Over het begrip onroerende zaak heeft de Hoge Raad in 1997 een belangrijke
uitspraak gedaan. Deze uitspraak is bekend geworden onder de naam Portacabin-
arrest. Een Portacabin is een soort container, vaak gebruikt als tijdelijke
kantoorruimte op een bouwterrein of als noodgebouw van bijvoorbeeld een school.
De centrale vraag in de uitspraak is of de portacabin een roerende of een
onroerende zaak in de zin van art. 3:3 BW is.
Een zekere Buys heeft een portacabin laten plaatsen op een stuk grond waarvan
hij eigenaar is. Een van de eigenschappen van een portacabin is dat deze snel een
eenvoudig geplaatst en verplaatst kan worden volgens Buys is zijn portacabin een
roerende zaak.
De Portacabin wordt ingericht en gebruikt als bedrijfsgebouw. Er zijn gas, water en
elektriciteitsaansluiting en een aansluiting op het telefoonnet en de riolering.
De andere partij in het geschil, de Rabobank, is van mening dat de portacabin van
Buys een onroerende zaak is. De Rabobank stelt dat het bouwsel duurzaam met
de grond is verenigd en daarom een onroerende zaak is in de zin van art. 3:3 BW.
Partijen komen er niet uit en uiteindelijk komt de zaak bij de Hoge Raad terecht.
De Hoge Raad oordeelt dat uit de feitelijke omstandigheden blijkt dat deze
portacabin naar haar aard en inrichting bestemd is om als bedrijfsgebouw te
worden gebruikt en om duurzaam om dezelfde plek te blijven staan.
Depex/ Curatoren
In dit arrest gaat het ook om de vraag of juridisch gezien meerdere objecten samen één
zaak vormen.
Namelijk of de apparatuur en het fabrieksgebouw één zaak zijn. Depex verkoopt en levert
een
waterdestillatie inrichting bestaande uit een waterdestillatie unit, voorraadvat,
besturingskast en een
stoomgenerator. Samen de apparatuur genoemd. Hij verkoopt dit onder
eigendomsvoorbehoud aan
Bergel. Vervolgens wordt Bergel failliet verklaard. De koopprijs is nog niet geheel betaald
door Bergel.
Depex wil de apparatuur revindiceren. De curatoren weigeren echter afgifte. Zij stellen
dat de
apparatuur bestanddeel is geworden van het gebouw. De fabriek is eigendom van Bergel
en het
eigendom omvat dus ook de apparatuur. Het eigendomsvoorbehoud van depex is volgens
hen
vervallen. De vraag is of de apparatuur bestanddeel is van het fabrieksgebouw? Zo nee,
dan heeft
Depex nog zijn eigendomsvoorbehoud en kan hij de apparatuur als eigenaar revindiceren.
Zo ja, dan
omvat het eigendomsrecht van de fabriek ook de apparatuur en valt alles in de failliete
inboedel van
, Bergel.
Voor het antwoord op deze vraag moet worden gekeken naar art. 3;4 BW. Deze bepaling
geeft twee
criteria. In lid 1 staat de verkeersopvatting. De verkeersopvatting is de in het verkeer
levende
opvatting. Wordt in het maatschappelijk verkeer al dan niet in specifieke kring een
samengestelde
zaak als een zaak gezien of zijn het nog steeds losse zaken. Dit moet worden beoordeeld
in het licht
van alle omstandigheden van het geval. Lid 2 geeft het hechte verbindingscriterium. Een
zaak is
bestanddeel als het zodanig met de hoofdzaak is verbonden dat zij daarvan niet kan
worden
afgescheiden zonder dat beschadiging van betekenis wordt toegebracht aan een der
zaken. In het
Depex arrest ging het om de maatstaf in lid 1. De rechtsvraag was of de apparatuur
bestanddeel is
van het fabrieksgebouw op grond van de verkeersopvatting. De Hoge Raad heeft in dit
arrest twee
belangrijke aanwijzingen gegeven die gebruikt kunnen worden bij de beantwoording van
deze vraag.
Het zijn slechts aanwijzingen en geen criteria.
1. Er is sprake van één zaak als het gebouw en de apparatuur in constructief opzicht,
specifiek
op elkaar zijn afgestemd. Zo ja, dan is dit een aanwijzing dat sprake is van één zaak.
2. Er is sprake van een bestanddeel wanneer het gebouw als fabrieksgebouw onvoltooid
is
zonder de apparatuur. Vanuit het oogpunt van geschiktheid als fabrieksgebouw.
Belangrijk bij
deze tweede aanwijzing is het volgende. Je moet niet kijken naar de functie van de
apparatuur in de productieprocessen. Het gaat erom dat het gebouw als fabrieksgebouw
onvoltooid is zonder de apparatuur. Indien dat zo is, is dat een aanwijzing dat sprake is
van
een bestanddeel. Voorbeelden zijn de verlichting in een gebouw of de centrale
verwarming.
In het depex arrest ging het om apparatuur die essentieel was voor de productie van
farmaceutische
middelen. Maar beoordeelt moet worden of het fabrieksgebouw zelf incompleet is zonder
deze
apparatuur. Je kijkt dus niet naar de functie van de apparatuur in het productieproces. In
dit geval
was het fabrieksgebouw niet incompleet zonder de apparatuur. Ook zonder deze
apparatuur is het
nog steeds een fabrieksgebouw en zelfs een compleet fabrieksgebouw. Deze twee
aanwijzingen lijken
specifiek te zijn geschreven voor de vraag of apparatuur bestanddeel is van een
fabrieksgebouw. Je
kunt de aanwijzingen echter ruimer toepassen. Je kunt de depex aanwijzingen steeds
gebruiken bij de
invulling van de verkeersopvatting uit artikel 3:4 lid 1 BW. Je kunt de aanwijzingen dus
ook toepassen
bij het beantwoorden van de vragen die ik aan het begin van deze kennisclip stelde.
Namelijk zijn het
zadel en het krat bestanddeel geworden van mijn fiets?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper CarmenQ. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,39. Je zit daarna nergens aan vast.