Dit zijn aantekeningen van alle hoorcolleges voor het vak: Preventie, family mediation en behandeling in de forensische context van de master Forensische Gezinspedagogiek aan de Universiteit van Leiden. De gastcolleges zijn geen tentamenstof, dus deze aantekeningen staan er niet in.
Wat is preventie?
● goede preventie kan zorgen voor een gezonde, veilige en kansrijke opvoed- en
opgroeiomgeving van jeugdigen
○ bevorderen normaal leven en positieve ontwikkeling
○ gericht nemen van beschermende maatregelen
○ belemmerende of risicovolle factoren voorkomen, signaleren, verkleinen en
waar nodig bestrijden
Belang preventie kindermishandeling
● Nationale Prevalentiestudie Mishandeling van kinderen: in 2017 zijn er
90.000-127.000 kinderen in NL mishandeld/verwaarloosd
○ vooral emotionele verwaarlozing kwam veel voor
○ seksueel misbruik kwam minste voor
● risico voor jeugdcriminaliteit → KM is risicofactor voor ontwikkelen
delinquent gedrag
Impact kindermishandeling en jeugdcriminaliteit
● gevolgen tijdens de jeugd
● gevolgen op volwassen leeftijd (fysieke en mentale gezondheid)
● gevolgen voor de maatschappij (overlast, hoge kosten interventies)
Preventie Piramide: 3 levels
1. universeel (onderste) level preventie:
alle kinderen en ouders in NL →
zorgen dat zij zo goed mogelijk
ontwikkelen
● problemen vermijden op heel
breed en mild niveau
● brochures etc
2. selectief: kijken naar mensen die
verhoogd risico lopen (bijv lage SES,
bepaalde buurt, bepaalde scholen)
● voorlichting en signalering door te
kijken of er al problemen komen en op
tijd reageren
3. geïndiceerd: individuen met hoog risico of
beginnend probleem → gaat bijv om gezinnen
waar al vermoeden van KM is; er speelt al iets
● preventieve interventies, eerstelijns
ondersteuning en hulp
,Meest succesvol volgens NJI als:
● een preventieve strategie is het meest succesvol als
○ het gevoel van competentie van ouders vergroot
○ ouders leren reële verwachtingen te hebben over de opvoeding
○ de opvoedvaardigheden vergroten
→ wat zegt wetenschappelijk onderzoek?
Databank Effectieve Jeugdinterventies
● effectiviteit (preventieve) interventies
● Nederlands Jeugdinstituut
we willen dat zo veel mogelijk interventies in het
paarse gedeelte terecht komen (effectief)
Preventieve interventies voor kindermishandeling
in NL
● Parent-Child Interaction Therapy (PCIT)
● Parent Management Training Oregon (PMTO)
● Stevig Ouderschap
● Voorzorg
Parent-Child Interaction Therapy (PCIT)
● geprotocolleerd behandelprogramma
voor kinderen van 2-7 jaar met
gedragsproblemen en hun ouders.
● door het vergroten van
opvoedingsvaardigheden van de
ouders beoogt de interventie gedragsproblemen bij de kinderen en de stress bij
ouders te verminderen
● PCIT blijkt ook relevant te zijn voor kindermishandeling
● gezinsgerichte aanpak: mogelijk om 2e ouder bij de interventie te betrekken
Parent Management Training Oregon (PMTO)
● behandeling voor gezinnen met één of
meer kinderen met externaliserende
gedragsproblemen, al dan niet
gecombineerd met hyperactiviteit
● doel is dat de kinderen beter gaan
functioneren en hun gedragsproblemen
verminderen doordat hun ouders meer effectieve opvoedingsstrategieën toepassen
● iets bredere leeftijd dan PCIT
● is met 1 ouder
● wordt ook vaak ingezet bij kindermishandeling
● is recent als effectief voor preventie kindermishandeling aangetoond
Stevig Ouderschap (eerst ‘Project OKé)
● geeft gezinnen met een minder
makkelijke start een steuntje in de rug.
Met circa 4 prenatale en 6-10
, postnatale huisbezoeken (tot de kinderleeftijd van 2 jaar) van een speciaal opgeleide
jeugdverpleegkundige worden de ouders geholpen hun zelfvertrouwen en
zelfredzaamheid te vergroten en hun sociale netwerk te versterken
● de methode gaat uit van eigen kracht, eigen behoeften en eigen invulling
● specifiek ontwikkeld voor kindermishandeling
● nadeel: op heel jonge kinderen gericht (0-2 jaar)
Effectieve preventie van (recidive van) jeugddelinquentie
● effectief volgens eerste aanwijzingen
○ ouderschap met liefde en grenzen (12-18jr)
○ agressieregulatie op maat ambulant (16-24jr)
● effectief volgens goede aanwijzingen
○ minder boos en opstandig (8-12jr)
● effectief volgens sterke aanwijzingen
○ multisysteem therapie (12-18jr)
○ multidimensionele familietherapie (12-19jr)
Effectiviteit (preventieve) interventies
● gouden standaard: Randomized Controlled Trial (RCT)
○ random toewijzing: interventie / controle
■ aantal mensen naar interventiegroep, aantal mensen controlegroep
● groepen vergelijkbaar
● kans op bias zo klein mogelijk
Effectiviteit preventie kindermishandeling (Euser et al., 2015)
● alleen RCT’s (23 studies, 20 interventies)
● mishandeling als uitkomstmaat (en niet veiligheid, verwondingen, UHP etc)
● meta-analyse: scores samenvoegen van interventies
● niet-klinische steekproeven > focus op preventieve interventies
● interventie/design/sample/studie factoren? → lees het
artikel
● 3 groepen bekeken:
1. interventies voor algemene populatie:
mishandeling voorkomen
2. interventies met hoog-risico gezinnen om
mishandeling te voorkomen
3. interventies die worden ingezet bij kinderen waar
mishandeling plaatsvindt: gericht op mishandeling reduceren
‘a gloomy picture’
● gecombineerde effectgrootte van 20 meegenomen interventie op kindermishandeling
○ na ‘trim and fill’: d = 0.02
■ interventies voor kindermishandeling zijn gezamenlijk niet zo effectief
→ het is ook wel lastig een interventie te vinden die bij elk gezin past:
hoe kan je nou de juiste bij het gezin selecteren?
● alleen maar ‘gloomy’ of ook goed nieuws? → ook goed nieuws
○ programma’s met oudertraining ipv ‘only support’: d = 0.37 (o.a. MST)
, ■ interventies gericht op steun waren minder effectief dan interventies
gericht op opvoedfactoren; ouderschapstraining → we kunnen ons
beter richten op ouders trainen dan ouders steunen
● MST goede interventie hiervoor!
○ doelgroep mishandelde gezinnen: d = 0.35
■ effectief in reduceren, niet in voorkomen van mishandeling
● deze interventies zijn beter in het helpen bij gezinnen waar
kindermishandeling al speelt
○ 16-30 sessies: d = 0.37
■ meer is niet altijd beter
● interventies met een gemiddeld aantal sessies (16-30) waren
het meest effectief
○ toekomstig onderzoek: effectiviteit per type mishandeling
Interventie VoorZorg
● effectief volgens goede aanwijzingen!
● richt zich op het terugdringen van (het
risico op) kindermishandeling.
● verpleegkundigen bezoeken kwetsbare
jonge aanstaande moeders tijdens hun
zwangerschap en eerste levensjaren bij
hen huis.
● voorzorg verbetert zwangerschaps- en geboorte-uitkomsten, de gezondheid en
ontwikkeling van het kind en de persoonlijke ontwikkeling van de moeder
● Theoretisch kader VoorZorg
- 3 belangrijke theorieën
1. gehechtheidstheorie
a. opvoedvaardigheden
aanleren voor
sensitief ouderschap
b. belang van hechting
uitleggen
2. bronfenbrenner: kijken in
omgeving kind op micro en
macro niveau
a. moeder-kind interactie
→ vaders worden soms later betrokken en meer langs de zijlijn
3. sociale leertheorie (Bandura): breder dan kind alleen kijken; ouders
aanmoedigen zelfvertrouwen te hebben in de opvoeding
a. houding ouders t.o.v. verandering: kunnen ze veranderen
b. sociale netwerk: is er voldoende steun
c. ondersteunen zelfvertrouwen in opvoeden
● Huisbezoeken VoorZorg (Mejdoubi et al., 2011)
○ tijdens zwangerschap: 10 huisbezoeken
○ 1e levensjaar: 20 huisbezoeken
○ 2e levensjaar: 20 huisbezoeken
- 1e maand interventie en 6 weken na geboorte meer frequent
- elk bezoek is 1-1,5 uur
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ilsevanmeurs01. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,96. Je zit daarna nergens aan vast.
