In dit documentje vindt je alle hoorcollege aantekeningen van het vak 'Toegepaste Cognitieve Psychologie I' gegeven (digitaal) in blok 4 aan de Universiteit Utrecht. De hoorcolleges 1 t/m 9 die je allemaal moet kennen voor het (open boek) tentamen van maandag 15 juni 2020. De hoorcolleges zijn geg...
Toegepaste Cognitieve
Psychologie I Hoorcollege
Aantekeningen
HOORCOLLEGE 1: GESCHIEDENIS VAN TOEGEPASTE COGNITIEVE PSYCHOLOGIE
Wat is TCP?
De studie van de mens in relatie tot zijn omgeving waarbij de omgeving aan de mens wordt aangepast. In
Europa wordt het vakgebied ‘ergonomie’ genoemd, terwijl het in de VS meer als ‘human factors’ wordt gezien.
Het wordt ook ‘mens-machine interacties’ genoemd.
Gebeurtenissen in het verleden
Industriële revolutie ergonomie
Tweede wereldoorlog human factors
Digitale revolutie mens-machine interacties
Industriële revolutie (onthoud: Taylor!)
Doel van de industrialisatie is de verhoging van de productiviteit op de arbeidsvloer. In het begin was dit zelfs
nog met de kinderarbeid. Vragen die werden gesteld waren o.a. “hoe kunnen we productiviteit op de
werkvloer verhogen?” of “Wat is efficiënter: een persoon die 1 speld maakt of verschillende personen die
samen 1 speld maken?”
Belangrijke figuren
Plato zei al dat al je taken opdeelt en ieder een taak laat uitvoeren dan wordt ieder daar uiteindelijk
beter in
Arbeidsverdeling als een manier om de productie te verhogen is goedkoop en is een te handhaven als
discipline (Charles Baddage)
Frederick Winslow Taylor = Grondlegger Scientific Management wetenschappelijke basis voor
arbeidsverdeling
Taylor’s studies: Midvale Steel
Taylor was ervan overtuigd dat de mens van nature lui was. Beloning is niet gerelateerd aan productie.
Vuistregel trainingsmethodes inefficiënt. Hij was een voorstander van het werk standaardiseren en in selectie
en training. Hij geloofde dat managers goed en nuttig waren en dat iedereen een eigen plek moest hebben.
,Taylor’s studies: Bethlehem Steel
Opdracht = efficiëntie verhogen
Verschillende scheppen voor verschillende types werk in plaats van één soort schep voor alle soorten grond.
Ook toevoegen van pauzeschema’s en een specifieke selecte van personeel (wie is het sterkste en moet het
zwaarste werk doen?)
One best way arbeidsverdeling
“Als je niet betaald wordt voor het werk wat je doet dan ga je ook niet harder werken.”
Uiteindelijk is hij ontslagen omdat de fabriekseigenaren bang waren dat als hij verder ging er geen werk meer
overbleef en ze te veel mensen moesten gaan ontslaan.
Time & Motion-studies: Frank & Lillian Gilbreth
1. Met behulp van tijdstudies je wil weten hoe lang het duurt, welke methode gaat het snelst
2. Met behulp van bewegingsstudies om te kijken of bewegingen efficiënt waren en zijn er misschien
overbodige handelingen
Deze twee studies heeft Taylor gebruikt om de productie efficiënter te maken en dit leidde tot grote toenames
in de producties door strakke regels en taakbeschrijvingen.
Lopende band: Ford (1913)
Een lopende band waarbij iedereen een eigen deel moest doen aan een band. Het ging hier dan om het maken
van auto’s.
The Hawthorne Experiments
Een van de meeste uitgebreide en langdurige studies naar productiviteit. Mensen werden in aparte condities
gezet om te kijken welke verschillende aspecten hun productiviteit zouden beïnvloeden. Echter bleek toen dat
mensen zich beter gingen gedragen omdat zij wisten dat ze bekeken werden (dacht men).
Hawthorne effect: changes in performance or productivity that can be traced to any alteration of the
workplace environment and not to any specific variable that was manipulated to effect the alteration.
Hawthorne experiments slechte onderzoeksopzet !
Je kan hieruit niet afleiden waardoor de productie daadwerkelijk verbeterede
Industriele revolutie: Scientific Management (Taylor)
Principes van Scientific Management
1. Ontwikkeling van een wetenschap
2. Wetenschappelijke educatie en ontwikkeling van de arbeider
3. Wetenschappelijke selectie van de arbeider
4. Vriendschappelijke samenwerking tussen management en arbeiders
,Verdiensten Sientific management
Wetenschappelijke analyse vergroting welzijn arbeider
Aandacht voor individuele taken van de arbeiders
Productieverhoging door slimmer te werken, niet harder. Tot dan toe betekende output vergogen:
meer uren, meer arbeiders en meer materiaal
Boek is uitgegeven in heel erg veel talen
Problemen van Sientific Management
Stopwatch slaaf
Geen trots meer voor eigen vak
Efficiëntie is altijd in belang van de baas
Tweede wereldoorlog
Geschiedenis Human Factors/Ergonomie: Oorlog als grondlegger
Hoe hebben oorlogen (met name WOII) het vakgebied beïnvloed?
1. Selectie van de militairen heel veel mensen nodig, fit tank-operator dus wie past erin nou die mag
2. Ongelukken (Alphonese Chapanis, Paul Fitts) vergissingen tussen landingsstelsel en dingen op de
vleugels, oplossing de ene een rondje geven en de andere een driehoek!
Geschiedenis Human Factors/Ergonomie: Oorsprong Signaaldetectietheorie
Mensen die de hele dag naar een radio zitten te kijken, moeten de hele dag de juiste keuzes maken onder druk
en stress. Hoe bepaal je nou of op de radar vijanden zijn en of je een vliegtuig neer schiet? Hoe goed kunnen
mensen dit??????
Mackworth’s Clock Test (1948) of hoe alert je bent en hoe goed verschillen ziet.
Neemt af met de tijd
In de Tweede Wereldoorlog kwam er dus veel meer aandacht voor de human factors door onder andere
menselijke fouten en menselijk gedrag in combinatie met het apparaat.
Digitale revolutie
Pioniers digitale revolutie
Opkomt computers en hun pioniers
Charles Babbage en Ada Lovelace voor het concept van een programmeerbare mechanische
computer.
Vannevar Bush en de MEXEX (1945) over het linken van informatie a naar informatie b
, Yvan Sutherland en de sketchpad (1962) die zich richtte op het grafische deel van computers
Dougas Engelbart heeft het idee van de MEXEX in werkelijkheid gebracht een soort van systeem met
links
Human Computer interaction (1983) van Card, Moran en Newell
Morton Heilig (1960) eerste head-mounted display (HMD)
Ivan Sutherland (1966) bouwt de 1ste computer-based HMD
Edward Link (1927) ‘’Father of Flight Simulation”
Morton Heilig (1962) bouwt Sensorama eerste 3D belevingsmachine
Jaron Lanier (1960) = vader van virtual/digital reality in 1987
Sensory substitution en brain machine interfaces
John Linvill met dochter Candy die Optacon demonstreert waarmee je als het ware braille kunt maken van
tekst die nog niet in braille is.
Late 1960-‘s: Tactile-vision substitution system (TVSS) om ook een soort van beeld te geven voor blinden
De retineschip/retinaprothese met een chip op de oogbol zodat je toch iets kan zien
Oogbewegingsregistratie
Yarbus (1967) en The Unexpected Visitor op canvas doeken van Ilya Repin
Waarom kijken mensen naar een bepaalde gedeelte et cetera (ook op basis van verschillende opdrachten).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper macy-bouwhuizen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
