Samenvatting over straling en medische beeldvorming H5 en H10 uit Overal natuurkunde vwo (ook geschikt voor andere boeken). Zelf heb ik met deze samenvatting (in combinatie met oefenen) hoge cijfers gehaald.
Hoofdstuk 5 straling
In binas 19b zie je een overzicht van het elektromagnetische straling, alfa en beta horen er
niet bij. Röntgenstraling ontstaat bij elektronen die een schil naar binnen vallen.
Een foton is een afzonderlijke hoeveelheid energie, heeft geen massa. Bij ionisering wordt in
het atoom een elektron weggeschoten door een foton.
➢ Stoffen die van nature ioniserende straling uitzenden zijn radioactieve stoffen.
Doordringend vermogen: hoe diep kan ioniserende straling doordringen.
Ioniserend vermogen: hoe goed is de straling in staat om atomen te ioniseren.
Ioniserend vermogen Doordringend vermogen Wat is het
4
α - straling Hoog Laag 2 He
0 0
𝛃 - straling Middel Middel -1 e of +1 e
0
ɣ - straling Laag Hoog 0 ɣ
Als je blootgesteld bent aan een externe stralingsbron, spreek je van bestraling. Als er een
bron van straling in je lichaam zit, ben je besmet.
Natuurlijke bronnen zenden straling uit die altijd in onze omgeving aanwezig is, bijv
kosmische straling of aardse straling. Kunstmatige bronnen zijn door mensen gemaakt bijv
bestralingsapparatuur of rookmelders.
Een atoom is neutraal. Een ion is een atoom met lading. Isotopen hebben hetzelfde
atoomnummer (protonen), maar een ander massagetal (neutronen)
Kijk in tabel 25 A. X is de naam van het element.
A = massagetal (protonen + neutronen).
Z = protonen (=atoomnummer), aantal elektronen is hetzelfde.
Je stelt een vervalvergelijking op door eerst de moederkern op te schrijven. Kijk in wat het
vervalt en zet dat achter de pijl samen met de dochterkern. A en B kunnen nooit samen.
➢ Je hebt B- hierbij neutron → proton ( 0 / -1 e). Bij B+ proton → neutron, er wordt een
positron uitgestoten (0 / +1 e)
Atoommassa wordt vaak uitgedrukt in atomaire massa eenheid:
1 u = 1,660538921 x 10⁻²⁷ kg (binas 7b)
MeV is megaelektronvolt:
1 MeV = 1,602176565 x 10⁻¹³ J in BINAS 5 eV (dan nog x 10⁶)
Alfa en beta hebben dracht: deeltje botst en geeft energie af, de energie wordt steeds
minder totdat het deeltje stilstaat. Dracht is de afstand die is afgelegd.
Gamma doordringend vermogen: deeltje gaat met lichtsnelheid, bij botsing is foton
geabsorbeerd en de energie opgenomen, het foton verdwijnt.
, Halveringsdikte is de dikte van materiaal waarbij de stralingsintensiteit tot de helft is
afgenomen.
𝑑
1 𝑑1/2 𝑑 𝑙𝑜𝑔 (𝐼/ 𝑖0)
I = I0 ⋅ ( )2 𝑑 1/2
= 𝑙𝑜𝑔 (1/2)
○ I = intensiteit (wat hou je over) in W/m², I0 = beginintensiteit (vaak 100%)
○ d = dikte materiaal, d1/2 = halveringsdikte BINAS 28F
Radioactiviteit A is het aantal instabiele atoomkernen dat per seconde vervalt. (in Bq)
𝑡
1 𝑡1/2
A = A0 ⋅ ( ) 2
○ A = activiteit, A1/2 = activiteit op t=0
○ t = tijd, t1/2 = halveringstijd BINAS 25A
○ Deze formule is er ook met N (aantal moederkernen)
Een gm-teller kan niet alles meten, want straling gaat alle kanten op, de teller detecteert niet
alle deeltjes die erop vallen, er is altijd achtergrondstraling.
Een N,t- diagram laat zien hoeveel moederkernen er vervallen per een tijd (vervalkromme):
∆𝑁
➢ Atijdstip →raaklijn tekenen 𝐴 = − ∆𝑡
➢ Agem → formule hierboven voor hele grafiek
Als er geen grafiek is:
𝐼𝑛 2
A= 𝑡1/2
⋅N
○ In2 = knopje rekenmachine, N = aantal instabiele kernen, t1/2 halveringstijd.
In een A,t-diagram is N de oppervlakte onder de grafiek.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irenepool08. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
