Dit document bevat de uitgewerkte leerdoelen van het vak mens zijn, voor eerstejaars studenten van de opleiding ‘Social Work’.
Het bevat van de volgende hoofdonderwerpen de uitwerking:
- De algemene psychologie en behaviorisme
- De psychoanalyse
- De humanistische psychologie
- De cognit...
Algemene psychologie en behaviorisme
1a1. Je kunt de wetenschap psychologie typeren aan de hand van het object en de methoden en
theorieën
De psychologie is vooral menselijk gedrag en menselijke interacties bestuderen. Hoe mensen zich
gedragen.
Als object: de mens en zijn gedrag
Passende methode: je kan dit niet op een objectieve manier vaststellen dus is er geen passende
methode. Wetenschappen namen aan dat je iets moet kunnen zien, waarnemen zodat het objectief
is.
1a2. Je weet wat theorieën zijn en welke functies ze hebben
Wetenschappelijke theorieën:
Systematisch en ordelijk beschrijven van verschijnselen in de werkelijkheid.
- Als je een bepaald domein bestudeerd ook alles benoemen
Verklaren en voorspellen van verschijnselen:
- Wat zijn factoren en omstandigheden wat maakt dat mensen zich bepaald gedragen
- Moet onderzocht worden wat werkelijk gebeurt
- Echt waarnemen = empirisch
- In de wetenschap ga je kritisch op zoek naar situaties dat je helder kan krijgen of iets klopt.
Dit doe je als je iets denkt. Nieuwe situaties laten zien met de factoren om te kijken of iets
voorkomt.
Creatief nieuwe zienswijzen ontwikkelen op een ander domein
1a3. Je weet hoe je theorieën kunt indelen op mechanistisch, personalistisch en organistisch
niveau en welke mensbeelden daarbij horen
Verschillen in mensbeelden kan je zien door wat zijn de oorzaak en gevolg relaties bij menselijk
gedrag. Welke factoren spelen mee in het gedrag of kan hij ook de omgeving beïnvloeden.
Mechanistisch:
- Gedrag is simpel en zwart-wit
- Mens als robot
- Factoren die of dit of dat gedrag leidt
- Word door de omgeving voortbewogen
Organistisch:
- Wisselwerking persoon en omgeving (mensen zijn niet los van omgeving te bestuderen)
- Aanpassend vermogen en stelt in op nieuwe situaties
- Invloed op omgeving en zet dit naar zijn hand
- Oorzaak gevolg is circulair causaal (niet eenduidig, maar kan beide)
Personalistisch:
, - Meest bepalende van de mens is vrije keuze
- Is beïnvloeding, maar kan zich daartoe verhouden
- Niks met dieren te maken
- Mensen handelen doelgericht en moeten gezien worden als één geheel
1a4. Je weet wat de algemene systeemtheorie inhoudt
Hierin zijn de verschillende theorieën opgedeeld. Het is een metatheorie, een theorie achter de
theorie. Verschillende uitgangspunten:
1. Werkelijkheid word onderscheiden in verschillende niveaus. Dit zijn hiërarchische niveaus.
Deze gaan van simpel naar complex.
2. Elk hiërarchisch niveau (systeem) houdt zichzelf in evenwicht. Dit doet die door interne en
externe evenwicht te bewaren. Een systeem staat in contact met zijn omgeving en wisselt er
materiaal, energie of informatie mee uit. Men spreekt van open systemen.
3. Een hiërarchisch hoger niveau is complexer van aard dan het niveau eronder. Wel is het
geheel meer dan de som ter delen. Alle hogere niveaus heeft iets weg van het niveau
eronder.
4. Geen enkel niveau is te herleiden tot de niveaus die hoger in de hiërarchie staan.
Bijvoorbeeld anorexia hoort bij maatschappij, maar ook bij persoon. Maatschappij is hoger,
maar persoon hoort er ook bij en is lager. Er zijn meerdere oorzaken.
5. Persoon, beleving en gedrag is waar de psychologie zich vooral mee bezig houdt.
In de systeemtheorie denkt men niet statisch, maar juist dynamisch. Alles kan veranderen en dit ligt
aan de omgeving. Systeemdenken benadrukt het procesmatige van het gedrag.
1b1. Je kent de belangrijkste basisuitgangspunten, de hoofdlijnen uit de geschiedenis, en het
mensbeeld van het behaviorisme
- Geldige kennis is alleen door wat je kan zien
- Vergelijkbaar met hoe dieren reageren
- Alle gedrag is aangeleerd
- Weinig op zichzelf gericht, wordt blanco geboren = tabula rasa
- Gedrag komt door omgeving
Geschiedenis:
- John Watson van 1878-1958
- Klassieke conditionering (Pavlov)
- Vooral Amerikanen die zich hiermee bezig houden. Vervolgens komt neo behaviorisme.
- Neo behaviorisme: gedrag is zowel afhankelijk van de stimulus als omgeving
- Alles moet objectief meetbaar zijn
- Operant conditioneren (Skinner), de consequentie en frequentie op gedrag zorgt voor
toenemen of afnemen. Skinner zegt ook dat mensen niet los van de omgeving te zien zijn
Mensbeeld:
- Alledaagse mensbeeld (omgeving en het leven van het hier en nu)
- Cirkelredeneringen (iets verklaren vanuit dat iemand het gewoon doet)
, - Gedrag kan ontstaan vanuit omgevingsinvloeden en leerervaringen
1c1. Je kunt de volgende typen leerprocessen omschrijven en in voorbeelden herkennen:
- Habituatie
Complex menselijk gedrag te begrijpen.
Bepaalde prikkels die geen nieuwswaarde hebben, opzij schuift omdat die eraan gewend is.
De plek en omstandigheden zijn zo vertrouwd.
Geeft de prikkels niet meer door, omdat het lichaam gewend is.
- klassieke conditionering
reflexmatige gedragingen, aangeleerd = ongeconditioneerde respons en stimulus
belletje Pavlov = neutrale stimulus, omdat het niet gelijk zo was
conditionerende stimulus en respons = wanneer het zo gewend is (aangeleerd)
de reactie verandert niet, maar uiteindelijk wel. De stimulus verandert.
- operante conditionering en daarvan afgeleide leerwetten
De gevolgen van bepaald gedrag, de voorafgaande respons in de toekomst zal belonen of
straffen. Een respons op een situatie.
Consequentie toedienen (positief)
Consequentie afnemen (negatief)
- model‐leren
je bent niet zelf in situaties. Je kijkt af naar anderen en kijkt naar wat het effect op hun heeft.
Op grond daarvan ga je jezelf gedragen.
1c2. Je kunt aangeven welke verklaringen het behaviorisme biedt voor depressies en
angststoornissen
Depressie: aangeleerde hopeloosheid wordt aangeleerd. Dit komt door operant conditioneren. Er is
een stimulus en door de omgeving krijgt iets een reactie. De reactie en omgeving zorgen voor de
soort beloning of straf.
Angststoornis:
- fobie: klassiek conditioneren door een stimulus en vervolgens respons (bijvoorbeeld liftfobie)
operant conditioneren door negatieve beloning door niet meer in de lift te gaan.
(tweefactorenmodel)
- ocd: operant conditioneren. Dit door negatieve beloning als iemand een dwanggedachte
controleert.
1d1. Je hebt kennis van de volgende toepassingen van leerpsychologie in de hulpverlening:
- Gedragsanalyse
1. Definitie van het gedrag
2. Diagnose door SORC (o=organisme) of SRC schema
3. Meten: frequentie, tijdsduur en intensiteit (nullijn)
4. Nullijn (verschil zien en inzien successen)
5. Beïnvloeden
Vuistregels:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studiebolx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
