Humane anatomie en fysiologie
Introductie: Fysiologie
Welke ziekten zullen stijgen in de toekomst? Alzheimer, Diabetes, Artrose, coronaire hartziekten,
COPD, gehoorstoornissen, nek- en rugklachten, osteoporose en hartfalen. Dit is allemaal gerelateerd
aan ouderdom.
Opbouw cursus fysiologie:
- Spieren (botten en gewrichten)
- Hart en bloedvaten
- Longen
- Beide elkaar; inspanning, leefstijl, veroudering
Boeken: boek + H25 Human psychiology: An integrated Approach (Dee Unglaub Silverthorn).
Werkgroepen → voorbereiding nodig! Ieder begin van de werkgroepen een ingangstoets = mini-
tentamen, deze bij elkaar 20% tellen mee.
Werkgroepvorm → patiëntencasussen bespreken in kleine groepjes, opdrachten hierover uitvoeren
en de casus presenteren aan andere groepen d.m.v. een posterpresentatie. 3 onderwerpen van de
werkgroepen worden uitgediept tijdens colleges ‘Meet the expert’.
Practica → college ‘introductie snijzaal’ is verplicht! Daarnaast is het belangrijk om snijzaalreglement
goed lezen.
p.koolwijk@vumc.nl → afmelden voor werkgroep, practica etc.
25 maart 2019: 8:45-11:15.
➔ Ongeveer 50 MC vragen: 80% van het eindcijfer
➔ 20% is het werkgroepcijfer.
College 1: Inleiding humane fysiologie en homeostase
Leerstof college 1: H1 (blz. 47-52 en 64-70) en H3 (blz. 136-148)
Fysio = functie en logie = leer. Oftewel fysiologie gaat over de leer naar lichaamsfuncties. Terwijl
anatomie het uiterlijk en de structuur van organismen, organen en weefsels beschrijft, houdt
fysiologie zich bezig met de werking en mechanismen ervan.
Fysiologie; op verschillende niveaus van het organisme kijken.
Karakteristieken van een cel → functioneren van organen/structuren → functioneren van orgaan
systeem → functioneren van een organisme.
Lichaam onderverdelen in:
Cel – weefsel – orgaan – orgaansysteem
Vb. hartspiercel – hartspier – hart – bloedsomloop.
Interne omgeving moet gehandhaafd worden; homeostase.
Milieu interieur = binnen het lichaam. Homeostase (volgens Claude Bernard) = de constantheid van
het milieu interieur is de noodzakelijke voorwaarde voor een leven in vrijheid. Indien de homeostase
verstoord is, spreken we niet meer van fysiologie, maar van pathofysiologie.
- Vb. homeostase: intracellulaire vloeistof (totaal 28 L van het lichaam), buiten de cellen
bevindt zich de interstitiële vloeistof (11 L van het lichaam). Daarnaast heb je ook nog
plasmavloeistof in de bloedbaan (totaal 3 L van het lichaam). Dus totaal 14 L extracellulaire
vloeistof. Bij homeostase is er sprake van de vloeistofverdeling over het lichaam. Deze wordt
gehandhaafd door de celmembranen. Naast homeostase van vloeistof, is deze er ook voor
, water, zouten, suikers, pH, warmte, energie, afvalstoffen etc. alles moet gehandhaafd
worden en in goede concentratie intra- en extracellulair voorkomen d.m.v. ionen, zoals
natrium, calcium en chloor.
Bij een verstoorde vloeistofverdeling is er sprake van een probleem bij de extracellulaire vloeistof.
Hoe wordt homeostase gereguleerd?
Door regelmechanismen op alle niveau’s:
- Gesloten (kring)
o Negatieve feedback
o Positieve feedback
- Open
o Feed-forward (anticipatie)
Vb. homeostase temperatuur (negatieve feedback). Hierbij moet je je realiseren dat er 2 vormen van
temperatuur zijn; de kerntemperatuur = temperatuur van de organen die gehandhaafd moet
worden, dit is 37 graden. De schiltemperatuur = temperatuur van de huid, dit is ongeveer 32 graden.
- Storingsactiviteit = afkoeling → je kerntemperatuur neemt af, dit wordt gemeten door de
centrale thermosensoren van de sensor → sensor geeft dit door aan het regelcentrum =
hypothalamus → op het moment dat dit noodzakelijk moet worden veranderd, gebeurt dit
neuronaal of humoraal → negatieve feedback = tegengesteld aan de storing; op het moment
dat je afgekoeld bent, zal er meer warmte worden geproduceerd. Hierbij is er sprake van een
gesloten regelkring met een negatieve feedback.
,In dit plaatje is er sprake van een positieve feed forwaard en een open regelkring.
Homeostase op cellulair niveau:
Extra- en intracellulaire vloeistof (onder extracellulair valt dus plasma- en interstitiële vloeistof)
bevatten ionen:
- Na+ → dit bevindt zich meer buiten de cellen dan binnen de cellen. Want NaCl = keukenzout
bevindt zich meer buiten de cellen. Hiervan kun je dus zeggen dat er geen diffusie
plaatsvindt, want het is buiten de cel meer dan binnen de cel.
- K+ → dit bevindt zich meer binnen de cellen dan buiten de cellen.
- Ca 2+ → dit bevindt zich meer buiten de cellen dan binnen de cellen.
- Cl- → dit bevindt zich meer buiten de cellen dan binnen de cellen.
- Glucose → dit bevindt zich meer buiten de cellen dan binnen de cellen.
Diffusie = altijd van een hoge concentratie naar een lage concentratie. Hierbij wordt geen energie
gebruikt. Net flux = netto transport = van hoge concentratie naar lage concentratie (c1 naar c2), maar
let op; houdt er altijd rekening mee dat er altijd nog iets terug gaat van lage naar hoge concentratie
(c2 naar c1 → dit is een kleine hoeveelheid).
- De net flux: J = A * kp * (c1-c2).
o A = oppervlakte.
o Kp = constante
o C = concentratie
, Ooit onderzocht: Diffusie constante/snelheid van glucose = 850 km/h.
Vrije diffusie glucose in het lichaam = 3 um/s = 10 cm/11 jaar.
Membranen zijn de grootste barrières voor de diffusie van glucose. Waarom zo weinig? Membraan
laat gassen en kleine ongeladen polaire moleculen door het membraan. De membraan laat water
gedeeltelijk door. De membraan laat glucose, grote moleculen, ionen etc. niet door het membraan
heen. Hoe kunnen ionen dan toch getransporteerd worden om het evenwicht intra- en extracellulair
te handhaven?
Passief transport; diffusie.
o Simpele diffusie van alcohol, vetzirem en steroïden.
o Dit kan door channel proteinen = kanaaleiwitten. Channel proteinen kunnen worden
gebruik voor alle moleculen.
o Dit kan door gefaciliteerd transport. Echter, hier kunnen alleen maar specifieke
moleculen doorheen, vb. glucose moleculen. Channel proteins en gefaciliteerd
transport vallen onder diffusie.
▪ Gemedieerd/gefaciliteerd transport = door middel van een carrier protein
worden stofjes van de extracellulaire naar de intracellulaire omgeving
gebracht van hoge naar lage concentratie. De flux is afhankelijk van de
verzadiging van de bindingsplaats (concentratie, bindingsaffiniteit), aantal
transporters en de snelheid van de configuratieverandering.
o Osmose
Of door actief transport.
o Primair actief transport: ATP nodig voor transport. ATP wordt ADP, hierbij komt een
fosfaatgroep vrij die ervoor zorgt dat de binding van een stof met de bindingssite
heel sterk is. Vervolgens kan de stof/molecuul van een lage concentratie naar een
hoge concentratie, ofwel tegen concentratiegradiënt in.
o Secundair actief transport (movement of solutes) = natrium gaat naar binnen (van
hoge concentratie naar lage concentratie) en kalium gaat naar buiten (van hoge
concentratie naar lage concentratie), dit gebeurt tegelijkertijd. Secundair; afhankelijk
van het primaire proces, kan dit gebeuren. Echter, secundair actief transport heeft
voor zichzelf geen ATP nodig, dit is pas nodig voor het behouden van homeostase.
o Flux is afhankelijk van het aantal transporters, verzadiging van de bindingsplaats,
grating: frequentie en duur en de hoeveelheid beschikbare ATP.
Let op! Transport over membraan vindt van een hoge concentratie naar een lage concentratie plaats
bij diffusie. Bij actief transport kan het beide kanten op, want hierbij is er energie in de vorm van ATP
nodig (dus ook tegen concentratiegradiënt in).
