Samenvatting van alle leerdoelen die je moet weten over tijdvak 3 & 4 Geschiedenis. Geschreven op HAVO-niveau, maar in meerdere leerjaren te gebruiken. Gemaakt met de methode Feniks perfect voor leren niet te lang of voor handelingsdeel.
1. Je kunt beschrijven hoe West-Europa zich na de val van het
Romeinse Rijk bestuurlijk ontwikkelde.
In de vroege middeleeuwen hadden koningen weinig macht over de lokale
machtshebbers en was er een tekort aan opgeleide mensen. Na het
overlijden van een koning werd het rijk vaak verdeeld onder zijn zonen.
Daardoor was er meer opgesplitst en was er veel oorlog.
2. Je weet wat feodale verhoudingen zijn en hoe ze ontstonden.
De Germaanse koning omringde zich met krijgers die hem de trouw
hadden gezworen. Dit noem je vazallen; ze beschermden de koning en
vochten voor hem. De koning beloonde ze hiervoor door de buit te delen.
Hofmeier Karel de Grote beloonde zijn vazallen soms ook met
landgoederen. Vazal had de grond alleen in leen. Daarom bleef het land
van de koning; meestal waren ze alleen trouw als ze goed werden beloond.
Karel beloonde soms ook graven, hertogen en andere bestuurders met
lenen. Zo ontstonden de feodale verhoudingen.
3. Je kunt de oorzaken beschrijven van de verbrokkeling van de
macht in de late negende en tiende eeuw.
Het Middenrijk viel al snel uit elkaar. De oudste zoon van Karel de Grote
had dit gekregen. Zijn broers trokken weinig van hem aan. De hertogen en
graven gebruikten hun verdeeldheid om hun zelfstandigheid te vergroten.
Ze gingen hun gebieden als eigendom beschouwen en lieten zonder
toestemming van de koning het opvolgen door hun zonen.
Door de invallen (plundertochten) van verschillende volkeren en de
Noormannen was het gevolg dat er verbrokkeling was van de macht. Maar
ook het verband tussen de leenheer en leenman werd minder. Vaak
hadden de hertogen en graven ook weinig controle over hun gebieden.
, 4. Je kunt beschrijven door welke oorzaken West-Europa in de
vroege middeleeuwen weer een landbouwsamenleving werd.
In de laatste periode van het West-Romeinse Rijk was er een ernstige
economische crisis. Het aantal handel en nijverheid nam toen snel af. Na
de val van het West-Romeinse Rijk zette de ontwikkeling door. Het werd
steeds onveiliger; niemand onderhoudde de bruggen en wegenreizen werd
moeilijk. Steden liepen leeg. De landbouwstedelijke samenleving werd
weer een landbouwsamenleving. Dit is erg kenmerkend voor de vroege
middeleeuwen. Ze leefde op het platteland en overleefde van de
landbouw.
5. Je kunt het ontstaan van horigheid verklaren.
Veel pachtboeren lieten hun akkers in de steek om aan schuldeisers te
ontkomen. Hierdoor daalde de landbouwproductie en dreigde er
voedseltekort. Ze kwamen onder zicht te staan van plaatselijke
grondbezitters. Die waren begonnen door hun eigen landgoederen op te
delen en te verpachten aan hun slaven. Dat was aantrekkelijk, want door
van een slaaf een pachtbetalende boer te maken, namen de inkomsten
toe. Door de val van het West-Romeinse Rijk nam dit proces toe. Veel
boeren zochten steun bij een adellijke heer of bij een klooster; zo stond hij
zijn grond af in ruil voor bescherming. Een horige boer bleef op zijn grond
wonen, maar moest er pacht voor betalen (meestal deel van de oogst), en
ook meerdere diensten voor de heer.
Pachtboeren: om te voorkomen dat pachtboeren hun akkers in de steek
lieten, kondigden keizers wetten af waarin dat werd verboden.
Slaven: grootgrondbezitters verpachten stukken grond aan hen.
Vrije boeren: in ruil voor bescherming stonden ze hun grond en vrijheid af.
6. Je kunt uitleggen dat domeinen via het hofstelsel
zelfvoorzienend waren.
Het landgoed van de heer of het klooster waaraan een horige werd
gebonden noem je het domein. En het werd bewerkt volgens het
hofstelsel. De grond is verdeeld in 2 delen. Op het eiland stonden de
burcht of het klooster en lagen de akkers van de heer zelf. En het andere
deel bestond uit de akkers van de horigen en weinige vrije pachtboeren.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lynnbos2008. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.
