Deze samenvatting bevat een samenvatting van hoofdstuk 2 en 3 van het boek ontwerpen in zorg en welzijn. Dit vak wordt in het eerste jaar van social work gegeven in module 4.
Hoofdstuk 2 Uitgangspunten van een mensgerichte ontwerp benadering
2.1 Frame en reframe het probleem
(Re)framing, de kunst om met een open en ook creatieve blik te kijken naar het vraagstuk
dat je in praktijk tegenkomt.
2.1.1 Een andere blik op dezelfde situatie
Als je terugkijkt naar Ford, die de eerste auto ontwikkelde, deed hij dit al. In plaats van
snellere paarden- auto’s. Out of the box denken begint bij creëren van ander perspectief.
Volgens Dorst (2015) kan je deze manier van denken trainen. Begint bij stellen van
vragen, waarom, hoe etc. Met vragen ontleden tot daadwerkelijke vraag/wens/probleem
van de vraag ontstaat. Vraag achter de vraag helder krijgen (Sangster en van Dijk, 1985).
Je hebt vanuit jezelf en organisatie snel de neiging om aan de slag te gaan, deze
oplossing werkte de vorige keer ook dus waarom nu niet. Juist breed kijken tijdens
wicked problems, embrace complexity (Dorst). Ontwerper moet zichzelf dwingen om
het van meerdere perspectieven en aannames uit te proberen die tot mogelijk gewenste
situatie kunnen leiden, abductief redereneren.
2.1.2 Abdusctief redeneren: begin bij de gewenste situatie
Meestal in de zorg logisch redeneren, dat is gewenst wanneer je een verklaring/oplossing
zoekt voor bestaande situatie. Doel geldige conclusie en oplossing voor problemen. Zie
je in ziekenhuis door arts bv. Bij abdusctief redeneren zoek je naar de vraag achter de
vraag en denk je creatief. Hij kijkt bijvoorbeeld ook vanuit het kind.
2.1.3 Creatief met wicked problems
Beste innovaties zijn meestal tot stand gekomen door creativiteit en goed inzicht in de
vraag achter de vraag. Het is goed om bij een probleem achter de achterliggende
oorzaak te komen en het probleem goed ongekleurd vanuit verschillende perspectieven
(frames) te bekijken. Bv; overlast jongeren, vandalisme etc. Meer camera’s werkt niet.
Jongeren vervelen zich blijkbaar dus meer vermaak voor jongeren.
2.2 Veel proberen is veel leren
Complexe problemen, wicked problems, zijn te complex om helemaal in kaart te
brengen. Toch zijn er wat manieren.
2.2.1 Korte en scherpe probleemanalyse en dan aan de slag
Beter een korte en scherpe analyse van probleem en dan direct testen om vervolgens te
verbeteren.
, 2.2.2 Fail faster to suceed sooner
Kelley noemt dit de failing forward. Volgens haar is het beter om vroeg en vaak het
concept uit te testen in praktijk dan helemaal uit te werken en dan te testen. Vroeg
testen dient vooral voor verkennen van oplosrichtingen zodat er snel bijgestuurd kan
worden. Houdt project gericht op context van de mensen. Op basis van ervaringen
kunnen gerichte aanpassingen gemaakt worden. Het liefst meerdere prototypen tegelijk
uitvoeren. Meer leerervaring en kan je uitkomsten vergelijken. Het maakt niet uit als het
er niet uitziet dat komt met de tijd. Prototyping helpt goed bij ‘building tot hink.’ Meeste
mensen zijn beter in aanvullende ideeën te bedenken die aansluiten bij bestaande
prototype. In de zorg zijn namelijk veel mensen aanwezig.
2.3 De mens centraal
1 Van de meest centrale uitgangspunten van ontwerpen is persoongerichtheid, human-
centred. De mens en zijn beleefwereld zijn leidend. Volgens Vargo en Lusch (2004)
stellen producten of diensten niks voor op zichzelf en wordt de waarde ervan
beoordeeld door gebruiker.
2.3.1 Human- centered design
Zonder goed begrip voor de beoogde gebruikers is het lastig om oplossingen te
verzinnen. Dat gaat verder dan algemene aspecten. Gaat om begrip van het
daadwerkelijke doen en laten persoon. Empathie is cruciaal. Empathie betekend dat je
probeert je in te leven in de situatie, wensen, beleving en motivatie van gebruikers.
2.3.2 Ontwerpen: niet voor één, maar voor meerdere gebruikers
Het is belangrijk dat er meerdere gebruikers je prototype zullen gebruiken met allemaal
een eigen belevingswereld. En met dit product moet iedereen mee kunnen leven.
Daarom zoeken we het brede perspectief van diverse mogelijke gebruikers, dit doen we
met bv hulp persona’s. Bij complexe problemen zijn meerde stakeholders (personen)
aanwezig. Bij het ontwerpen belangrijk om de gebruikers erbij te betrekken. Meer dan
testen en evalueren. Laat gebruikers participeren in multidiciplinairteam, heet
codesign/particitief ontwerpen. Partijen dragen zo veel mogelijk bij aan ontwerpproces.
Bij ontwerpen passend bij gebruiker en passend bij mogelijkheden etc. Deze manier van
werken lijkt op methode vraag- gestuurd werken en patiënt- gestuurde of beleving-
gerichte zorg, cliënt startpunt. Gebruiker test iets voor zichzelf. Je moet in het proces de
gebruikers blijven betrekken zodat het passend blijft bij belevingswereld, anders kan het
niet gaan passen bij werkelijke behoefte maar wat je denkt dat de behoefte is.
2.4 Waardeer en stimuleer creativiteit
Iedereen is creatief, bij ontwerpen wordt er continue een aanspraak gedaan op je
creatieve vermogen. Hierbij volgt hoe creativiteit gestimuleerd en ingezet kan worden.
2.4.1 Iedereen is creatief: iedereen kan wyberen
Creativiteit in het ontwerpproces betrekt toegepaste creativiteit die helpt bij oplossen
van problemen. Dit uit zich in houding; Wyberen (Buijs en van der Meer, 2014). Wyberen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper topangamook. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,65. Je zit daarna nergens aan vast.
