Gezond en ziek....................................................................................................................... 2
GVO-cyclus.............................................................................................................................3
Technologie in de Zorg en Methodieken (MEWS, AVPU, GCS, ABCDE)...........................7
Dementie............................................................................................................................... 10
Delier..................................................................................................................................... 16
Palliatieve zorg..................................................................................................................... 18
Wet-en regelgeving-ketenzorg............................................................................................ 21
Gezond en ziek
Gezondheid wordt gedefinieerd als een staat van volledig fysiek, mentaal en sociaal welzijn,
en niet alleen de afwezigheid van ziekte. Het gaat om het vermogen om goed om te gaan
met uitdagingen in het leven en een goede levenskwaliteit te ervaren.
Diversiteit van gezondheid:
● Disease is de medische benadering van gezondheid en verwijst naar een ziekte die
objectief vastgesteld kan worden door artsen.
● Illness betreft de subjectieve ervaring van iemand die zich ziek voelt, zelfs als er
geen medische diagnose is.
● Sickness verwijst naar de sociale en culturele interpretatie van ziek zijn, en hoe de
samenleving reageert op ziekte.
Factoren die invloed hebben op gezondheid:
● Genetica speelt een rol bij het risico op bepaalde ziekten.
● Leefstijl zoals voeding, lichaamsbeweging, alcoholgebruik en roken heeft grote
invloed op gezondheid.
● Omgevingsfactoren, zoals luchtkwaliteit, veiligheid en sociale netwerken,
beïnvloeden de gezondheid.
● Toegang tot gezondheidszorg is essentieel voor het behoud van gezondheid.
● Sociaal-economische status beïnvloedt de toegang tot zorg en de mogelijkheden om
gezond te leven.
● Mentale gezondheid is net zo belangrijk als fysieke gezondheid en heeft invloed op
het algehele welzijn.
Normen voor gezond gedrag:
● Een gezond dieet omvat gevarieerde voeding met veel groenten en fruit, en beperkt
suiker en vet.
● Voldoende beweging (150 minuten matige activiteit per week) is belangrijk voor een
goede gezondheid.
● Het vermijden van roken en matig alcoholgebruik zijn essentiële
gezondheidsnormen.
, ● Mentale gezondheid bevorderen door stress te beheersen en sociale contacten te
onderhouden is ook belangrijk.
● Preventieve maatregelen zoals vaccinaties en medische check-ups dragen bij aan
gezondheid.
GVO-cyclus
De GVO-cyclus is een proces dat wordt gebruikt voor het analyseren van
gezondheidsproblemen en het ontwerpen van interventies. Het bestaat uit vier fasen:
1. Gezondheidssituatie
In deze fase wordt de gezondheidstoestand van de betrokkenen geanalyseerd. Dit
kan bijvoorbeeld gaan over het vaststellen van gezondheidsproblemen binnen een
populatie, zoals diabetes mellitus of psychose. Hierbij wordt gekeken naar
gezondheidsindicatoren zoals:
○ Incidentie: Aantal nieuwe gevallen van een ziekte in een bepaalde
tijdsperiode.
○ Prevalentie: Het totale aantal gevallen (nieuw en bestaand) van een ziekte in
een populatie op een bepaald moment.
○ Mortaliteit: Het aantal sterfgevallen in een populatie door een specifieke
oorzaak.
○ Morbiditeit: Het aantal mensen dat ziek is in een bepaalde periode,
ongeacht of dit leidt tot sterfte.
De gezondheidssituatie moet duidelijk in kaart worden gebracht, en er wordt gekeken
naar de rol van gedrag in het ontstaan of verergeren van het probleem.
2. Verklaring
In deze fase wordt gezocht naar de oorzaken van het gezondheidsprobleem. Hierbij
worden de risicofactoren en determinanten van gezondheid onderzocht, zoals:
○ Biologische factoren: Genetische factoren, geslacht.
○ Leefstijl: Gedrag, kennis, en houding ten opzichte van gezondheid.
○ Omgevingsfactoren: Fysieke en sociale omgeving, zoals gezinssituatie of
toegang tot gezondheidszorg.
○ Zorgvoorzieningen: Toegang tot en kwaliteit van de gezondheidszorg.
De verklaring moet inzicht geven in hoe deze factoren het gezondheidsprobleem
beïnvloeden.
3. Opties
In deze fase worden mogelijke interventies of maatregelen geïdentificeerd. Dit
kunnen bijvoorbeeld zijn:
○ Voorlichtingscampagnes over gezonde voeding.
○ Verbetering van de toegang tot zorg.
, ○ Bevordering van lichamelijke activiteit.
Het doel is om te bepalen welke interventies de gezondheidssituatie het beste
kunnen verbeteren.
4. Interventie
In deze fase wordt de gekozen interventie daadwerkelijk geïmplementeerd. Het is
belangrijk om de effectiviteit van de interventie te monitoren en te evalueren. Hierbij
wordt gekeken of de interventie het gewenste effect heeft op de gezondheid van de
populatie of het individu.
Lalonde model
Het Lalonde-model werd geïntroduceerd door de Canadese minister van gezondheid Marc
Lalonde in 1974. Dit model breidt de definitie van gezondheid uit door vier belangrijke
factoren te identificeren die van invloed zijn op de gezondheid:
1. Biologische factoren (Endogene determinanten):
Dit zijn de genetische en erfelijke factoren die invloed hebben op gezondheid. Dit
omvat bijvoorbeeld geslacht, erfelijke ziektes en genetische aanleg voor bepaalde
aandoeningen.
2. Leefstijl (Gedrags- en leefstijlfactoren):
Dit verwijst naar persoonlijke keuzes en gedragingen, zoals eet- en
beweeggewoonten, roken, alcoholgebruik, en andere gedragingen die de
gezondheid beïnvloeden.
3. Omgevingsfactoren (Exogene determinanten):
Dit omvat zowel de fysieke omgeving (bijvoorbeeld luchtkwaliteit, waterkwaliteit, en
woonomstandigheden) als de sociale omgeving (bijvoorbeeld de sociale steun,
werkdruk, en sociale netwerken).
4. Zorgvoorzieningen (Gezondheidszorg):
Dit verwijst naar de toegang tot en de kwaliteit van de gezondheidszorg, inclusief
medische behandelingen, preventieve zorg, en gezondheidsbeleid.
Dit model benadrukt dat gezondheid niet alleen afhankelijk is van medische zorg, maar ook
van andere factoren zoals leefstijl, genetica en de omgeving. Het heeft de kijk op
gezondheid veranderd door preventie en gezonde levensstijl net zo belangrijk te maken als
medische zorg.
Voorbeelden van het Lalonde-model
Voorbeeld 1: Overgewicht bij kinderen
● Biologische factoren: Erfelijkheid, overgewicht komt vaker voor bij meisjes dan bij
jongens.
