Geschiedenis samenvatting
5.1 De Renaissance
Rond de 15e en 16e eeuw waren er Italiaanse kunstenaars, zij bestudeerden het
klassieke erfgoed. Dit was nalatenschap van de Grieks-Romeinse cultuur. Ze
hebben geprobeerd deze kunst te overtreffen en te evenaren. Dit vonden ze zo
goed gelukt dat ze een nieuwe tijd aankondigden, de renaissance. Dit betekent
letterlijk de wedergeboorte, omdat de kunst werd wedergeboren.
De tijd tussen de renaissance en de oudheid noemen we de middeleeuwen.
Tijdens de renaissance begon ook de vroegmoderne tijd, de eerste eeuw
daarvan, de 16 eeuw, noemen we de tijd van ontdekkers en hervormers. De
renaissance ging uit van het zelf denken van de mens.
De grote bouwmeester van de renaissance is Filippo Brunelleschi, hij trok in 1402
naar Rome on de ruïnes op te graven en na te tekenen. Dit gebruikte hij om de
kathedraal in Florence af te maken met een koepel. Sinds de oudheid was het
namelijk niemand gelukt om een koepel te bouwen.
Ook keek hij naar andere kunst, zoals schilderijen. Hierbij ontdekte hij
perspectief, hij leerde erover, en wist het te verbeteren. Ook in de
beeldhouwkunst werden sprongen gemaakt door de renaissance. Ze
onderzochten bijvoorbeeld de anatomie, houdingen en gezichtsuitdrukkingen
van mensen. De renaissance was het moment dat kunstenaars erkend werden,
en niet langer als ambachtslieden, maar als kunstenaars boven de rest verheven
werden.
Geleerden richtten zich ook op de studie van de oudheid, ze noemden zichzelf de
humanisten. Dit begrip staat voor vriendelijkheid, vrijheid en waardigheid. De
humanisten hebben bijvoorbeeld klassieke teksten onderzocht, om de
oorspronkelijke betekenis te achterhalen. Dit was moeilijk omdat de monniken
die ze bewaard hadden niet zorgvuldig hebben gekopieerd. Ze gebruikten de
teksten om les mee te geven en mee op te voeden, zo ontstond er een nieuw
type onderwijs, gericht op geesteswetenschappen, de humaniora.
In de 16e eeuw verspreidde de renaissance zich over Europa. Veel rijke
buitenlandse geleerden kwamen naar Italië. Het humanisme boven de Alpen was
minder gericht om de oudheid, maar meer op de wedergeboorte van het
Christendom. Dit werd onder andere vertegenwoordigd door de monnik Erasmus.
Hij had kritiek op de gebruikelijke bijbel, omdat hier volgens hem fouten in zaten.
Hij had oude Griekse testamenten vertaald.
Tijdens de renaissance is ook de wetenschap erop vooruitgegaan. Zo werd er
voor kunst bijvoorbeeld anatomisch onderzoek gedaan naar lijken, dit heeft de
wetenschap verder gebracht.
, 5.2 De Europese Expansie
De Portugezen zochten bondgenoten in de strijd tegen de Moslims, maar ze
waren ook opzoek naar een vaarroute richting Azië, voor specerijen. Columbus
bereikte ‘Indië’, maar de nieuwe route richting Azië om Afrika heen werd
gevonden door Vasco de Gama in 1498. Langs de Afrikaanse kust werden
allemaal handelsposten gevestigd, deze heetten factorijen.
De Europese Expansie is een reeks van activiteiten uitgevoerd door Europeanen
buiten Europa. Zo werden er bijvoorbeeld nieuwe producten en grondstoffen
bekend in Europa. Niet alle producten groeiden in alle werelddelen, dus er moest
gehandeld worden. Zo ontstond de wereldeconomie. De wereldeconomie was
niet meteen groot, want het was door kleine capaciteit op schepen en de prijs
van de goederen moeilijk om veel in te slaan. Langzaam nam de welvaart in
Europa toe waardoor de handel in deze producten steeg.
Hierdoor kwam de eerste vorm van kapitalisme op, handelskapitalisme. De winst
werd gemaakt door het drijven van handel. Kooplieden kochten namelijk spullen
in, en lieten die thuis bewerken (huisnijverheid) om ze vervolgens met winst
weer door te verkopen.
De WIC ontstond, deze werd vooral opgericht om geld te verdienen om de strijd
tegen Spanje te kunnen bevoorraden. De WIC stichtte plantagekoloniën langs de
westkust van Amerika, op de Nederlandse Antillen, maar ook in Suriname en
New Amsterdam. De WIC haalde bont uit Noord-Amerika, tabak, cacao, en suiker
uit Midden- en Zuid-Amerika. En bracht vanuit West-Afrika slaven voor op de
plantages in onder andere Suriname. Er ontstond een driehoek tussen Amerika,
Europa en Afrika.