Recidive inschatten met behulp van een empirisch model. Kansen
voor de strafrechtspraktijk?
Bij de oplegging van een straf, maatregel of toezicht wordt in belangrijke
mate rekening gehouden met de kans dat de justitiabele zal recidiveren.
Mensen en zeker professionals zijn niet goed in staat om toekomstig
gedrag te voorspellen. Daarom zijn er veel risicotaxatie-instrumenten
ontwikkeld.
In het strafrecht wordt doorgaans gereageerd op gedrag dat al heeft
plaatsgevonden. Een van de strafdoelen die de strafrechter daarbij
nastreeft is speciale preventie, oftewel het voorkomen dat de dader in de
toekomst zal recidiveren.
De strafrechter stelt de kans op recidive bij individuele verdachten vast
doormiddel van:
- Vertekening: het menselijk beoordelingsvermogen wordt in
belangrijke mate beïnvloed door vertekeningen. Het blijkt dat
mensen de neiging hebben om factoren die toevallig tegelijkertijd
voorkomen, te beschouwen als samenhangend. Dit verschijnsel
staat bekend als illusoire correlatie. Hierbij zijn vooral
opmerkelijke en recente waarnemingen van grote invloed.
Een andere vertekening in het menselijk oordeel is bekend als
confirmation bias. Het is bekend dat dit type bias ook wel
aangeduid als de term tunnelvisie, tot ernstige fouten in het
opsporingsonderzoek kan leiden.
Risicotaxatie
Er worden twee type instrumenten voor risicotaxatie onderscheiden;
1. Bij een zogeheten actuarieel instrument worden de scores op de
variabelen door het model geïntegreerd tot een numerieke kans op
recidive. Een voorbeeld is de VRAG de eindscore op dit
instrument, bestaande uit 12 items, leidt tot een inschatting van het
risico op recidive als laag, matig of hoog.
Belangrijk nadeel van een actuarieel instrument = is dat in de
praktijk de beoordelaar vaak over veel meer relevante informatie
beschikt dan wordt gerepresenteerd door de items van het
instrument.
2. Bij een instrument voor een klinisch gestructureerd oordeel
kan wel aanvullende informatie worden toegevoegd en bepaalt de
beoordelaar bovendien de weging van de verschillende items in het
eindoordeel. Nadat de beoordelaar alle items van het instrument
heeft gescoord maakt hij/zij (anders dan bij actuarieel instrument)
, zelf een inschatting van het recidivegevaar. Voorafgaand aan het
eindoordeel zijn alle vragen van het instrument beantwoord. HKT-30
is een voorbeeld van een klinisch gestructureerd instrument.
De reclassering gebruikt tot op heden de RISc om het
recidiverisico en de criminogene factoren die aan het risico ten
grondslag liggen in kaart te brengen.
Risico’s en beperkingen
Hoe goed zijn de modellen en instrumenten in het voorspellen van
toekomstig crimineel gedrag? Van de mensen die door het instrument als
recidivegevaarlijk waren aangewezen, recidiveerde de meerderheid niet.
Dit impliceert dat toepassing van de instrumenten leidt tot opleggingen en
verlengingen van maatregelen terwijl dat feitelijk niet nodig is.
RSJ risicotaxatie in de strafrechtstoepassing pagina 1 t/m 21.
Risicotaxatie wordt gebruikt voor beslissingen over onder andere verlof,
verlening tbs-maatregel of (over)plaatsing.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen instrumenten voor actuariële
risicotaxatie en voor gestructureerd klinisch oordeel.
1. Actuariële risicotaxatie = een beoordelaar vult vragen van het
risicotaxatie-instrument in, waarna het recidiverisico wordt bepaald
met behulp van een algoritme. Het algoritme berekent een gewogen
totaalscore op factoren waarvan de kans op samenhang met recidive
uit empirisch onderzoek bekend is. Actuariële instrumenten
omvatten veelal een beperkt aantal risicofactoren en de
antwoordcategorieën zijn doorgaans eenduidig dat er weinig ruimte
is voor subjectiviteit van de beoordelaar.
2. Gestructureerd klinisch oordeel = omvat doorgaans enkele
‘domeinen’ met daarin items die thematisch samenhangen zoals een
historisch domein (vooral statische factoren) en een klinisch domein
(vooral dynamische factoren). Het scoren van de items vraagt een
uitgebreide bestudering van alle dossierinformatie. Na het scoren
van alle items vormt de beoordelaar een eindoordeel over de kans
op het te voorspellen gedrag. De beoordelaar bepaalt zelf hoe en in
welke mate de verschillende factoren gewogen worden en is ook vrij
om extra informatie in de besluitvorming mee te nemen.
Veel ruimte voor persoonlijke interpretatie en weging door
de beoordelaar. Het is daarom van belang dat de
risicotaxatie door meerdere mensen onafhankelijk van elkaar
wordt uitgevoerd en dat de definitieve beoordeling
plaatsvindt op basis van een consensusbespreking.
,Aandachtspunten en ethische vraagstukken
De predictieve validiteit betreft de vraag of een inschatting of een
voorspelling overeenkomt met het uiteindelijke gedrag. (Op groepsniveau
kunnen de instrumenten recidive weliswaar vrij accuraat voorspellen,
maar voor de recidivekans op individueel niveau zijn deze instrumenten
geen goede voorspeller).
De begripsvaliditeit van een instrument heeft betrekking op theorieën
over de relatie tussen het te voorspellen gedrag en andere variabelen. De
begripsvaliditeit van een instrument is goed wanneer de scores van een
instrument dezelfde (causale) relaties tussen het te voorspellen gedrag en
andere kenmerken laten zien op grond van theorieën verwacht kan
worden.
Communicatie over risicotaxatie
Een belangrijk aandachtspunt is de communicatie tussen degene die de
risico’s taxeert (gedragsdeskundige/ reclasseringswerker) en de beslisser
(rechter). Deze communicatie kan van grote invloed zijn op de uiteindelijke
besluitvorming.
Er zijn in principe drie methoden om te communiceren over de uitkomsten
van risicotaxatie:
1. Woorden
- Categoriaal (laag, midden of hoog)
- Dichotoom (wel, niet)
2. Cijfers
- Percentages
- Frequenties
- Percentielen
3. Visueel
- Grafieken
- Figuren
week 1.2
Effectieve werkwijzen in reclasseringstoezicht
H1 Samenvatting/ Abstract
Effectief reclasseringstoezicht bestaat uit een combinatie van (mogelijk)
werkzame werkwijzen, afgestemd op de individuele client. Denk hierbij
aan werkwijze zoals, hybride werken: combinatie van monitoring en
begeleiding. Het inzetten van de zogenoemde RNR-principes als basis voor
reclasseringstoezicht. Een goede relatie tussen reclasseringswerker en
client. Cliënten ondersteunen bij het versterken van hun vermogen om
problemen op te lossen.
, Het is absoluut niet werkzaam wanneer;
- Reclasseringstoezicht dat enkel bestaat uit monitoren of cliënten
zich aan de bijzondere voorwaarden houden.
- Nadruk op direct bestraffen bij overtreding van voorwaarden.
- Day Reporting Centers (DRC): een zeer intensieve vorm van toezicht
met een dagprogramma op maat van vijf dagen per week.
H2 Inleiding
Het algemene doel van het reclasseringswerk is om de kans op recidive te
beperken en resocialisatie van haar cliënten te bevorderen. Om dit doel te
bereiken werkt de reclassering met cliënten aan risicobeheersing,
gedragsverandering en verbetering van de leefomstandigheden.
Reclasseringstoezicht wordt uitgevoerd in een justitieel kader. Bij een
schorsing van de voorlopige hechtenis en bij verschillende sancties
kunnen bijzondere voorwaarden worden opgelegd. De reclassering heeft
als taak om te monitoren of een verdachte of veroordeelde deze
voorwaarden naleeft en hem/haar daartoe te motiveren. Ook biedt de
reclassering begeleiding bij het toewerken naar een delictvrij bestaan.
Reclasseringstoezicht kan bijvoorbeeld worden opgelegd en uitgevoerd bij:
- Schorsing van voorlopige hechtenis;
- Voorwaardelijke invrijheidsstelling
- Penitentiair programma, met name met verlof (enkelband)
- TBS (met voorwaarden/ proefverlof)
- Jeugddetentie of PIJ-maatregel
Naast bijzondere voorwaarden (ambulante behandeling/ begeleid
wonen) kunnen er door de reclassering ook vrijheidsbeperkende
voorwaarden (locatieverbod/contactverbod) worden opgelegd. Aan de
vrijheidsbeperkende voorwaarden kan elektronische monitoring
(EM/enkelband) worden verbonden.
Verder kunnen er ook overige voorwaarden worden opgelegd
(meewerken aan schuldhulpverlening/volgen van een opleiding) of
herstellende voorwaarden (schade herstellen). LET OP! Op
herstellende voorwaarden wordt geen toezicht gehouden door de
reclassering.
Er zijn 4 typen reclasseringswerkers (1972):
1. Een reclasseringswerker die de nadruk legt op naleving van
opgelegde voorwaarden en die primair gericht is op de
veiligheid van de samenleving. (Law enforcer)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper daniekbax1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,40. Je zit daarna nergens aan vast.
