Aantek les 3
Verschil bestel en levermoment doe je omdat je bijv 1000 jeans hebt over jaar,
maar deel in jan wilt hebben bijv.
Figuur betreft voorraad. Hoogste stippellijn is hoger dan als je voorraad 4x hebt ipv 2x per
jaar. Omloopsnelheid is hier bij roze 2 en blauw is 4. Kans op nee
verkoop bij zowel roze als blauwe driehoek.
Figuur 4.9 formule van camp is bestelkosten en voorraad kosten niet te
hoog en moet in balans zijn. 8 is optimale bestelhoeveelheid want rode
en blauwe stippellijn kruist elkaar.
Salesforcast wordt gedaan door diverse groepen oa directie en sales en
inkoop en regiomanager. Like for like sales= oude winkels vergelijken met elkaar als je
daarna nieuwe winkels hebt geopend. Net openings= netto opening.
H2
Vanuit management is inkoop= professionele aankoop voor organisatie, waar externe
factuur tegenover staat. Kenmerken: gestructureerd, beleidsmatig, vanuit bedrijfscontext
bepaald, gepland, financieel gebudgetteerd, bijdragend aan bedrijfsresultaat (Faber-de Lange).
Oa Faber-de Lange zegt inkoop= functie van organisatie die deel uit maakt vd keten van
bedrijven. Keten van samenwerkende bedrijven die zorgen dat product/dienst aan
eindconsument geleverd wordt. Van Weele zegt inkoopfunctie= (...)van externe bronnen
betrekken van alle goederen/diensten die noodzakelijk zijn voor bedrijfsuitoefening,
bedrijfsvoering en instandhouding van bedrijf, tegen voor organisatie meest gunstige
voorwaarden. Begrip inkoopfunctie hier is inkoop van alle in waardketen nodige
productiefactoren. Dus niet alleen inkoop vd goederen (producten en/of daarvoor nodige
grondstoffen) die aan eindconsument geleverd worden (primaire activiteiten in waarde
keten van Porter), maar ook nodige ondersteunende productiefactoren (personeel, machines,
kantoormiddelen, hardware, software) (secundaire processen vd waardeketen van Porter).
Inkoop: enge (strikte) definitie. Engere definitie inkoopfunctie= als je alleen kijkt naar
primaire proces vd waardeketen van Porter: inkopen van goederen die aan eindconsument
geleverd worden. Iedereen denkt dat begrip inkoop dit betekent. Maar algemene definitie is
breder wat ook inkoop van ondersteunende productiefactoren betreft. Deze is in organisatie
meestal belegd bij andere afdelingen dan inkoopafdeling (HRM-afdeling voor personeel, ICT-
afdeling voor hardware/software, financiële afdeling voor kantoormiddelen). Enge definitie van inkoop
sluit al dichter aan bij definitie van category management met dit verschil, dat hier nog om
inkoop van goederen gaat ongeacht plaats in keten.
Bij category management wordt gekeken naar engere inkoopfunctie én specifiek uit 1 positie
in keten: perspectief vd retail, laatste schakel naar eindconsument. Category management=
beheren/optimaliseren van assortimenten, aka categorieën, die door bedrijf aan
eindconsument aangeboden worden. Kan zowel retailer als wholesaler/merkfabrikant zijn
met retailactiviteiten off/online. Oa Grievink zegt: Category management is optimaliseren
van categorieën in perspectief vd shopper en formuledoelstelling. Betekent nadrukkelijk dat
retailperspectief altijd 2 kanten kent: die van bedrijf maar ook vd eindconsument!
Behalve onderscheid naar 3 perspectieven: brede, engere en retail perspectief, heeft
inkoopfunctie ook 3 niveaus: strategisch, tactisch en operationeel. Strategisch niveau=
bedrijfsstrategie vertalen naar inkoopstrategie. Bij strategische beslissingen moeten altijd
meerdere aspecten tegen elkaar afgewogen worden, zoals: passend bij positionering/
,merkwaarden, toegevoegde waarde, kosten en (bedrijfs)risico. Om juiste afweging te
maken, moet te verwachten vereisten voor en effecten van elke mogelijke beslissing
ingeschatten.
Tactisch niveau= beslissingen over samenstelling van leveranciersbestand.
Met welke leveranciers wil je samenwerken? Uit welke landen, met welke kwaliteiten en
specialismen? Welke criteria hanteer je voor beoordeling van leveranciers en wanneer
besluit je van leverancier te veranderen? (aka vendor rating systems). Sourcing=
in mode branche op tactisch niveau inkoop-beslissingen nemen door
selecteren/beheren vd juiste leveranciers.
Operationeel niveau= inkoopbeslissingen nemen over echt inkopen doen.
Welke producten, welke voor welke categorieën /assortimentsgroepen, hoeveel stuks,
welke prijsranges en prijspunten, welke leadtimes, welke leveringswindows en hoeveel drops naar winkels.
Invullen van al gemaakte strategische en tactische keuzes. Op strategisch niveau valt
substantieel vergroten/verkleinen van bepaalde categorie, toevoegen of elimineren van
categorie. Beslissingen die bijv gemaakt worden omdat positionering aangepast is, kosten
bespaard moeten worden of geprobeerd wordt margebijdrage te verhogen.
H3
Bij strategische beslissingen ook belangrijk te kijken naar processtappen hoe bedrijven tot
juiste, wel overwogen strategische inkoopbeslissingen komt.
NEVI (NLs Vereniging voor Inkoopmanagement) heeft Purchasing Excellence programma met
35 bedrijven/organisaties. Doelstelling NEVI is om inkoopprocessen bij haar leden
(bedrijven) te verbeteren. Die verbeteringen komen uit toepassen en verder ontwikkelen
van MSU-model dat is ontwikkeld door Monczka vd Michigan State University. MSU-model is
resultaat van grootschalig benchmarking onderzoek van inkoopprocessen bij 150 bedrijven. MSU-model
heeft 8 strategische processtappen die bepalend zijn om inkoop te verbeteren. 35 bedrijven
bij NEVI-project hebben gem besparing van 11% op hun inkoopuitgaven gerealiseerd. Zie
figuur, 8 strategische inkoopprocessen op basis van MSU. Stappen:
- Stap 1: in/outsourcing. Bedrijf koopt geen kant-en-klare eindproducten
in bij toeleveranciers, maar ontwikkelt producten zelf (aka product
development). Inkoopfunctie veranderd, wordt product management ipv
inkoopmanagement. Ipv gereed product inkopen, managed men ontwikkelen vd
producten. Qua sourcing zoekt men naar leveranciers die (deel)
producten of onderdelen (bijv veredelingen) kan produceren en in elkaar
zetten/assembleren. Soms regelt daarbij producent nodige materialen
(hoofdstof, nevenstof, voering, fournituren), soms houdt bedrijf dit in eigen
hand en levert (deel vd) materialen bij producent (=CMT-productie).
Volgens NEVI project kan bedrijf hun prestaties in stap 1 verbeteren door:
• Afdeling inkoop te betrekken bij besluitvormingsproces over in/outsourcing
• Goed te realiseren en vast te stellen wat bij kerncompetenties van bedrijf hoort
• Potentiële outsourcing-kandidaten selecteren op basis van gedegen vooronderzoek
en leveranciersbeoordeling (o.a. Kraljic Matrix en vendor rating, zie hieronder)
• Alle opbrengsten en directe/indirecte kosten vd alternatieven bekijken
- Stap 2: assortimentsgroep(category) strategieën ontwikkelen. Volgens Monczka is
deze stap belangrijkste als bedrijven inkoop wil verbeteren.
Bedrijf moet totale inkoop opdelen in categorieën
/assortimentsgroepen. Voor deze vaktermen aka
productgroepen, maar betekent niet zelfde. Productgroep= groep gelijksoortige
producten, schoenen/tassen/bermuda’s. Door met productgroepen te werken wordt
, totale assortiment ingedeeld naar criterium ‘type product’. Dit is 1 manier om
assortiment (en inkoop daarvan) in te delen, maar zijn ook andere criteria om
assortiment in te delen. Bijv naar gebruiksdoel: zonproducten als zonnebrillen, zonnecreme, after
sun, gevlochten zomerhoedjes, zonnekleppen. Dan is overeenkomst tussen deze producten
gebruiksdoel en heeft assortimentsgroep meerdere productgroepen. Essentieel bij
werken met assortimentsgroepen/categorieën is dus dat je als bedrijf goed nadenkt
op basis van welke criteria je groepen best kan indelen. Hoe koopt klant? Waarop baseert
klant z’n aankoopkeuzes? Hoe selecteert klant? Welke producteigenschappen/voordelen (aka
benefits) vindt klant belangrijk? Klantgerichte indeling is meest logisch omdat je ook
inkoopt voor zelfde klant! Belangrijke winst in werken met assortimentsgroepen/
categorieën is dat je als bedrijf op deze groepen portfolio-analyses kunt maken en
daarop gebaseerd op cijfers beslissingen kan nemen over inperken/uitbreiden van
categorieën of stoppen/toevoegen van groepen. Voorwaarde is dat je als bedrijf
voldoende feitelijke info moet hebben. Is 1 vd belangrijkste aandachtspunten uit NEVI-project.
Verder zijn strategische keuzes qua assortimensgroepen verantwoordelijkheid voor
hele organisatie (o.a. verkoop, marketing, logistiek, financieel). Deze stap 2 van MSU-model
komt overeen met begrip category management waar hiervoor over gesproken is.
- Stap 3: world class leveranciersbestand opbouwen. Op basis vd resultaten van stap 2
kan bedrijf verder gaan door per categorie juiste leveranciers vd juiste kwaliteit te
vinden. Strategische aspect hiervan is keuze om op basis van heldere performance
criteria (kpi’s) op zoek te gaan naar best mogelijke invulling van je
leveranciersbestand en dan te werken aan langere termijn (kwaliteits)beheer van dat
bestand. Invulling van bestand zelf en maken vd keuzes tussen leveranciers is bij
beslissingen op tactische niveau (zie hierna onder sourcing & leveranciersmanagement).
- Stap 4: ontwikkelen en managen van leveranciersrelaties. Gaat over (kwaliteits)
beheer van je leveranciersbestand. Performance criteria waarop je als bedrijf
leveranciers hebt geselecteerd gebruik je na start vd samenwerking om diezelfde
leveranciers continu te monitoren op hun prestaties. Bij onder-performance op
bepaalde criteria spreek je leverancier daarop aan en laat je leverancier met
verbeterplan komen. Pas als leverancier kans heeft gehad om te verbeteren, maar
niet kan/wil, kan je afscheid nemen. Gaat niet alleen om harde kpi’s maar ook om
vertrouwen en intentie tot strategisch partnership. Dit monitoren van je
leveranciersbestand aka leveranciersportfolio-analyse. Tools die je daarvoor kunt
gebruiken zijn Kraljic matrix en vendor rating (zie hierna onder sourcing &
leveranciersmanagement).
- Stap 5: integratie van leveranciers in productontwikkelingsproces. Bij puur inkopen
van gereed product heeft bedrijf feitelijk volledig vertrouwen in product-
ontwikkelingsvaardigheden vd leverancier. Product dat je selecteert is al ontwikkeld
door leverancier. Stap 5 is dus vooral relevant bij productmanagement, waar bedrijf
zelf eigen productontwikkeling doet. Stap 5 houdt in dat je als bedrijf niet alles zelf in
je eentje probeert uit te vinden, maar dat je bij ontwikkeling van je producten
gebruik maakt vd expertise van leverancier(s). Bijv als je zelf jeans ontwerpt/ontwikkelt en op
zoek bent naar vernieuwing, kan strategisch slim zijn om samen te werken met gespecialiseerde
wassingontwikkelaars. Die zijn beter dan jij om nieuwste trends/ontwikkelingen qua wassingen te
volgen en doen meer aan eigen research & development om te experimenteren met nieuwe
wassingen. Voordelen van deze strategie van co-development zijn, dat
productontwikkeling sneller kan (specialist kan vaak sneller/efficiënter) en je als bedrijf
meer tijd overhoudt om te focussen op je kerncompetenties, dingen waar je zelf