Werkcollege 1: Algemene inleiding / bronnen van strafprocesrecht
1.Wat houdt strafvordering in?
Het hele proces om het materiële strafrecht in. Bevindt zich in het Wetboek van
Strafvordering. Dit omvat: opsporing, vervolging, berechting, rechtsmiddelen en
tenuitvoerlegging.
2.Wat zijn dwangmiddelen?
Zijn de bevoegdheden die men heeft bij opsporing. Aan te wenden bevoegdheden waardoor,
anders dan door tenuitvoerlegging van een straf of een maatregel, daadwerkelijk inbreuk
wordt gemaakt op de rechten en vrijheden van personen. Voorbeelden zijn inbeslagname,
binnentreden en fouilleren. Maar ook het vasthouden van iemand.
3.Wat is opsporing en welke varianten zijn daarin denkbaar? Motiveer uw antwoord.
Het belangrijkste doel van opsporing is: waarheidsbevinding. Binnen deze opsporing wordt
de zaak hard gemaakt. Dit is de belangrijkste fase.
Opsporing is opgenomen in artikel 132a Sv:
- Het onderzoek
- In verband met strafbare feiten
- Onder gezag van de OvJ (zie ook artikel 148 lid 2 jo. 141 en 142)
- Met als doel het nemen van strafvorderlijke beslissingen.
Binnen het strafprocesrecht kennen we 3 varianten/domeinen van opsporing;
- Het klassieke domein;
- Georganiseerde criminaliteit; en
- Terrorisme.
Klassieke opsporing
1. Redelijk vermoeden van een gepleegd strafbaar feit (poging, voltooid of
voorbereiding)
2. Er is sprake van een verdenking (soms verdachte in de zin van 27 Sv aan te wijzen)
3. Doel: opheldering gepleegde feiten en sanctieoplegging
4. Inzet van alle dwangmiddelen (vanaf 126g Sv of klassieke bevoegdheden zoals
staande houden art. 55 en verder) toegestaan (mits aan voorwaarden is voldaan).
Georganiseerd verband
1. Redelijk vermoeden van:
- In georganiseerd verband
- Misdrijven als bedoeld in artikel 67 lid 1 Sv
- Worden beraamd of gepleegd (het hoeft dus nog niet gepleegd te zijn)
- Die gezien hun aard of samenhang met andere misdrijven een ernstige
inbreuk op de rechtsorde opleveren, zie artikel 126o Sv.
- Inzet BOB-bevoegdheden toegestaan (art. 126o e.v. Sv) mits aan de
vereisten is voldaan (deze vinden altijd in het geheim plaats).
Terroristisch verband
- Aanwijzingen van terroristisch misdrijf (alles wat je ter kennis komt).
- Doel: het voorkomen van terroristische misdrijven.
- Beperkte inzet bevoegdheden (zie art. 126zd e.v. Sv)
Wat wordt bedoeld met vervolging?
Het uitlokken van door een vervolgingsambtenaar van een onderzoek of beslissing van de
rechter. Kortom: het moment waarop een rechter bij de zaak wordt betrokken. Voorbeelden
zijn: voorlopige hechtenis / telefoontap / dagvaarding. Uitzondering: strafbeschikking ex.
artikel 257a Sv.
En bij de berechting gaat de rechter kijken naar 348 en 350 Sv.
Casus Radicaal
Het is januari 2019 als zich op het politiebureau in Eindhoven een betrouwbare informant
meldt. Hij vertelt zijn contactpersoon (opsporingsambtenaar Ab Neggers) dat hij in de
moskee die hij wekelijks bezoekt de laatste tijd een stuk of vijf vreemde gasten heeft gezien.
Bovendien lijken de preken van een bepaalde imam wat radicaler van toon te worden. In de
preken zouden vage verwijzingen naar de aanslagen in Parijs, Nice, Brussel, Berlijn en
Utrecht zijn genoemd. Westerse leefstijlen zouden worden weggezet als ‘fout’ en actie zou
geïndiceerd zijn. Het is de informant opgevallen dat vooral de vijf vreemde, jonge,
moskeebezoekers instemmend knikten bij deze uitingen.
Ab Neggers gaat met deze informatie direct naar zijn teamchef Wil Damen. Hij wil later geen
verwijt krijgen dat hij informatie niet heeft doorgespeeld.
Is i.c. inzet van dwangmiddelen mogelijk? Motiveer uw antwoord.
Op het tentamen alle domein afgaan: eerst klassiek dan georganiseerd en dan terroristisch.
Er is nog geen sprake van een strafbaar feit of verdenking dus geen klassiek verband.
Bovendien is er geen sprake van beramen dus ook niet van georganiseerd verband.
Je zit in het terroristisch domein. Er is slechts sprake van een aanwijzing. Alleen de
bevoegdheden uit artikel 126zd e.v. Sv zijn op dit moment van toepassing.
Vervolg casus
Teamchef Wil Damen geeft de informatie van Ab Neggers meteen door aan de wijkagent van
de buurt waar de moskee gevestigd is. De wijkagent rijdt in de daarop volgende dagen eens
wat vaker langs de moskee en ziet ook wat nieuwe gezichten. Opvallend is dat de
nieuwelingen zich niet of nauwelijks mengen met de oorspronkelijke bezoekers van de
moskee. Deze bevindingen zijn voor teamchef Damen aanleiding om de officier van justitie in
te schakelen. Zij beveelt de observatie van de ‘nieuwe gezichten’.
Gedurende deze observatie wordt duidelijk dat de ‘nieuwe gezichten’ daadwerkelijk één
groep vormen die zich afzondert van de overige bezoekers van de moskee. Zij bezoeken
steevast de moskee als de imam waarover de informant sprak, predikt. Bovendien worden zij
gelinkt aan een theehuis dat bekend staat om radicalisme en zijn enkelen van hen diverse
keren gespot bij meerdere bouwmarkten. Geen van de ‘nieuwelingen’ is werkzaam in de
bouw of is thuis met een verbouwing bezig, zo is gebleken uit de observaties. Tot slot zijn
geruchten binnengekomen via de informant over een op handen zijnde aanslag in
Eindhoven. Langzaam maar zeker tekent zich een beeld af van de groep, die mogelijk kwaad
in de zin heeft.
Is i.c. inzet van dwangmiddelen mogelijk? Motiveer uw antwoord.
,Er is geen sprake van een verdenking van een strafbaar feit, dus geen klassiek domein. Er is
sprake van een redelijk vermoeden van georganiseerde beraming en dus in het
georganiseerde domein:
- Een groep personen
- Een misdrijf 67 lid 1 Sv, je weet nog niet over wat voor misdrijf het gaat. Je kijkt naar
de omstandigheden die allemaal samenhangen met terrorisme en daarmee
waarschijnlijk een misdrijf.
- Beraamd/gepleegd, in de casus is er beraamd.
- Ernstige inbreuk rechtsorde
Vervolg casus
Bij een inkijkoperatie zijn zware wapens aangetroffen in een tijdelijke opslag. Tevens is daar
materiaal gevonden waarmee bommen gemaakt kunnen worden. Naar aanleiding van de
inzet van alle dwangmiddelen komt tenminste één persoon uit de groep nieuwelingen
zodanig in beeld dat hij kan worden aangemerkt als verdachte in de zin van art. 27 Sv ter
zake van art. 134a Sr. Het is Ali Ben C. Hij wordt op 15 februari 2019 aangehouden op bevel
van de officier van justitie. Op het politiebureau geeft Ali bij het begin van zijn eerste verhoor
aan dat hij een raadsman bij het verhoor aanwezig wil hebben en dat het verhoor moet
worden opgenomen. De agent die hem moet verhoren, deelt hem mede dat daar geen tijd
voor is, maar dat een raadsman in zaken met overvloedig bewijs de verdachte slechts kan
wijzen op zijn zwijgrecht. Daarnaast moet de raadsman tijdens het verhoor sowieso zijn
mond dichthouden. Registratie van het verhoor heeft dan ook geen enkele zin. Daarop geeft
de agent Ali de cautie. Teleurgesteld legt Ali een bekennende verklaring af.
1.In welke fase van opsporing is het onderzoek beland?
Nu zitten wij in het klassieke domein. Er is immers al een vermoeden van een verdenking
van een gepleegd strafbaar feit. Je hebt nu alle bevoegdheden tot je beschikking: niet alleen
BOB-bevoegdheden, ook klassieke dwangmiddelen.
2.Wat is een verhoor?
Artikel 29 lid 2 Wetboek van Strafvordering: de cautie. Het is van belang om dit vast te
stellen. Als de cautie niet wordt afgegeven en er wordt een bekennende verklaring afgelegd
dan kan deze misschien niet gebruikt mogen worden.
Vereisten:
- vragen;
- gesteld door een opsporingsambtenaar;
- aan een verdachte (art. 27 Sv);
- betrekking op diens betrokkenheid bij een strafbaar feit.
3.Geef uw oordeel over de handelswijze van de agent voorafgaand aan en ten tijde van
het eerste verhoor van Ali. Besteed hierbij aandacht aan de geldende regels omtrent
de raadsman bij het politieverhoor, de rol van de raadsman in die positie en het beleid
rondom opnames van geluid en/of beeld.
Afwezigheid van de raadsman
Hierbij hoort het arrest: Salduz, de verdachte heeft het recht op bijstand voorafgaand en
tijdens het verhoor (art. 28c en 28d Sv). De advocaat is een scheidsrechter bij dit gesprek en
zal dus niet spreken voor de verdachte.
Toepassen op de casus: Dit kan echt niet. Hierdoor kan er niet meer over een eerlijk proces
worden gesproken.
, Opname
altijd mogelijk als OvJ dat nodig acht, maar verplicht indien:
Auditieve opnames verplicht, indien:
- Overleden slachtoffer
- 12 jaar of meer op het feit
- zwaar lichamelijk letsel
- zedendelict (8 jaar of meer in afhankelijkheidsrelaties)
Visuele opnames verplicht indien:
- gedragsdeskundige bij verhoor
- kwetsbare verdachte (jonger dan 16 of verstandelijke beperking)
4.Mag de bekennende verklaring van Ali gebruikt worden als bewijs tegen hem?
De verklaring mag niet gebruikt worden.
EHRM: Bij schending van het recht op consultatiebijstand en/of het recht op verhoorbijstand
is er in beginsel sprake van een schending van het recht op een eerlijk proces, tenzij de
overheid kan bewijzen dat in een uitzonderlijk geval de procedure als geheel toch eerlijk is
geweest.
Gebruik van verklaring zonder inachtneming recht op rechtsbijstand, is niet zonder meer
onmogelijk. De proces moet fair as whole zijn.
Tip: Van der Kolk arrest echt even lezen, omdat dit waarschijnlijk tentamenstof wordt.
ZELFSTUDIEVRAGEN
1.Welke beginselen van een goede procesorde spelen een rol in de strafvordering?
- Rechterlijke onafhankelijkheid
- Rechterlijke onpartijdigheid
- Beroeps rechters
- Vervolgingsmonopolie OM
- Opportuniteitsbeginsel
2.Geef aan welke formele einduitspraken de wet kent en geef daarbij voorbeelden.
- Nietige dagvaarding
- Onbevoegde rechter
- OM Niet-ontvankelijk
- Schorsing van de vervolging
3. Wat zijn de belangrijkste bronnen van het strafprocesrecht? (besteed daarbij
aandacht aan het Muilkorf-arrest uit 1897).
Wetboek van Strafvordering
Andere wetten in formele zin, voorbeelden:
- Wet wapens en munitie
- Opiumwet
Producten van lagere wetgeving
- Op grond van delegatie: bijv. aanwijzen van opsporingsbevoegdheiden (art. 142
Sc)
Internationaal recht
- EVRM en IVBRP
Ongeschreven recht
Jurisprudentie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper veragubbels. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.