lOMoAR cPSD| 33224142
Samenvatting natuurlijke en technologische risico’s
Week 1/2: Dreiging, blootstelling en kwetsbaarheid
Risico op rampen:
Het potentiële verlies van mensenlevens, letsel of vernietigde of beschadigde activa die een
systeem, samenleving of gemeenschap in een specifieke periode kunnen overkomen,
probabilistisch bepaald als een functie van gevaar, blootstelling, kwetsbaarheid en
capaciteit.
- Gevaar = Hazard
- Blootstelling = Exposure
- Kwetsbaarheid = Vulnerability (heeft betrekking op de gevoeligheid van
gemeenschappen, systeem of objecten voor de schadelijke effecten waaraan ze
kunnen worden blootgesteld.
- Lack of coping capacity = gebrek aan copingcapaciteit (de manier waarop je geneigd
bent om om te gaan met stressvolle omstandigheden en tegenslagen).
- Veerkracht: Het vermogen van een systeem, gemeenschap of samenleving die wordt
blootgesteld aan gevaren om de effecten van een gevaar tijdig en efficiënt te
weerstaan, te absorberen, op te vangen, aan te passen, te transformeren en te
herstellen, onder meer door het behoud en herstel van de essentiële basisstructuren
functioneert door risicobeheer.
Dreigingen voor de leefomgeving:
Dreiging (hazard) = Het verschijnsel dat schade kan toebrengen aan iets van menselijke
waarde.
Natuurlijke dreigingen: Technologische dreigingen:
Julie Oude Bruinink
, lOMoAR cPSD| 33224142
Blootstelling aan dreigingen voor de leefomgeving:
De assets (iets wat waarde vertegenwoordigd) die kans hebben op schade of
slachtofferschap als gevolg van de dreiging.
De 4 assets:
- Gebouwen
- Mensen en gemeenschappen
- Natuur
- De economie van een gebied
Risk drivers (Risicofactoren):
Processen of omstandigheden, vaak ontwikkeling gerelateerd, die het niveau van het
rampenrisico beïnvloeden door het niveau van blootstelling en kwetsbaarheid te vergroten
of de capaciteit te verminderen. Bijvoorbeeld:
- Klimaatverandering
- Stedelijke ontwikkeling
- Landbeheer
- Demografische ontwikkelingen
- Economische ontwikkelingen
- Technologische ontwikkelingen
- Bestuurlijke ontwikkelingen
Capacities:
De combinatie van alle krachten, eigenschappen en middelen die beschikbaar zijn binnen
een organisatie, gemeenschap of samenleving om rampenrisico’s te beheersen en te
verminderen en de veerkracht te versterken.
Annotatie:
Capaciteit kan infrastructuur, instellingen, menselijke kennis en vaardigheden omvatten, en
collectieve kenmerken zoals sociale relaties, leiderschap en management.
Copingcapaciteit:
Is het vermogen van mensen, organisaties en systemen om, met gebruikmaking van de
beschikbare vaardigheden en middelen, ongunstige omstandigheden, risico's of rampen te
beheersen. Het vermogen om het hoofd te bieden vereist voortdurend bewustzijn,
middelen en goed management, zowel in normale tijden als tijdens rampen of ongunstige
omstandigheden. Copingcapaciteiten dragen bij aan de vermindering van rampenrisico's.
Capaciteitsbeoordeling:
Is het proces waarbij de capaciteit van een groep, organisatie of samenleving wordt
beoordeeld aan de hand van gewenste doelen, waarbij bestaande capaciteiten worden
geïdentificeerd voor onderhoud of versterking en capaciteitstekorten worden
geïdentificeerd voor verdere actie.
Capaciteitsontwikkeling:
Is het proces waarbij mensen, organisaties en de samenleving hun capaciteiten in de loop
van de tijd systematisch stimuleren en ontwikkelen om sociale en economische doelen te
Julie Oude Bruinink
, lOMoAR cPSD| 33224142
bereiken. Het is een concept dat de termijn van capaciteitsopbouw verlengt en alle aspecten
van het creëren en in stand houden van capaciteitsgroei in de loop van de tijd omvat. Het
omvat leren en verschillende soorten training, maar ook voortdurende inspanningen om
instellingen, politiek bewustzijn, financiële middelen, technologiesystemen en de bredere
faciliterende omgeving te ontwikkelen.
Mogelijkheden en capaciteiten om schade onder gevaarlijke omstandigheden te
verminderen.
• Coping capacity korte termijn behoud en bescherming van het huidige systeem en
instituties
• Adapting capacity: lange termijn aapassings- en leervermogen.
Foutenboom:
Een foutenboom is een schematische weergave van oorzaken die tot het een bepaald risico
(ongewenste gebeurtenis) kunnen leiden. Het doel van de foutenboom is de oorzaken te
identificeren die kunnen leiden tot dit risico. Het risico staat bovenaan in de foutenboom en
wordt de ongewenste topgebeurtenis (OTG) genoemd. De manieren waarop deze
ongewenste topgebeurtenis kan ontstaan worden faalmechanismen genoemd.
Julie Oude Bruinink
, lOMoAR cPSD| 33224142
Gebeurtenissenboom:
Met een gebeurtenissenboom wordt de rechterkant van het scenario (zie ook Vlinderdas)
ingevuld. Hierbij wordt de aaneenschakeling van vervolggebeurtenissen vanaf het vrijkomen van
een gevaarlijke stof tot de uiteindelijk mogelijke effecten op mens, milieu of aan installaties (denk
aan slachtoffers in de vorm van doden en gewonden en schade).
Vlinderdas:
1. Identificeren de dreigingen:
- Mogelijke gebeurtenissen
- Oorzaken
- Gevolgen
Julie Oude Bruinink
