De tentamenstof van vak 3.2 Pedagogische Ondersteuning van de opleiding Pedagogische Wetenschappen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Het document is geordend in drie onderdelen:
- de literatuur voor de dinsdagen, per week (thema).
- de literatuur voor de vrijdagen, per week (thema).
- de h...
3.2
Pedagogische
ondersteuning
Samenvatting tentamen
Yana Leijen
,DINSDAG: THEORIE
WEEK 2: GEHECHTHEID EN HECHTINGSPROBLEMATIEK
RIGTER, HOOFDSTUK 7: GEHECHTHEID EN HECHTINGSSTOORNISSEN
De normale gehechtheidsontwikkeling
Gehechtheid is een affectieve band die een persoon tot stand brengt tussen zichzelf en een
specifiek ander, die hen over tijd en ruimte met elkaar verbind. Gehechtheidsgedrag is elke
vorm van gedrag die ertoe bijdraagt dat een persoon in de nabijheid komt of blijft van een
bekend ander individu waarvan wordt gedacht dat die kan omgaan met de eisen die
omstandigheden stellen ( ziekte, angst, vermoeidheid).
Kind heeft veiligheid nodig voor reguleren stress, kent 2 componenten:
o Secure base (uitvalsbasis) functie: kind durft vanuit deze basis te exploreren.
o Safe haven (toevluchtsoord) functie: kind ervaart bescherming bij gevaar.
Dit is nodig om onafhankelijkheid te verwerven.
Mensen zijn instaat om een intern werkmodel te vormen over gehechtheid. Hiermee
kunnen ze opgedane ervaringen opslaan die verband hebben met gehechtheid of
relaties mentale representaties. Een kind zal dit werkmodel altijd meenemen,
maar het is wel veranderbaar.
Hechting is een proces, is permanent in de ontwikkeling maar heeft geen vaste
uitkomst.
Gehechtheidsnetwerk kind kan de hechting aangaan met meerdere volwassenen.
Daaronder bijvoorbeeld ook pm’ers, leraren, opa/oma. Moeders hebben wel een
voorsprong. Een goed gehechtheidsnetwerk kan goede beschermende factor bieden
voor o.a. psychopathologie en een onveilige hechting thuis.
3 kenmerken voor succes in de hechting:
Gedrag moet sensitief zijn.
Gedrag moet responsief zijn.
Gedrag moet continuïteit en regelmaat bevatten.
Ontwikkeling gehechtheid tijdens babyleeftijd en vroege kinderjaren:
Al na 6 maanden zwangerschap hechting vanuit kind en ouders.
In eerste maanden weinig echte hechting vanuit kind, wel lokgedrag bij baby en
zorggedrag bij ouders. Er vindt matching plaats het afstemmen tussen ouder en
kind. Lokgedrag heeft als gevolg aanmaak van oxytocine (knuffelhormoon).
Vanaf 3 maanden kunnen kinderen eenkennigheid vertonen.
Na 6/7 maanden na geboorte leert kind hechtingsfiguren onderscheiden van andere
volwassenen. Dan is er ook een volledige hechtingsrelatie, en kan scheidingsangst heel
normaal zijn.
1
, Periodes Gedragskernmerken
Eerste 2 maanden Beperkt onderscheid tussen verzorgers.
Overgang bij 2-3 maanden Begin sociale interactie: meer oogcontact,
sociale glimlach en responsieve geluidjes
maken.
2-7 maanden Baby kan onderscheid maken tussen
verschillende verzorgers, geeft geen
voorkeur. Sterk gemotiveerd tot interactie
ondernemen.
Overgang 7-9 maanden Ontstaan van selectieve gehechtheid,
blijkend uit eenkennigheid en protest bij
separatie.
9-18 maanden Hiërarchie in de hechting wordt duidelijk.
Kind zoekt evenwicht tussen exploreren
(secure base) en nabijheid zoeken (safe
haven).
Overgang 18-20 maanden Begin symboliek, zoals ‘doen alsof’ spel.
20-36 maanden Doel gecorrigeerd partnerschap maakt kind
toenemend bewust van dat hij een ander
doel kan hebben dan de ander: noodzaak van
onderhandelen, compromis en uitstel van
behoeftebevrediging.
36+ maanden Nog steeds exploreren en nabijheid zoeken,
maar die komen minder in gedrag tot uiting.
Indelingen van gehechtheid
Vreemde procedure situatie van Ainsworth.
4 typen hechting onderscheiden:
o Veilig gehecht: Sensitief en responsief. Ouders zijn voorspelbaar en
betrouwbaar.
o Vermijdend gehecht: Consequente insensitiviteit. Er is weinig liefdevol
contact.
o Ambivalent gehecht: Tegenstrijdig gedrag van ouders, waardoor dus moeilijk
voorspelbaar.
o Gedesorganiseerd/gedesoriënteerd gehecht: Ouders jagen het kind angst
aan. Zijn onvoorspelbaar en angstaanjagend. Kind ervaart hierdoor veel stress.
Dit is de ernstigste onveilig hechting.
2
, Hechtingsstoornissen
Onveilige hechting opzich is geen stoornis, maar wel een risicofactor voor toekomstige
psychiatrische stoornissen. In de DSM-V wel 2 hechtingsstoornissen:
Reactieve hechtingsstoornis/ Reactive Attachment Disorder (RAD): emotioneel
teruggetrokken kinderen. Vertonen geen of weinig hechtingsgedrag binnen alle sociale
relaties.
o Minimaal 2 kenmerken: gebrek sociale of emotionele reacties naar anderen;
beperkt in positieve gevoelens; periodes van onverklaarbare geïrriteerdheid;
angst of verdriet in niet-bedreigende interacties met volwassenen.
o Kunnen later ook agressief en onvoorspelbaar zijn.
o Oorzaak: opvoedsituatie waarin sprake was van verwaarlozing, mishandeling
en/of veel verschillende opvoeders zonder hechtingsrelatie.
o Autisme moet worden uitgesloten.
Ontremd sociaalcontact stoornis: kritiekloze kinderen. Ze vertonen niet-selectief en
oppervlakkig hechtingsgedrag. Klampen zich aan iedereen vast, ook aan vreemden.
Vertonen dus niet-passend sociaal gedrag.
o Minimaal 2 kenmerken: geen aarzeling bij benaderen onbekende volwassenen;
openlijk familiair gedrag waarbij grenzen worden overschreden; kind checkt in
openbaar niet voor de verzorgers; kind is makkelijk bereid om mee te gaan met
vreemde.
o Kinderen zijn niet in staat om echt de relaties te onderhouden
allermansvriendjes.
o ADHD moet worden uitgesloten.
o Oorzaak wordt gezocht in pathogene (ziekmakende) zorg en het ontbreken
daarvan. Ook wisselende verzorgers in de eerste kinderjaren kan een oorzaak
zijn.
o Opvallend is dat het veel voorkomt bij adoptiekinderen.
Differentiaaldiagnose Comorbiditeit
Vermijdende/restrictieve voedselinname Bij verstoorde hechting zal al snel een ander
stoornis. stoornis zich ontwikkelen, omdat hechting
zo belangrijk is. Vooral
gedragsproblematiek is van veel
voorkomend.
ASS en ADHD
Verstandelijke handicap
PTSS
Gedragsstoornissen
Stemmingsstoornissen
Angststoornissen
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yanaleijen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €17,99. Je zit daarna nergens aan vast.
