Samenvatting

Samenvatting de wereld in met aardrijkskunde - didactiek en inhoud

0 keer verkocht

Vak
Aardrijkskunde

Instelling
Hogeschool Utrecht (HU)

in deze samenvatting staat van de wereld in met aardrijkskunde vakdidactiek hoofdstuk 1 en 2. daarnaast van de vakinhoud hoofdstuk 1, 2, 4, 5 en 6. de hoofdstukken worden concreet beschreven met begrippen erbij.

[Meer zien]

Voorbeeld 3 van de 17 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 10 februari 2025
Aantal pagina's 17
Geschreven in 2023/2024
Type Samenvatting

aardrijkskunde
vakdidactiek
vakinhoud
aarde
klimaat
landschap
water
energie
aardrijkskunde les

€7,99

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Vakdidactiek – Hoofdstuk 1 en 2

Hoofdstuk 1 – Waar het bij aardrijkskunde over gaat

1.1 – wat is aardrijkskunde(onderwijs)

Aardrijkskunde gaat over de wereld om ons heen. Het is verwondering over het nieuwsgierigheid naar hoe de wereld in
elkaar zit.
“Goed aardrijkskundeonderwijs roept verwondering op en inspireert om na te denken over de wereld en draagt bij aan het
waarderen van de schoonheid en de verschillen op aarde. Het biedt leerlingen de vaardigheden om de wereld, dichtbij en veraf, te
ontdekken.”

Aardrijkskunde helpt om kennis en inzicht te ontwikkelen over de manier:
- waarop plaatsen en landschappen zijn gevormd
- hoe processen en gebieden elkaar beïnvloeden
- wat de consequenties zijn van onze alledaagse ruimtelijke beslissingen
- hoe je bij het inrichten van gebieden kunt omgaan met tegengestelde belangen en knelpunten.

Aardrijkskunde gaat niet alleen over hoe de wereld nu is, maar ook over hoe deze zou kunnen worden.

Om via aardrijkskunde grip te krijgen op de wereld om ons heen zijn 3 componenten van belang:
- Het verwerven van een geografisch wereldbeeld
- Het verwerven van kennis en inzichten in ruimtelijke vraagstukken
- Het leren hanteren van de geografische benadering

De eerste 2 zijn vooral gericht op de aardrijkskundige kennis. Leerlingen beschikken over een geografisch wereldbeeld
als zij de hoofdlijnen van de spreiding van mens en natuur in de wereld kennen.
Ze hebben inzicht in ruimtelijke vraagstukken als ze bijvoorbeeld milieuproblemen op aarde kunnen beschrijven en
verklaren.
De geografische benadering duidt op de aardrijkskundige manier van denken en houdt in dat leerlingen geografische
vragen kunnen stellen, de geografische werkwijze kunnen hanteren en met geografische informatie kunnen omgaan.
De drie componenten samen worden ook wel geografisch besef genoemd.

1.2 – geografisch besef
Bij binnenkomst op de basisschool bevat die wereldbol al beelden die zijn gevormd door hun eigen ervaringen. Op
school knopen leerlingen hier nieuwe kennis en ervaringen aan vast en wordt de al aanwezige kennis aangevuld,
genuanceerd en bijgesteld.
Naast het leren van feiten is het belangrijk om ruimtelijke patronen te leren zien, bijvoorbeeld het patroon van dicht-
en dunbevolkte gebieden op aarde en dat van verschillende klimaat- en landschapszones en van arme en rijke
gebieden. Ook is het belangrijk te weten dat je op verschillende schaalniveaus andere patronen ziet.

Bij de geografische benadering gaat het om een manier van denken: geografisch denken. Het betreft het (leren)
stellen van geografische vragen: Waar? Waarom daar? Waar nog meer? Hoe verandert het? Wat is het effect op de
omgeving? Hiermee leer je vraagstukken te analyseren op verschillende schaalniveaus, de samenhang tussen mens en
natuur te zien, en vanuit verschillende perspectieven of invalshoeken te denken.

1.3 – het doel van het aardrijkskundeonderwijs
Het huidige aardrijkskundeonderwijs richt zich op het ontwikkelen van zogenoemde krachtige kennis (powerful
knowledge).

1.4 – aardrijkskunde op de basisschool

Leerlingen tussen 4 en 12 jaar ontwikkelen geleidelijk een wereldbeeld, maken kennis met ruimtelijke vraagstukken en
leren stap voor stap om te gaan met informatie over de wereld om hen heen.

4-6 jaar: onderbouw
- Nieuwsgierig - Leren veel van nieuwe ervaringen
- Leren voortdurend - Leren spelenderwijs
- Minder doelgericht

, 7-9 jaar: middenbouw

- Worden zich steeds bewuster van hun omgeving
- Vinden het interessant wat echt is en wat verzonnen is
- Willen weten waarom de wereld is zoals die is
- Feiten/weetjes zijn interessanter dan oorzaak-gevolgrelaties
- Ervaringen nog steeds belangrijk, maar willen ook ervaringen erachter

10-12 jaar: bovenbouw
- Kunnen info steeds beter ordenen
- Worden zich bewuster van verschillende manieren waarop je kunt denken
- Kunnen op een abstracter niveau over onderwerpen praten
- Kunnen nadenken over ingewikkelde verschijnselen als armoede, migratie en klimaatverandering
- Gaan meer een eigen mening vormen

1.5 – wat heb je nodig om goede aardrijkskundelessen te geven?

Om een goede aardrijkskundeles te kunnen geven, moet je als leerkracht allereerst zelf beschikken over voldoende
vakkennis en vakvaardigheden ofwel geografisch besef.
Fouten in de redeneringen van leerlingen worden ook wel misconcepten genoemd.

Naast kennis over de inhoud van het vakgebied aardrijkskunde (‘wat’) heb je als leerkracht ook kennis nodig over de
manier waarop je die moet onderwijzen (‘hoe’): de vakdidactische kennis. De koppeling van de inhoudelijke kennis
met de didactische kennis wordt ook wel Pedagogical Content Knowledge
(PCK) genoemd. Bepaalde leerstrategieën (‘hoe’), met een bepaalde inhoud
(‘wat’), om een bepaalde reden (‘waarom’).
PCK kun je niet ontwikkelen door alleen ‘droog te zwemmen’. Je hebt de
praktijk nodig om het lesgeven te oefenen.

Begrippen die je nodig hebt om te beschrijven van de ruimtelijke patronen en
om vraagstukken te beschrijven en verklaren:

- Ruimte
- Plaats/locatie
- Schaal
- Verandering
- Interactie/verbinding
- Natuurlijke en menselijke processen

Hoofdstuk 2 – hoe geef je een goede aardrijkskundeles?

2.1 – de bouwstenen van een aardrijkskundeles

Er zijn 3 vragen die je jezelf kunt stellen bij het geven van een aardrijkskundeles:

1. Wat ga ik onderwijzen, of wat moeten de leerlingen leren?
2. Hoe ga ik dat onderwijzen, of hoe kunnen de leerlingen dit het best leren?
3. Waarom ga ik dat op deze wijze onderwijzen, of waarom moeten de leerlingen dit leren en waarom op deze
manier?

2.2 – opbouw van een aardrijkskundeles

Wat leerlingen op de basisschool voor het vak aardrijkskunde moeten kennen en kunnen, is beschreven in de
kerndoelen, het beoogde curriculum.
Bij het voorbereiden van een aardrijkskundeles formuleer je je lesdoelen op basis van een of meer kerndoelen. Je moet
zicht hebben op de beginsituatie van de leerlingen. De kennis die ze al opgebouwd hebben over een onderwerp is

, gebaseerd op wat ze daarover de voorgaande jaren geleerd hebben (schoolse kennis), maar wordt ook bepaald door
eigen ervaringen (alledaagse kennis).
Beide soorten kennis zijn waardevol en vormen goede uitgangspunten om op voort te bouwen als je een les gaat
ontwerpen. Die nieuwe kennis is krachtige kennis: kennis die leerlingen buiten school niet makkelijk verwerven. Als
duidelijk is wat de voorkennis is van de leerlingen, kun je de doelen voor de les gaan formuleren.

Nadenken over de doelstellingen van een les is een van de belangrijkste onderdelen van je lesvoorbereiding. Bij het
vak aardrijkskunde moet je de leerlingen altijd laten nadenken over de ligging van een bepaald verschijnsel (zoals
gebergten, vulkanen, steden). Zonder iets te weten over de ligging kun je een verschijnsel niet verklaren. Bij het
opstellen van je lesdoelen formuleer je daarom zo veel mogelijk een beschrijvend lesdoel (gekoppeld aan de ligging) en
een verklarend lesdoel. Daarnaast kun je waarderende lesdoelen formuleren. Nadat je hebt bepaald wat de leerlingen
moeten leren, kun je gaan bepalen hoe je les eruit gaat zien.

Bouwstenen van een aardrijkskundeles op de basisschool:

Heeft de les een motiverende start?
Het is belangrijk dat je het onderwerp van je les zo dicht mogelijk
bij de eigen of alledaagse ervaringen van de leerlingen brengt,
dat wil zeggen bij de actualiteit, de leefomgeving of de
belevingswereld.
Waar is dat?
De ligging van een verschijnsel is bij aardrijkskunde een
belangrijk kenmerk.

Waarom is dat daar?
Informatie over de ligging is nodig om een verschijnsel te kunnen verklaren.

Wat zie je als je in- en uitzoomt?
Op verschillende ruimtelijke schalen zie je andere dingen. Als we kijken naar de wereld, kunnen we spreken van
verschillende ruimtelijke schaalniveaus: vanuit het niveau van de wereld kunnen we inzoomen naar het niveau van
Europa, Nederland en de eigen omgeving.

Hoe verandert dat?
De wereld om ons heen verandert en geen plaats is altijd hetzelfde.

Wat zijn de voor- en nadelen of de gevolgen daarvan?
Om een genuanceerd wereldbeeld te kunnen vormen, is het belangrijk dat leerlingen leren de wereld te bekijken
vanuit verschillende invalshoeken of perspectieven (economisch, politiek, sociaal-cultureel, natuurlijk).

Heeft de les een afsluiting
Tijdens de afsluiting kijk je met de leerlingen terug op wat er in de les aan de orde is geweest en wat de leerlingen
hebben geleerd. Die afsluiting mag niet ontbreken. Je reflecteert op het geleerde en probeert zo een relatie te leggen
tussen hetgeen in de les geleerd is (het bijzondere) en andere situaties (het algemene).

Waarom ga ik dat op deze wijze onderwijzen, of waarom moeten de leerlingen dit leren en waarom op deze manier?
Waarom heb je voor deze aanpak gekozen (waarom deze werkvorm, waarom dit type les – bijvoorbeeld
methodeles, vakoverstijgende les, buitenles)?
- Hoe zorg je ervoor dat de leerlingen gedurende de les betrokken zijn en blijven?
- Op welke wijze is de les gebaseerd op theoretische inzichten/relevant onderzoek?
- Hoe kun je de les aanpassen aan alle niveaus in de klas?

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.