Samenvatting van het boek Basiskennis Taalonderwijs Hoofdstuk 2 t/m 11. De samenvatting is voor de LKT Nederlands of de Basiskennis Nederlands toets. Hoofdstukken zijn samengevat en verwerkt in verschillende tabellen.
Huizenga, H. & Robbe, R. (2020). Basiskennis taalonderwijs. 3e druk
uitgevrij Noordhoff.
, Hoofdstuk 2 taalonderwijs en taal
- Geletterdheid > Dit is het vermogen om schriftelijke taal te begrijpen en te gebruiken. De
ontwikkeling van geletterdheid wordt in drie stadia onderscheiden:
1. Ontluikende geletterdheid: De ontwikkeling van de geletterdheid in de
voorschoolse periode van 0 tot 4 jaar.
2. Beginnende geletterdheid: De ontwikkeling van de geletterdheid in de groepen
1 tot en met 3.
3. Gevorderde geletterdheid: Dit is de periode na groep 3.
- Aanvankelijk lezen > Hiermee wordt het leren lezen bedoeld in groep 3. In deze periode
leren we de kinderen de beginselen van het lezen. Ze leren welke letters er zijn en ze
moeten in staat zijn om eenvoudige woorden hardop te lezen.
- Naast het aanvankelijk lezen, bestaat er ook het voortgezet lezen. Dit gaat over het
leesonderwijs na groep 3.
- Voortgezet technisch lezen > Hierbij gaat het ook om het kunnen ontcijferen van de
letters en het hardop kunnen lezen van woorden, maar er wordt ook aandacht besteed
aan efficiënte leesstrategieën. Het doel is de vaardigheid van het decoderen van teksten
te vergroten.
- Begrijpend lezen > Dit is een andere vorm van voortgezet lezen, hierbij gaat het om het
begrijpen van de tekst en het achterhalen van de bedoeling.
- Taalbeschouwing > Hierbij wil je kinderen leren reflecteren op de taalvorm, de manier
waarop iets is verwoord en het gebruik van taal. Een belangrijk onderdeel hiervan is
grammatica, waarbij kinderen zinnen moeten ontleden in zinsdelen en de verschillende
soorten woorden kunnen benoemen.
- Taal heeft verschillende functies:
o De communicatieve of sociale taalfunctie : we gebruiken de taal als een
communicatiemiddel. Een spreker wil een boodschap doorgeven aan een
hoorder. We spreken dan ook wel van de sociale functie van taal. Er zijn
verschillende soorten sociale taalfuncties:
▪ Zelfhandhaving / opkomen voor wat je zelf wil;
▪ Zelfsturing / het ordenen van je handelen met woorden;
▪ Sturing van anderen / het gebruik van taal om het gedrag van anderen te
beïnvloeden;
▪ Structurering van het gesprek / hierbij gebruik je de taal om het
gespreksverloop te beïnvloeden.
o De conceptualiserende of cognitieve functie : je gebruikt de taal als een
hulpmiddel om je gedachten te ordenen en een greep te krijgen op de
werkelijkheid. Je gebruikt dit bijvoorbeeld als je je mening moet geven over een
onderwerp waar je niet veel van afweet. Je gaat dan al pratend en zoekend naar
woorden en krijg je vaak wat meer greep op de zaak. Er zijn drie cognitieve
taalfuncties:
▪ Rapporteren: Je hebt iets meegemaakt of gezien en je vertelt erover;
▪ Redeneren: je gaat een stap verder dan rapporteren, je zet namelijk een
extra denkstap door bijvoorbeeld de gebeurtenis chronologisch te
ordenen, je trekt conclusies of je kan relaties leggen tussen oorzaak en
gevolg.
▪ Projecteren: Je probeert je dan te verplaatsen in de gedachten en
gevoelens van iemand anders.
, o Expressieve taalfunctie: dan gebruik je de taal om te experimenteren, om je
gevoelens te uiten, om iets te zeggen dat anderen nog niet eerder zogezegd
hebben. De taal wordt dan gebruikt als expressiemiddel.
- Communicatieve competentie > Wanneer een kind woorden leert, gaat het kind dit
gebruiken, bijvoorbeeld het woord koekje. Wanneer het kind een koekje wil zal het ook
alleen zeggen: Koekje! Het kind moet leren om zijn woorden beter te formuleren: ‘Mag ik
een koekje?’ Het vermogen om de taal te gebruiken noemen we dan de communicatieve
competentie.
- Grammaticale competentie > Hier gaat het om het kennen van de grammaticale regels,
om de woordenschat, het correct vervoegen en verbuigen van woorden en de kennis van
de correcte uitspraak van woorden.
- Tekstuele competentie > De kennis van gesproken en geschreven teksten. Je moet weten
hoe een gesprek begint en eindigt, maar je moet ook kennis hebben van de regels voor
schriftelijke teksten.
- Strategische competentie > Het vermogen om strategieën te hanteren om zo bepaalde
doelen te bereiken. Je moet bijvoorbeeld weten hoe je anderen kunt overtuigen of
aanzetten tot actie.
- Functionele competentie > Het vermogen om taalgebruik aan te passen aan een
specifieke situatie. Bijvoorbeeld het verschil tussen een brief naar de gemeente en een
chat naar je vrienden.
- De Nederlandse taal wordt verdeeld in verschillende niveaus:
Niveau Regels voor Voorbeeld van een incorrecte zin
Fonologisch Uitspraak ‘Warrom zain die mense altaid te loat?’
Morfologisch Opbouw van woorden ‘Wat een leuk boomje!’
Syntactisch Volgorde van woorden ‘Waarom jij hier bent
Semantisch Betekenis ‘De stoel at een appel?’
Pragmatisch Gebruik ‘Meneer de voorzitter, ik hoop dat u eindelijk stopt met dat
nutteloze geklets.’
Orthografisch Spelling ‘Hij verteld dat morgen wel even.’
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper leaasselt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
