Geschiedenis
Hoofdstuk 9
9.1
In de zomer van 1914 werd al gesproken over eventuele spanningen, een schrijver zag Duitsers bij een
zwembad aan de kust rennen naar de Duitse treinen. Later reed er een goederentrein met kanonnen
langs, de eerste wereldoorlog was begonnen.
De aanleiding voor de oorlog was de moord op de Oostenrijkse kroonprins Frans Ferdinand, die op 28
juni 1914 werd doodgeschoten door een lid van een Servische terreurgroep. Bosnië was vroeger een
deel van het Ottomaanse rijk dat later onder Oosterrijk ging vallen. Maar Servië wilde Bosnië ook
hebben, dus stookten ze de Servische inwoners van Bosnië op. Oostenrijk wilde Servië straffen en dus
moesten ze ultimatum verlenen, Oostenrijkse rechercheurs moesten in Servië vrije hand krijgen.
Servië weigerde dit, nadat Rusland steun had beloofd.
Op 28 juli, een maand later verklaarde Oostenrijk Servië de oorlog, binnen 24 uur ging het helemaal
los. Rusland zette haar leger klaar, waarna Duitsland Rusland de oorlog verklaarde, hierna gebeurde
exact hetzelfde met Frankrijk, aan wie Duitsland ook de oorlog verklaarde. Op 4 augustus trok
Duitsland via het onafhankelijke België richting Frankrijk, hierdoor verklaarde Groot-Brittannië de
oorlog aan Duitsland. Hierna vochtten de geallieerden --> Groot-Brittannië, Frankrijk en Rusland,
tegen de centralen --> Duitsland en Oostenrijk. Hierna sloot Italië zich aan bij de geallieerden en het
Ottomaanse Rijk bij de centralen. Toen in 1917 de Verenigde Staten zich bij de geallieerden voegden
werd het een wereldoorlog.
Geallieerden --> Groot-Brittannië, Frankrijk, Rusland, Italië en de Verenigde Staten
Centralen --> Duitsland, Oostenrijk, en het Ottomaanse Rijk.
De aanleiding
Een regionaal begonnen conflict liep uit tot een wereldoorlog door:
- Een bondgenootschap tussen Oostenrijk en Duitsland, waarin ze elkaar beloofden te steunen
als een van hen werd aangevallen.
- Rusland en Frankrijk beloofden samen te vechten als een van hen in oorlog raakte met
Duitsland
- Spanningen liepen door nationalisme en onderling wantrouwen op. Frankrijk wilde wraak
vanwege een eerdere verloren oorlog, en Oostenrijk voelde zich bedreigd door Rusland die
Duitsland en Oostenrijk zag als obstakel voor zijn machtsuitbreiding.
Door de grote vloot gebouwd door Duitsland startte er een wapenwedloop op zee met Groot-
Brittannië. Zij zagen nu niet langer Rusland maar Duitsland als grootste bedreiging.
In o.a. Duitsland was er sprake van militairisme, het leger werd verheerlijkt, discipline en
strijdvaardigheid waren belangrijk, maar vooral, de ernst van een oorlog werd onderschat. Duitsland
was dus slecht voorbereid, ze dachten dat ze deze oorlog net zo makkelijk gingen winnen als de
, Frans-Duitse oorlog, waarbij één slag beslissend was. De rest van de landen, voornamelijk de
geallieerden hadden gedetailleerde oorlogsplannen.
De spanningen op de Balkan vormden al eerder een bedreiging voor de vrede. De situatie was
instabiel door nationalisme van kleinere landen en de verzwakte macht van het Ottomaanse Rijk. In
1912 en 1913 werd er al oorlog gevoerd waarbij Servië, Bulgarije, en Griekenland grote stukken van
het Ottomaanse Rijk afscheurden.
De oorlog
Na twee slagen tussen Duitsland en Frankrijk groeven beide legers zich in, voor het einde van het jaar
was het een loopgravenoorlog geworden, met loopgraven door West-Vlaanderen en Noord-Frankrijk.
Met hiertussen ernstig beschadigd niemandsland, dit front bleef 4 jaar bijna vast zitten.
In Rusland, waar Oostenrijk en Duitsland tegen vechten waren ook loopgraven. In februari 1917 in
Rusland was de bevolking boos over een hongersnood en kwam in opstand, hierdoor kwam er een
nieuwe regering die de oorlog voortzette. In oktober 1917 kwam Lenin met een groep communisten
aan de macht. Op 3 maart 1918 sloot hij vrede met Duitsland. Het was geen twee frontenoorlog meer.
Eind maart 1918 kwam Duitsland met het voorjaarsoffensief, ze gingen 10tallen kilometers vooruit,
maar de geallieerden hadden tanks, een nieuw wapen en veel Amerikaanse soldaten. Toen Duitsland
hierdoor achter hun oude linies werd teruggedrongen snapte de legerleiding dat de oorlog verloren
was, toen het leger nog in België stond ontstonden opstanden onder arbeiders en matrozen. De keizer
vluchtte naar Nederland en op 11 november 1918 ging een door Duitsland aangevraagde
wapenstilstand in.
Wapens en verwoesting
Door de industrialisatie was de vernietigingskracht van wapens toegenomen, machinegeweren en
granaten werden gebruikt. In 1915 zetten de Duitsers gifgas in, dit massavernietigingswapen heeft
geen voordeel opgeleverd omdat de geallieerden als snel maskers en eigen gas hadden. Ook de
vlammenwerper, het vliegtuig, en de onderzeeër werden voor het eerst als oorlogswapen gebruikt. In
1917 begon Duitsland zelfs een duikbotenoorlog, door met torpedo's onderwater vijandelijke en
neutrale boten tot zinken te brengen. Dit deden ze om Amerikaanse voedselleveranties aan Groot-
Brittannië te treffen. Dit was voor de VS het moment om de oorlog te verklaren, dus veel hebben ze er
niet aan gehad.
De legers bestonden uit vrijwilligers en mensen met dienstplicht, vrouwen en ouderen moesten thuis
de economie, volledig afgestemd op de oorlog, draaiende houden.
Door de beperking van producties ontstonden er voedseltekorten. In Duitsland, waar de geallieerden
havens hadden afgesloten zijn 100 000’en mensen omgekomen van de honger. In België en Noord-
Frankrijk was de Duitse bezetting het probleem. In België zijn in de eerste weken duizenden burgers
gedood, om de bevolking te intimideren en uit angst voor sluipschutters. Ook op andere plekken
werden burgers gedood, voornamelijk als gevolg van haatcampagnes.
De Duitsers tekenden het Vredesverdrag van Versailles, ook wel de Vrede van Versailles genoemd. In
dit verdrag stond dat ze boetes moesten betalen, koloniën kwijt zouden raken, grond kwijt zouden
raken en slechts een klein vrijwillig leger mochten onderhouden, zonder tanks en vliegtuigen. Ook
mochten ze geen lid worden van de Volkenbond. Van de oude multi-etnische staten bleef enkel
