Samenvatting MV periode 4
College 1
Anatomie
De borst bestaat uit diverse lobus en ductus. Dit zijn de 2 delen waar vooral mammacarcinoom
plaatsvind, ductaal is vaker aanwezig. Het lobulaire carcinoom gaat uit van het epitheel van de
kliercellen, en het ductuscarcinoom wat uit gaat van epitheel van de afvoergangen.
De borst heeft ook veel vetweefsel, bepaald vooral de grote van de borst.
De borst hecht zich aan de m. pectoralis major door de ligamenten van Cooper. Mocht er een tumor
in de borst zijn duwt deze vaak tegen de ligamenten aan en wordt de tepel naar binnen trekt.
De belangrijkste lymfeklier van de borst zit in de oksel (axillaire klier), of subclaviculair. De axillaire
klier is het belangrijkste en wordt een sentinal node uitgevoerd.
Diagnostiek
Een vrouw gaat eerst naar mammopoli, er zitten diverse zorgprofessionals. Hier wordt een anamnese
en LO uitgevoerd. Bij de anamnese wordt bv gevraagd naar knobbeltjes, pijn of stuwingen. Dan
wordt er medische beeldvorming toegepast (RD, echo en MRI).
Pathologisch onderzoek, een histologisch of cytologische functie. Hier wordt ook gekeken of het
carcinoom in de lobus of ductus zit.
Verder is er nog een stadiering en bloedonderzoek. Bij bloedonderzoek wordt er gekeken of je een
drager bent van het BRCA gen, hier heb je een grote kans op borstkanker.
Mammografie wordt het meeste gebruikt, hier kijkt de arts naar stervormige afwijkingen in de
borsten. Echo wordt gebruikt om een onderscheid te maken tussen weefsel of een cyste. Een cyste is
een echoarme ruimte, maligniteit is veel onrustiger en niet glad begrensd op de echo.
Mochten mammografie en echo elkaar tegenspreken wordt er een MRI gemaakt. Mocht een vrouw
een drager van BRCA gen zijn moet ze jaarlijks op MRI controle komen, omdat dit niet schadelijk is,
mammografie wel.
Mammografie is bij jonge vrouwen moeilijk te beoordelen door actiever klierweefsel.
Tegenwoordig wordt er soms contrastvloeistof ingespoten, zo kan je de tumor beter zien. Vooral bij
lobulaire tumoren. Ook is er veel aandacht voor tomosynthese, zo kan je in plakken kijken.
De classificatie gebeurd via de BI-RADS. Dit is gerangschikt van 0-6:
- BI-RADS 0 = onvolledig beeldvorming
- BI-RADS 1 = normaal
- BI-RADS 2 = benigne
- BI-RADS 3 = onzeker benigne
- BI-RADS 4 = onzeker maligne
o 4a/ 4b/ 4c
- BI-RADS 5 = maligne
- BI-RADS 6 = PA bewezen maligne
Benigne afwijkingen
Fibroadenoom, bindweefsel tumor
- Goed afgrensbaar. Komt voor bij vrouwen van 25 – 40 jaar.
- Symptoom is een knobbel
- Diagnostiek is mammografie, echografie, dikke naald biopsie of MRI
- Therapie is er niet, soms kan het chirurgisch verwijderd worden
, Cyste
- Perimenopauzaal (overgang)
- Symptoom is een palpabele afwijking
- Diagnostiek is mammogram of echografie
- Therapie is er niet, evt. leeg puncteren
Mastopatie, afwijking in borsten, verstopping afvoergangen
- Puberteit of in perimenopauzaal
- Symptomen zijn gespannen gevoel/ pijnlijk en palpabele afwijking
- Diagnostiek is mammogram of echografie
- Behandeling is evt. sportbeha aandoen of anticonceptiepil gebruiken
Mastitis, achterblijven van melk
- Komt niet vaak voor
- Symptomen zijn dolor, tumor, calor, en soms koorts
- Diagnostiek is mammogram of echografie
- Therapie is kompres, antibiotica en pijnstilling
- Evt. complicatie kan abces zijn
Mammacarcinoom
Een mammacarcinoom ontstaat vanuit een ductus of een lobus. Ook in de laterale boven kwadrant,
richting de oksel. DCIS en LCIS (Ductaal/Lobaal Carcinoma In Situ)
Er zijn diverse risicofactoren: geslacht, leeftijd, belaste familie anamnese, erfelijke aanleg,
vrouwelijke geslachtshormonen, thoraxbestraling <40 jaar, voorgeschiedenis.
Een hoge en langdurige en hoge blootstelling van oestrogene en progesteron is een risicofactor. Als
je zwanger wordt, dalen deze waardes. Meisjes die vroeg ongesteld zijn of laat in de overgang zijn
hebben ook extra risico. Geen of late zwangerschap ook. Geen of korte lactatie. Anticonceptiepil of
hormoonpreparaten.
Mocht je een drager zijn van BRCA 1 of BRCA 2 heb je 60-80% kans op mammacarcinoom, of
ovariumcarcinoom, BRCA 1 = 30-60%, BRCA 2= 5-20%.
Het is een autosomaal dominant gen, 50% kans om over te nemen. Mannen hebben licht verhoogd
risico.
Veel screening hiervoor vanaf 25 jaar, eventueel chirurgie: preventieve mastectomie aan beide
kanten of preventieve salphingo ovariactomie aan beide kanten.
Symptomen:
- Geen
- Palpabele afwijking
- Intrekking van huid
- Schilfering en roodheid (ziekte van Paget)
- Ingetrokken tepel
- Bloederig vocht uit tepel
- Mastitis
- Een slecht genezend plekje
- Zwelling oksel
Voor metastasen zijn bijna geen symptomen, behalve hoesten en botpijnen.
Mammacarcinoom kunnen hormoonreceptor + of – zijn. Hormoonreceptor + wilt zeggen dat ze
receptoren hebben voor oestrogeen, progesteron en Her2 (groeihormoon).
