Het beroep in de diverse samenleving
Samenvatting over het gehele boek.
1e jaar social work.
,week 1:
Begrippenlijst:
Agenderen
Plannen/organiseren van afspraken en interventies om hulp te bieden aan cliënten.
1. Signaleren.
2. Agenderen.
3. Politiseren.
Wat is een beroepscode?
In een beroepscode staat het fundament van de beroepsethiek van een beroepsgroep
beschreven. Het gaat om waarden, beginselen en normen die het handelen van de
professional inspireren en richting geven. Een beroepscode ondersteunt professionals in
hun dagelijkse werk, en bevordert de ethische bekwaamheid en het vermogen om
zorgvuldige en doordachte beslissingen te nemen.
Functies van de beroepscode:
● Transparantie: laat aan anderen zien welke waarden en normen belangrijk
zijn voor het beroep
● Leidraad voor de praktijk: helpt om te beslissen over het juiste handelen in
concrete situaties
● Toetssteen: toetssteen voor het handelen wanneer je twijfelt of je zelf of een
collega juist handelt
● Steuntje in de rug: wanneer je het gesprek wil aangaan omdat er spanning
is tussen wat een organisatie of het beleid zegt en je maatschappelijke
opdracht
● Positioneren en profileren: laten zien dat sociaal werkers deskundige,
zorgvuldige en zelfstandige professionals zijn
Betekenisvol
Vol met betekenis, nuttig, belangrijk.
Empowerment
Door de nadruk te leggen op het respecteren van de autonomie en de keuzes van cliënten,
kan presentie hen helpen zich empowered te voelen in hun zorgproces. Ze hebben meer
controle over hun eigen zorgbeslissingen.
Empowerment stelt dat mensen des te sterker kunnen groeien in hun kracht door een goede
inbedding in steunende relaties en een warme samenleving.
,Ze zouden cliënten moeten helpen sterker en zelfredzamer te worden, en hen in staat
moeten stellen om hun eigen doelen te bereiken.
Het versterken van individuen, groepen en gemeenschappen, zodat ze in staat zijn om hun
eigen problemen op te lossen en controle over hun leven te nemen.
Interveniëren
Ingrijpen en optreden , bijvoorbeeld in een gezin.
De kerntaken van sociaal werk
zoals omschreven in Spierings & Spierts (2020) herkennen in een gegeven casus.
(tekst: reader, week 1)
Deze kerntaken maken duidelijk waaruit de werkzaamheden van sociaal werkers bestaan en
waar het bij het vakmanschap om draait. Er wordt verwacht dat een sociale professional
deze kerntaken op basisniveau kan uitvoeren. Het draait om de volgende zeven kerntaken:
1. Ondersteunen en wegwijs maken: sociaal werkers ondersteunen kwetsbare
mensen. Sociale professionals moeten goed de weg kennen in de samenleving.
Een goed advies, een zinvolle verwijzing en de juiste informatie behoren tot het
handwerk van een sociale professional.
2. Voor iemand zorgen: veel van het sociaal werk bestaat uit het leveren van – soms
hele concrete – diensten aan mensen met een (ernstige) lichamelijke,
verstandelijke, psychische of sociale beperking. Dit kunnen hele normale dingen
zijn, zoals iemand helpen met het huishouden, iemand lichamelijk verzorgen,
iemand begeleiden of activiteiten organiseren.
3. Ontwikkelen en opvoeden: Veel van de sociaal werkers zijn sociaal-pedagoog,
jongerenwerker of werker in de kinderopvang. Bij deze kerntaken kun je denken
aan werk wat te maken heeft met zowel kinderen als mensen opvoeden.
4. Ingrijpen en optreden: sociaal werkers moeten interveniëren, een interventie
plegen. Dit doe je op verschillende plekken en in verschillende situaties.
5. Gedrag beïnvloeden: sociale professionals staan vaak voor de taak om het gedrag
van mensen te veranderen. Voor een deel gebeurt dat door preventie, voorkomen
dat het misgaat. Vaak beïnvloed je gedrag door de omstandigheden te veranderen.
6. Verhoudingen beïnvloeden: bij deze taak ligt het accent op het beïnvloeden van
hoe groepen mensen zich tot elkaar verhouden.
7. Signaleren, agenderen en politiseren: Sociaal werkers zijn in de positie om
sociale misstanden te signaleren. Bij het signaleren, agenderen en politiseren
zoeken sociale professionals voortdurend naar een evenwicht tussen een kritische
houding en een coöperatieve opstelling naar het beleid en andere partners
waarmee ze samenwerken.
De kernwaarden van sociaal werk
zoals beschreven in de BPSW (2022) herkennen in een gegeven casus.
De vijf kernwaarden uit de beroepscode:
1. Respect voor menselijke waardigheid en autonomie
, Professionals erkennen de waarde van ieder individu en respecteren hun
zelfbeschikking. Ze houden rekening met persoonlijke ambities en beperkingen en
bevorderen emancipatie. Ze waarderen unieke levensprojecten en respecteren
culturele en historische achtergronden
2. Betrokkenheid en de bereidheid om mensen bij te staan
Professionals tonen oprechte betrokkenheid bij het welzijn van mensen en hun
sociale omgeving. Ze bouwen goede werkrelaties, stellen het belang van anderen
voorop, en werken samen met hen aan een betekenisvol leven.
3. Sociale rechtvaardigheid en mensenrechten
Professionals bevorderen gelijkheid, participatie en inclusie, en bestrijden onrecht en
discriminatie. Ze staan voor gelijke toegang tot hulp en ondersteuning, en verbinden
zich aan mensenrechten en sociale rechtvaardigheid.
4. Deskundigheid en zorgvuldigheid
Professionals handelen zorgvuldig door gebruik te maken van kennis, vaardigheden
en reflectie. Ze blijven leren, verantwoorden hun keuzes en dragen bij aan de
gezamenlijke kennisbasis van het beroep.
5. Betrouwbaarheid en integriteit (= maat voor betrouwbaarheid)
Professionals zijn transparant, integer en respecteren vertrouwelijkheid en privacy.
Ze bewaken professionele grenzen, handelen duidelijk en eerlijk, en zoeken balans
tussen individuele en sociale belangen.
Mensenrechten
Rechten die de waardigheid van de mens beschermen.
Politiseren
Betrokkenheid bij politieke processen/activiteiten met als doel sociale verandering.
Sociale cohesie
Het goed kunnen samenwerken van mensen en goed met elkaar kunnen opschieten
in een gemeenschap. Het zorgt ervoor dat mensen in vrede kunnen samenleven.
Het bevorderen van eenheid, samenwerking en een gevoel van gemeenschap in
diverse samenlevingen.
Internationale definitie van social work
‘Sociaal werk' is een op de praktijk gebaseerd beroep dat sociale verandering en
ontwikkeling, sociale cohesie, empowerment en bevrijding van mensen bevordert.
Daarnaast is sociaal werk een academische discipline die sociaal werk onderzoekt
en bijdraagt aan inzichten in en wijzen van werken voor sociaal werk. Principes van
sociale rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve verantwoordelijkheid en
respect voor diversiteit staan centraal in sociaal werk. Ondersteund door theorieën
over sociaal werk, sociale wetenschappen, geesteswetenschappen en plaatselijke-
en culturele ervaringskennis, betrekt sociaal werk mensen en structuren bij het
aanpakken van uitdagingen in het leven en het bevorderen van welzijn.
Kern sociaal werk
Sociaal werk bevordert het sociaal functioneren van (kwetsbare) mensen, groepen
en gemeenschappen in complexe omgevingen en in wisselwerking met die
omgevingen.
