Week 1 – Inleiding
Het vak gaat – _zoals de naam al doet vermoeden – _over het internationaal privaatrecht.
Het internationaal privaatrecht bevat regels voor privaatrechtelijke rechtsverhoudingen met
een internationaal karakter. Een rechtsverhouding heeft een internationaal karakter wanneer
meerdere rechtsstelsels bij deze rechtsverhouding zijn betrokken. Denk bijvoorbeeld aan een
koopovereenkomst waarbij de koper woonachtig is in Nederland en de verkoper in Duitsland.
Op zo’n moment rijst de vraag welk recht van toepassing is op de rechtsverhouding. Door
toepassing van de regels van internationaal privaatrecht kan een antwoord op deze vraag
worden gevonden. In dit vak zullen de voor de rechtspraktijk belangrijkste regels en
jurisprudentie op het terrein van het internationaal privaatrecht aan de orde komen. Ook zal
stil worden gestaan bij de actuele ontwikkelingen op het terrein van het internationaal
privaatrecht.
Wat is het IPR?
• Waar gaat het om?
• INTERNATIONALE zaken geen international recht! De zaak zelf heft een
internationaal karakter. Bepaalde feiten in de casus wat het international
maakt.
• PRIVATE geschillen dus niet tussen staten, vaak tussen natuurlijke
personen of rechtspersonen
• RECHTELIJKE aard
Voorbeeld 1:
Voetbalsupporters in Nederland en die gaan naar Italië, vernielen standbeeld in Rome.
Sprake van een onrechtmatige daad, winkeliers willen schade vergoed krijgen.
Voetbalsupporters wonen in Nederland. Moeten ze in Italië naar de rechter of in Nederland?
Voorbeeld 2:
Auto kopen, goedkoper om in Frankrijk te kopen. Auto mee terug nemen naar Nederland,
maar na paar maanden is auto kapot, je wilt koopcontract ontbinden. Probleem is dat de
Franse autoverkoper zegt dat kan niet via het Franse recht. Je wilt zelf beroep doen op
Nederlandse recht. Welk recht moet je dan gebruiken?
Voorbeeld 3:
Winkel in Duitsland, stuurt een van de medewerkers naar Engeland om daar te werken.
Persoon is in Engeland, krijgt dan bericht van Duitse werkgever dat het arbeidscontract
wordt gestopt. Beëindiging vecht de werknemer aan in Engeland, Engelse recht zegt het is
niet correct dat je iemand kan ontslaan. Wat gebeurt er dan? Engelse beslissing waarbij de
werknemer in het gelijk is gesteld en sprake van schadevergoeding. Werknemer heeft er niks
aan want de schadevergoeding moet betaald worden door het Duitse bedrijf. Maar Duitse
bedrijf heeft geen goederen in Engeland, beslissing van Engelse rechter moet tenuitvoer
worden gelegd in Duitsland. Maar de vraag is, moet de beslissing door de Duitse rechter
worden erkend?
,Terminologie
• Bevoegdheid: ‘forum’
• Forum delicti de rechten van de plaats waar de OD heeft plaats gevonden
• Forum rei sitae rechten van de plaats waar het goed zich bevindt
• Forumkeuze rechter dat door partijen wordt gekozen
• Toepasselijk recht: ‘lex’
• Lex loci delicti het recht van de plaats waar de onrechtmatige daad heeft
plaatsgevonden
• Lex rei sitae het recht van de plaats waar het goed zich bevindt
• Rechtskeuze het recht van het land dat wordt toegepast (ook al is
Nederlandse rechter bevoegd, betekent niet dat je het Nederlandse recht
moet toepassen)
Forumkeuze: welke rechter bevoegd is
Rechtskeuze: welk recht van toepassing is op hun verhouding
Als partijen een forumkeuze hebben afgesproken wil dat niet zeggen dat ook dat recht van
dat land is gekozen
IPR vragen
Vragen op gebied van bevoegdheid en op gebied van toepasselijk recht
Een rechter past niet altijd het eigen recht toe
IPR is nationaal!
Rechterlijke aard die regels zijn anders in ieder land.
Internationaal privaatrecht is nationaal van aard
Harmonisatie en unificatie nodig toename Europese verdragen en internationale
verordeningen (nationale regels unificeren)
Aangrenzende rechtsgebieden
,We maken gebruik van verdragen, internationaal privaatrecht is daarom ook grenzend aan
internationaal publiekrecht.
Nationaliteit van partijen.
Immigratierecht: wie mag de procedure voeren, is iemand illegaal in Nederland?
Interregionaal recht: Nederland heeft een koninkrijk: Nederland heeft eigen wetboek en
Caribisch eiland ook, wie is dan bevoegd?
Rechtsvergelijking: in welk land zijn de regels gunstiger?
Geünificeerd materieel recht: internationaal kooprecht, Weens koopverdrag (internationaal
publiekrechtelijk verdrag) regels van dat verdrag zijn materiaal rechtelijk van aard. Materieel
rechtelijk verschil opgelost door de regels in het verdrag.
Bronnen
1. EU instrumenten (meestal verordeningen)
2. Internationale instrumenten (meestal verdragen):
Haagse conferentie voor het IPR organisatie die in 1833 is opgericht in Den Haag
en stelt zich met de vraag: kunnen er internationale instrumenten worden opgesteld
op het gebied van het internationaal privaatrecht om de grenzen overschrijdende
handelsverkeer en familierechtelijk verkeer makkelijker en uniformer te maken.
3. Nationale bronnen minder een rol als er internationale instrumenten zijn
Voorbeeld wanneer we nationale bronnen gebruiken = afstammingrecht! (geen
harmonisatie en unificatie)
1. Wetten (e.g. Boek 10 BW)
2. Ongeschreven recht
3. Gewoonterecht (e.g. US Restatement)
Internationale instrumenten (in de vorm van een verdrag). Verdrag is niet altijd van
toepassing, maar kan wel van kracht zijn. Is van kracht als Nederland het heeft geratificeerd.
• Toepassingsgebieden, 3 vragen:
• Materiële toepassingsgebied: onderwerp
welke onderwerpen worden geregeld door het verdrag?
• Formele toepassingsgebied: ruimte
verdrag kan aangeven dat het enkel van toepassing is als de verweerder
woonplaats heeft op het grondgebied van de verdragsluitende staat. Of
verdrag geeft aan dat het enkel van toepassing is als beide betrokken landen
verdragsluitende staten zijn.
• Temporele toepassingsgebied: tijd
bestaat altijd uit 2 elementen: eerst een datum (datum waarop instrument
in werking is getreden), tweede een peilmoment (welk moment is van belang
om te weten of men aan de datum voldoet).
Universeel formeel toepassingsgebied: er zijn geen beperking aan de ruimte!
Dat een instrument van kracht is betekent niet dat het ook van toepassing is! Daarom altijd
nog de 3 vragen beantwoorden.
Bij meerdere bronnen
• Als meerdere bronnen van toepassing zijn, dan probleem van samenloop.
• Internationaal instrument vs. Nationale bron
• Art. 93/94 Gw, art. 1 Rv, art. 10:1 BW
• Verdrag vs. Verordening
• In instrumenten zelf
• Verdrag vs. Verdrag
• Weens Verdragenverdrag 1969
, Methodologie
1. Internationale feiten
= Wat zijn de feiten waarmee de zaak internationaal is? Denk aan de 3 voorbeelden.
Sommige factoren zijn relevant, andere niet. Nationaliteit speelt grote rol bij
familierecht.
2. Kwalificatie
= aanduiden van het probleem, waar gaat het over? Vb: contractenrecht,
onrechtmatige daad, echtscheiding?
3. IPR Vraag
= Welke IPR vraag doet zich voor, bevoegdheid van de rechter of het toepasselijk
recht of de erkenning van een buitenlandse uitspraak? Kan zo zijn da ter meerdere
vragen zijn, maar iedere vraag apart behandelen!
4. Bronnen
= welke bronnen zijn van toepassing om de vragen op te lossen. Kijken naar de 3
verschillende bronnen (verordeningen, verdragen en nationale regels).
5. Toepassingsgebieden
6. Samenloop
7. Toepassing van de bron
= als er maar 1 bron overblijft ga je die toepassen.
1 t/m 4 doe je voor jezelf. Tentamenvragen zijn vanaf vraag 5.
Aantekeningen werkcollege
I van internationaal heeft geen betrekking op de bron
Forumkeuze: iets afspreken waardoor de zaak internationaal wordt. Zelf bepalen welk recht
van toepassing wordt verklaard.
Tentamentip:
13e druk ars aqui
Brussel I-bis verordening / beschikking markeer de verschillende toepassingsgebieden!
De toepassingsgebieden veranderen niet. Op tentamen krijg je punten voor
toepassingsgebied.
De IPR vraag/Bevoegdheid en de internationale vraag is procesrechtelijk van aard! (dus
vraag 1 en vraag 3).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maureenverberne. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,66. Je zit daarna nergens aan vast.