100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten
logo-home
Samenvatting literatuur Inleiding Strafrecht €6,46
In winkelwagen

Samenvatting

Samenvatting literatuur Inleiding Strafrecht

 0 keer verkocht

Een uitgebreide samenvatting van het boek Grondtrekken van het Nederlandse Strafrecht.

Voorbeeld 4 van de 44  pagina's

  • Ja
  • 29 januari 2025
  • 44
  • 2024/2025
  • Samenvatting
book image

Titel boek:

Auteur(s):

  • Uitgave:
  • ISBN:
  • Druk:
Alle documenten voor dit vak (73)
avatar-seller
hilalcaliskan08
Samenvatting Grondtrekken van het Nederlandse Strafrecht

WEEK 1

Doelen van straffen
- vergelding: straffen zorgt voor morele genoegdoening
- preventie:
- speciale preventie: doet voorkomen dat de dader wederom in de fout gaat
- generale preventie: schrikt potentiële wetsovertreders af

Deelgebieden
1. Materieel strafrecht: bepaalt welk gedrag niet toegestaan is en welke personen
daarvoor kunnen worden gestraft:
- strafbepalingen
- algemene leerstukken over bijv. strafuitsluitingsgronden (noodweer) en
uitbreiding van straf (poging en medeplichtigheid)
- te vinden in het Wetboek van Strafrecht → maar soms zijn er
artikelen met een formeel strafrechtelijk karakter zoals art. 68
‘ne bis in idem’.
2. Formeel strafrecht (strafprocesrecht/strafvordering): bepaalt welke regels moeten
worden gevolgd wanneer een norm van het materiële strafrecht (vermoedelijk) is
overtreden.
- te vinden het Wetboek van Strafvordering

3. Sanctierecht: heeft betrekking op de voorwaarden waaronder bepaalde straffen mogen
worden opgelegd en ten uitvoer gelegd.
- te vinden in zowel Sr als Sv

Commuun strafrecht: Wetboek van Strafrecht & Wetboek van Strafvordering
Bijzonder strafrecht: Opiumwet, Wegenverkeerswet 1994, Wet wapens en munitie, APV

Opbouw Sr en Sv
Wetboek van Strafrecht
Boek 1: Algemene leerstukken
Boek 2: Misdrijven
Boek 3: Overtredingen

Wetboek van Strafvordering
Boek 1: Algemene bepalingen → belangrijkste bevoegdheden tijdens opsporingsonderzoek
Boek 2: Strafvordering in eersten aanleg (= eerste keer dat een verdachte wordt berecht) →
regelt vervolgingsbeslissing van de OvJ en de hele procedure voor de berechting van een
verdachte
Boek 3: Rechtsmiddelen
Boek 6: Tenuitvoerlegging (Boek 4 & 5: niet relevant)

,Plaats en structuur strafbepalingen
Een strafbepaling bestaat uit;
1. een delictsomschrijving: geeft aan welke ongewenste gedraging de wetgever strafbaar
heeft willen stellen.
2. een strafbedreiging: bepaalt welke soort straf mag worden opgelegd en wat het
maximum daarbij is.
3. kwalificatie-aanduiding: maakt duidelijk hoe het gedrag in juridisch opzicht moet
worden benoemd.
- in veel artikelen in het Sr ontbreekt de kwalificatie of wordt deze geacht
besloten te liggen in de delictsomschrijving
De delictsomschrijving en de strafbedreiging zijn in veel bijzondere wetten ‘uit elkaar
getrokken’. De delictsomschrijving wordt dan niet geformuleerd als een gedraging, maar als een
verbod. De strafbedreiging is vervolgens te vinden in een ander artikel.

Opbouw strafbaar feit
Een strafbaar feit is een menselijke gedraging die valt binnen de grenzen van een wettelijke
delictsomschrijving, die wederrechtelijk is en aan de schuld van de dader te wijten valt.
Vier componenten:
1. Menselijke gedraging (MG)
2. Wettelijke delictsomschrijving (WO)
3. Wederrechtelijkheid (W)
4. Schuld (als verwijtbaarheid, V)
Dit wordt aangeduid als het ‘vierlagenmodel’.

1) Menselijke gedraging
- de gedraging moet verricht zijn door een mens → zowel natuurlijke personen
als rechtspersonen
- het moet gaan om een gedraging, het hebben van bepaalde gedachten is niet
strafbaar
- niet alleen het doen, maar ook een nalaten kan worden aangemerkt als een
strafbaar feit
De menselijke gedraging zal uiteindelijk tot uitdrukking moeten komen in de tenlastelegging (=
processtuk waarin staat beschreven welke gedraging de verdachte volgens de OvJ zou hebben
verricht). De feiten in de tll zijn de feiten die aan de verdachte verweten worden en waarvoor
hij te recht moet staan. Het is aan de rechter om te onderzoeken of de dader hetgeen wat in de
tll straat ook daadwerkelijk heeft gedaan/bewezen kan worden verklaard (art. 350 Sv). Als het
niet mogelijk is om te bewijzen dat de dader de tenlastegelegde gedraging heeft begaan, dan zal
de rechter hem moeten vrijspreken (352 lid 1 Sv).

2) Wettelijke delictsomschrijving
- gedragingen zijn pas strafbaar als zij in de strafwet terug te vinden zijn;
legaliteitsbeginsel
De rechter moet na vaststelling dat de verdachte het feit heeft begaan (bewezenverklaring)
bepalen welke wettelijke delictsomschrijving precies van toepassing is op het
bewezenverklaarde. Als de rechter het bewezenverklaarde niet kan kwalificeren zal hij die

,verdachte moeten van alle rechtsvervolging wegen niet-kwalificeerbaarheid van het
bewezenverklaarde.

3) Wederrechtelijkheid
- de gedraging is in strijd met de wet
- een rechtvaardigingsgrond neemt de wederrechtelijkheid weg, bijv. noodweer
Als er niet aan de voorwaarde van wederrechtelijkheid is voldaan, mag er niet gestraft worden.
Bijv. als iemand een moord pleegt ter zelfverdediging, kan hij beroep doen op noodweer en
wordt hij niet vervolgd. Als het tenlastegelegde bewezen is verklaard, kan er niet worden
vrijgesproken, maar ontslag van alle rechtsvervolgingen.

4) De schuld (verwijtbaarheid)
- Ons strafrecht is een schuldstrafrecht; niemand mag gestraft worden zonder
dat hij (een bepaalde mate van) schuld heeft. Schuld in de zin van
verwijtbaarheid.
- Wanneer bestaat er verwijtbaarheid? Als iemand redelijkerwijs een andere
optie had dan het overtreden van de wet.
- Als er geen verwijtbaarheid is betekent het dat er een reden is die het gedrag
van de dader kan verontschuldigen; schulduitsluitingsgrond, bijv.
ontoerekeningsvatbaarheid (nemen de verwijtbaarheid weg)
Als er aan de eerste drie voorwaarden van strafbaarheid wordt voldaan; dus het feit is bewezen,
kwalificeerbaar en wederrechtelijk, maar het niet te verwijtbaar is aan de dader wegens bijv.
ontoerekeningsvatbaarheid, spreekt de rechter OVAR uit.

Legaliteit
Het materieelrechtelijke legaliteitsbeginsel is te vinden in art. 1 lid 1 Sr: ‘Geen feit is strafbaar
dan uit kracht van een daaraan voorafgegane wettelijke strafbepaling’ => strafbepalingen
moeten altijd in het geschreven recht terug te vinden zijn: legaliteitsbeginsel.
- niet alleen in wetten in formele zin, maar ook in bijv. APV’s kunnen strafbepalingen
staan in de zin van art. 1 Sr.
- Omdat zonder een geschreven strafbepaling nooit strafbaarheid kan bestaan, moet de
rechter in een vonnis ook altijd precies aangeven waar in de wet het feit dat de
verdachte heeft gepleegd strafbaar is gesteld (kwalificatie).
- ‘daaraan voorafgegane’: het gedrag is pas strafbaar als het ten tijde van het begaan van
het feit in de wet strafbaar gesteld is: verbod van terugwerkende kracht. Alleen
gedragingen verricht ná invoering van de strafbepaling zijn strafbaar.
Het legaliteitsbeginsel vindt uitdrukking in 4 deelnormen:
1. Het lex scripta-gebod: strafrechtelijke aansprakelijkheid mag uitsluitend worden
gevestigd op grond van een wettelijke strafbepaling. Iemand kan niet strafrechtelijk
worden vervolgd op grond van het gewoonterecht.
2. Het lex certa-gebod: wettelijke strafbepalingen moet helder afgebakend en begrijpelijk
zijn.
3. Het lex stricta-gebod: bij het interpreteren en kwalificeren van een gedraging is
extensief interpreteren wél toegestaan, maar analoog interpreteren niet.
4. Het verbod van terugwerkende kracht

, Interpretatie
Interpretatiemethoden van wetstermen
● wetshistorische interpretatie: hierbij wordt er gekeken naar de
totstandkomingsgeschiedenis van de bepaling in kwestie.
● grammaticale interpretatie: hierbij wordt gekeken naar de inhoud van de wet bepaald
aan de hand van de taalkundige betekenis van de woorden en zinsverband.
● systematische interpretatie: hierbij wordt de wet uitgelegd aan de hand van de
systematiek van de wet.
● teleologische interpretatie: hier wordt er gekeken naar het doel van de wetgever.
Vaak wordt een combinatie van methoden toegepast.

Samengevat: omdat de wet algemene regels moet geven, is zijn noodzakelijkerwijs wat vaag. In
individuele zaken zal een rechter moeten uitmaken of het concrete gedrag van een verdachte
onder een delictsomschrijving te brengen valt. In moeilijke gevallen zal hij de wet moeten
interpreteren.

Bestanddelen en elementen
Wederrechtelijk en verwijtbaarheid zijn elementen. De onderdelen van de delictsomschrijving
zijn bestanddelen → bestanddelen zijn te vinden in de wet, elementen zijn de niet in de wet
opgenomen voorwaarden voor strafbaarheid.

Onder bestanddeel valt niet de strafbedreiging die erachter staat!

Wanneer is wél is voldaan aan alle bestanddelen, is nog niet in alle gevallen sprake van een
strafbaar feit. Daarvoor is immers vereist dat ook aan de niet in de wet opgenomen elementen
wederrechtelijkheid en verwijtbaarheid is voldaan. Is dat het geval, dan is ook altijd sprake van
een strafbaar feit. Het is dus ook belangrijk dat de OvJ alle bestanddelen in zijn tenlastelegging
opneemt. Als hij dat niet doet, wordt de dagvaarding nietig verklaard op grond van art. 348 Sv.

Wederrechtelijkheid als bestanddeel
De wetgever heeft in een beperkt aantal delictsomschrijvingen het woord ‘wederrechtelijkheid’
als bestanddeel opgenomen. Bij alle delicten waarbij wederrechtelijkheid in de
delictsomschrijvingen voorkomt, is de wederrechtelijkheid geen element maar een bestanddeel.
Er blijven in het vierlagenmodel dus maar drie lagen over (W gaat op in de DO). De vraag naar
wederrechtelijkheid gaat onderdeel uitmaken van de vraag naar het vervullen van de
delictsomschrijving.

Soorten delicten
Strafbare feiten zijn onder te verdelen in:
1. Misdrijven
2. Overtredingen
Het onderscheid tussen deze twee soorten is om een aantal redenen belangrijk;
● procesrechtelijke reden: welk soort rechter is bevoegd om kennis te nemen van een
strafzaak (absolute competentie)?

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hilalcaliskan08. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,46. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 69066 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Begin nu gratis
€6,46
  • (0)
In winkelwagen
Toegevoegd