Hoofdstuk 1 & 2 (les 1)
Belangrijkste doel van het recht: Het ordenen van de samenleving, het
voorkomen van conflicten en het geven van regels als er toch conflicten ontstaan.
-zo weten bijv. wetgever en werknemer welke rechten/plichten ze hebben + wat ze
van elkaar kunnen verwachten.
Rechtsgebieden recht ingedeeld in verschillende onderdelen.
Indeling van recht in 4 Rechtsgebieden:
Staatsrecht: Wetten + regels die met de staat te maken hebben (hoe zit het met de
regering, tweede kamer, rechten en plichten van burgers etc.) overzicht van hoe ons
land gerund wordt.
Bestuursrecht: Hoe de overheid ten opzichte van de burgers dient te gedragen wordt
beschreven in het bestuursrecht.
-denk aan zaken als zorg voor het milieu, onderwijs, gezondheid, sociale zekerheid.
-biedt burgers recht op bezwaar/beroep tegen de overheid.
Strafrecht: verboden gedragingen zoals moord, diefstal etc.
-politie: spoort strafbare feiten op + de personen
-OM: besluit of ze vervolgd worden
-rechter: kijkt of er voldoende bewijs is, zo ja + bijbehorende straf
OM is verantwoordelijk voor de veroordeelde dat deze de straf ook feitelijk
ondergaat.
Burgerlijkrecht: Recht tussen burgers onderling
-personen -familierecht -> gaat het over familierechterlijke verhoudingen in en buiten
het gezin.
-vermogensrecht: deel van het recht dat te maken heeft met alles wat geld waard is
(denk aan bezittingen
Erfrecht: Wat er gebeurt met het vermogen van een overledene.
Ander woord voor burgerlijk recht => civielrecht/privaatrecht
Privaatrecht burgerlijk recht
Publiekrecht staatsrecht
Bestuursrecht
Strafrecht
o Publiekrecht: gaat over relatie tussen overheid en burgers
o Privaatrecht: recht tussen burgers onderling
Materieel recht: beschrijf rechten + plichten van mens/instelling
Formeel recht: handhaving van materieel recht, dus het formeel recht is pas van
toepassing als materiele rechten geschonden worden/ geschonden zijn.
o Overige indeling van het recht
,-nationaal recht ieder land is vrij om zijn eigen rechtsregels te maken. Deze regels gelden
alleen op het grondgebied van dat land
-internationaal recht regelt de recht relaties tussen staten onderling.
Rechtspersonenrecht:
-zijn organisaties en bedrijven die zelfstandig aan het rechtsverkeer deelnemen.
-eigen vermogen, kan zelf winst/schulden maken.
*objectieve rechten = regels zoals we die in de wetten & verdragen vinden (gelden voor
iedereen)
*subjectieve recht = rechten die specifiek aan een person of groep zijn gekend (bijv.
eigendomsrecht).
4 belangrijkste rechtsbronnen:
-een rechtsbron is een bron waar je juridische informatie uit kan halen
1. Internationaal verdrag: internationale afspraken tussen landen die juridisch bindend zijn
(gaat boven de wet van het land zelf)
2. Jurisprudentie: Uitspraken van rechters
-dit gebeurt vaak in een vonnis waarbij meestal ook uitleg van bepaalde wet wordt gegeven.
-hoge raad is bijv. een rechtsbron
3. Gewoonte: Dit gebruik staat niet in de wet maar wordt in kringen van veehandelaren wel
gezien als een vereiste voor het sluiten van een koopovereenkomst.
-vooral in het staatsrecht en burgerlijkrecht van belang
-niet iedere gewoonte is een rechtsbron, het moet gaan om een gebruik dat echt is
ingeburgerd & dat door betrokkenen als recht wordt ervaren.
4. De wet: geschreven regelgeving die vastgesteld is door wetgevende macht
o Wet in formele zin: besluit afkomstig van regering en volksvertegenwoordiging
samen, dat volgens een vaste procedure tot stand gekomen is. (Nadruk procedure,
dus hoe de wet gemaakt wordt)
o Wet in materiele zin: gaat over de inhoud en de regels die de wet bevat(voor wie deze
wetten gelden dus voor iedereen)
Kortom: de wet in formele zin gaat over het proces van totstandkoming van de wet, terwijl
de wet in materiele zin gaat over de inhoud en de regels die de wet bevat
Hoofdstuk 7.1 t/m 7.5 en 7.7 (les 2)
Bestuurstaak richt zich op het ordenen van de samenleving: het doen van
uitkeringen, aanleggen van wegens, organiseren van onderwijs, opvang van
asielzoekers etc.
, -Ons land kan gezien worden als verzorgingsstaat (dus de overheid zorgt voor het welzijn
van zijn/haar burgers waar in de overheid de taak heeft te zorgen voor terreinen zoals het
onderwijs etc.)
Waarom is de Algemene wet bestuursrecht (Awb) ingevoerd?
Om de rechtspositie van burgers te versterken in hun relatie tot de overheid.
Het regelt de manier waarop de overheid met de burgers moet omgaan bij het nemen
van besluiten en biedt burgers bescherming tegen onzorgvuldigheid van de overheid.
- Het heeft gezorgd voor meer duidelijkheid, rechtszekerheid en een eerlijke
behandeling van burgers in hun contact met de overheid.
Algemeen en bijzonder bestuursrecht
Het algemeen bestuursrecht gaat over de regels die gelden voor hoe de overheid met
mensen moet omgaan. Het bijzonder bestuursrecht gaat over specifieke regels voor
bepaalde onderwerpen, zoals regels over het milieu of belastingen. Dus, algemeen
bestuursrecht is voor alles en bijzonder bestuursrecht is voor specifieke dingen.
Wat maakt de Awb ‘Algemeen’ ? Met andere woorden, wat voor soort regels tref je in de
Awb aan en hoe verhoudt de Awb zich tot het niet-algemene recht?
- De Awb gaat niet over de inhoud van de bestuurstaak. Deze inhoud dit wil zeggen de
recht en plichten van de burgers en van het bestuursorgaan, worden geregeld in het
bijzondere bestuur wetten. (Bijv. Of je recht hebt op studiefinanciering)
- Dus wie wil weten welke regels er gelden voor een aanvraag, of voor het besluit dat het
bestuursorgaan op de aanvraag neemt, of hoe er beroep kan worden ingesteld tegen een
besluit, kan terecht in de Awb
- Kortom: de Awb geeft dus algemene regels die van toepassing zijn op de verschillende
onderdelen van de bestuurstaak. Het bijzondere bestuur wetten regelen ieder een
specifiek onderdeel van de bestuurstaak.
Leg uit hoe de Awb is opgebouwd en wat de gelaagde structuur van de Awb inhoudt.
-De Awb heeft een gelaagd structuur, dit wil zeggen dat de wet van algemeen naar bijzonder
gaat. Zo begint de wet met definities en zeer algemene regels die over alle contacten tussen
bestuursorgaan en burger gaan, daarna wordt het begrip ‘besluit’ behandeld en vervolgens
een bijzonder type besluit, de beschikking
Bestuursorgaan Binnen het bestuursrecht worden de overheidsorganen die een
bestuurstaak hebben en bestuursbevoegdheden (bijv. Verlenen van vergunningen,
boetes opleggen, handhaven van regels etc.) uitoefenen, bestuursorganen genoemd.
Kortom: bestuursorganen hebben een specifieke taak en bevoegdheid (macht) om
bepaalde zaken te regelen in het belang van de samenleving. (Art. 1:1 Awb)
, Zelfstandige bestuursorganen: voert zelfstandig een deel van een overheidstaak uit en staat
niet onder gezag van minister (bijv. kamer van koophandel)
Art. 1:1 Awb = ‘een orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld, of
Een ander persoon of college met openbaar gezag bekleed’.
Uitleg rechtspersoon = een organisatie die zelfstandig aan het rechtsverkeer deelneemt. Met
‘rechtspersonen die krachtens publiekrecht zijn ingesteld’ worden rechtspersonen bedoeld
die door de wet zijn opgericht om een deel van de overheidstaak te verrichten zoals
gemeente.
Uitleg tweede deel van artikel: Een ander persoon of college met openbaar gezag bekleed’,
niet-bestuursorganen die wel een deel van de bestuurstaak uitvoeren & besluiten kunnen
nemen in de publiekrechtelijke sfeer (bijv. garagehouder die bevoegd is om apk-keuring uit te
voeren)
Belanghebbende Art. 1:2 lid 1 Awb ‘degene wiens belang rechtstreeks bij een
besluit is betrokken’.
-individueel belang (specifiek bijv. vergunning)
Op basis van art. 1:2 lid 3 Awb kunnen ook rechtspersonen belanghebbende zijn. Zij
kunnen door een besluit worden geraakt in een eigen belang bijv. als ze minder
subsidie krijgen
Alleen belanghebbende kunnen bezwaar maken en in beroep gaan tegen besluiten
van bestuursorganen.
Belangrijkste product van bestuursrecht is besluit, art. 1:3 lid 1 Awb ‘een schriftelijke
beslissing van een bestuursorgaan, inhoudende en publiekrechtelijke handelingen’
Bestuurshandeling Feitelijke
handeling
Rechtshandelin Privaatrechtelijke
g handeling
Publiekrechtelijke Eenzijdig
handeling
Meerzijdig
Feitelijke handelingen = gericht op handelingen zelf, niet de bedoeling om rechten
+ plichten te scheppen. Bijv. als je tegen iemand aanrijdt niet bedoeld maar er is
sprake van schadevergoeding voor het slachtoffer.
