd), de trachea of hoofdbronchi.
o Inspiratoire stridor = hogere luchtwegobstructie
o Expiratoire stridor = lagere luchtwegobstructie
Snurken: dit is een teken van een naar achter gezakte tong, vaak bij patiënten met
een verminderd bewustzijn
Rochelen: rochelende geluiden komen voor bij slijm in de keelholte of bovenste
luchtwegen
Heesheis (dysfonie) kan wijzen op een vernauwde larynx
Wanneer is er sprake van een bedreigde A?
Afwijkende ademgeluiden: dit duidt op een mogelijke obstructie van de luchtweg
Misselijkheid: een teken dat de patiënt mogelijk gaat braken: waardoor een
luchtwegprobleem dreigt te ontstaan
Niet reageren op aanspreken (AVPU) hierbij
, Breathing
Lesdoelen:
Beoordeling van ‘breathing’ binnen de ABCDE-methodiek
Gaswisselingsprocessen (ventilatie, diffusie, perfusie) en de invloed van longziekten
hierop
pH-regulatie en ademhaling
symptomen en oorzaken van respiratoire insufficiëntie
Problemen bij ‘breathing:
stoornissen in aansturing ademhaling
mechanische belemmering van de thorax
o thoraxwand, diafragma
stoornissen in:
o ventilatie
o diffusie
o perfusie
post alveolaire oorzaken
o stoornis in O2 transport
Problemen herkennen
Kijk/luister/voel:
bewegingen borst en buik
ademhaling: frequentie, diepte, symmetrie, regelmaat
gebruik van hulpademhalingsspieren en intrekkingen
abnormale geluiden (Wheezing, Rhonchi)
kleur van de huid (cyanose)
trachea midline (Beoordeel de positie van de luchtpijp (trachea): staat deze netjes in
het midden van de keel? Deze hoort midline te staan, dus in het midden. Een
verschoven trachea wijst op een spanningspneumothorax)
Meten
Spo2 (zuurstofsaturatie)
Ambulance, SEH, IC: EtO2 (end tidal CO2) De maximale waarde van CO2 in de
uitademingslucht wordt ook wel end-tidal CO2 (EtCO2) genoemd
Aanwezigheid van abnormale geluiden
Stridor = hoogfrequent, gieren geluid dat (meestal) wordt gehoord bij inspiratie, en wordt
veroorzaakt door een partiele hoge luchtwegobstructie A-probleem
Wheezing = continu piepend/fluitend geluid dat wordt gehoord bij expiratie, en wordt
veroorzaakt door een obstructie in de lagere luchtwegen B-probleem
- Astma, COPD
Rhonchi = brommende of piepende geluiden tijdens het ademhalen, te oren tijdens zowel
in- als expiratie (lager geluid dan bij Wheezing)
- Pneumonie, COPD
