Samenvatting
Samenvatting GNL1: begin tot de Franse Revolutie
- Vak
- Instelling
Professor: Remco Sleiderink. Ik heb voor dit vak een 16/20 behaald.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
fekindermans
Voorbeeld van de inhoud
Geschiedenis van de Nederlandstalige letterkunde: van het begin tot de Franse RevolutieLESSEN WORDEN OPGENOMEN !!!!!!!!!!
Les 1: 15/2/23 (nakijken voor globale uitleg vak)
Eerst beetje uitleg, je kent het wel / literaire canon
-> op examen ga ik dus teksten zoals op dia 8 moeten kunnen vertalen en transcriberen
Tekstje op dia 9:
16de-eeuws (1539) drukwerkje waarbij de drukker uitlegt dat de letters die hij gebruikt niet zo
moeilijk zijn -> hij vindt de Romeinse letters veel mooier
DE SECUNDAIRE TEKSTEN ZIJN VOORAL ZELFSTUDIE (KOMT OOK OP EXAMEN)
-> zelf inschatten wat belangrijk is
‘Echt’ begin les: vanaf dia 18
Middelnederlandse literatuur: korte inleiding
We hebben het over een gebied: ‘onze’ regio (= huidig VL en NL)
Op kaart -> waren allemaal verschillende ‘landjes’
-> vele vorstendommen: graafschappen, hertogdommen, bisdommen
-> vorst was baas
-> gaat dus om taal die er werd gesproken: ‘onze taal’: dialecten waaruit later het Ned is ontstaan
-> Middelnederlands
Middelnederlands: verzamelnaam van dialecten (die in elkaar overlopen)
: taal v/ongeveer 1150 – 1500
: kwam na Oudnederlands (niet veel van over -> maar toen had je nog laatste
beklemtoonde lettergrepen)
-> literair weinig van bewaard
: voor Nieuwnederlands
= Ned v/d 16de eeuw
: +/- afgebakend t.o.v. het Duits
-> maar lastig om grens te trekken want Duits bestaat eigenlijk niet
-> je hebt Nederduits (lijkt sterk op Middelned.) en Hoogduits
-> bovenaan nog een aparte taal: het Fries
Op kaartje: 5 grote dialectgebieden (kunnen op hun beurt ook ingedeeld worden)
1. Vlaams
2. Brabants
3. Hollands
4. Limburgs
5. Oostelijk Middelnederlands
Lopen natuurlijk beetje in elkaar over
-> in sommige tussengebieden worden dialecten gesproken die een beetje v/d 2 hebben
1150 – 1500: heel dynamische tijd
- Van orale (alles mondeling -> daarom niet veel bewaard) naar schriftelijke cultuur
- In meertalige context
- Diversiteit in dit gebied enorm groot
Van orale naar schriftelijke cultuur:
-> sterke ontwikkeling binnen ‘de’ Middeleeuwen (grofweg: 500 – 1500)
Vooral vanaf 1200 gebeurt er veel op gebied van verschriftelijking
Schriftelijke cultuur: nooit weggeweest, maar lang beperkt gebleven tot religieuze centra
,In die religieuze centra: geschreven in Lat + kennis aanwezig + overschrijven v/boeken
-> dankzij centra: hele klassieke erfenis bewaard gebleven
De adel & burgerij => in die periode steeds meer belangstelling voor schrift (meer o.i.v. het schrift te
staan)
-> zien voordelen v/dingen opschrijven
-> bel. motieven: eco. (dingen opschrijven voor de handel, daarna
voor literatuur)
MAAR erg dure vorm van kennis/tekstoverdracht -> schriftelijke cultuur / lit. is duur
- Met de hand (over)geschreven -> nam erg veel tijd in beslag
- Grondstof waarop geschreven wordt: perkament = meest gebruikte schriftdrager
-> gemaakt v/huid (handig materiaal: stevig, scheurt niet makkelijk)
- Papier (komt uit Azië): opkomst vanaf 14 de eeuw (bv. vanuit hout)
-> in het begin geen lit. handschriften op papier -> na een tijdje wel: bel. want maakt boeken
goedkoper
- Boekdrukkunst: vanaf 1450 (steeds meer lit. gedrukt)
Middelnederlandse literatuur wordt nog erg veel voorgelezen (hoe meer mensen ervan kunnen
genieten, hoe beter)
-> vindt men ook handiger/makkelijker, want je neemt tekst beter tot je hardop
-> teksten dus meer op gehoor geschreven
Groot deel Middelned. lit. op rijm -> dominante vorm: gepaard rijm (aa bb cc)
Moet ook echte orale lit. hebben bestaan => volksverhalen die we eig niet kennen omdat ze tot de
prehistorie behoren (weinig bronnen)
In meertalige context:
Middelned. -> in concurrentie met andere talen
-> gebruik term diglossie (taalkunde)
Diglossie = situatie in een bep. maatschappij waar twee (of meer) talen (of dialecten) verschillen in
functie en status
Vragen bij diglossie:
Welke talen worden in welke situatie gebruikt?
Welke houding v/d mensen t.o.v. elke taal?
Diglossie -> ook in Middelew. nooit stabiel blijft veranderen omdat het macht weerspiegelt
(machtsevenwicht)
Bel. onderscheid bij diglossie -> H-talen (high) & L-talen (low)
Ned. is in de Middelew. steeds meer een H-taal aan het worden (lit.taal) -> incl. standaardisering
-> emancipeert zich t.o.v. het Latijn (taal Kerk) (= H-taal)
-> emancipeert zich t.o.v. het Frans (lingua franca v/d adel)
-> Frans wordt door adel v/EU gebruikt (meest prestigieuze taal + voor onderlinge comm.)
Grote diversiteit:
Geografisch grote diversiteit: versch. gebieden met allemaal eigen gebruiken, wetten, structuren, …
: pol. situatie in graafschappen, hertogdommen, bisdommen
Bel. bij lit.: afstand tot de taalgrens (is ongeveer taalgrens zoals die nu ligt)
-> VL en Brab. liggen bv. dichter bij taalgrens dan Holland
-> Frans speelt hier bel. rol
Ned. lit. vaak in de marge v/d Franse lit.
Sociologisch: maatschappij verdeeld in groepen
Geestelijkheid -> adel -> burgerij (allemaal andere houding t.o.v. Ned.)
, Genderperspectief:
Vrij sterk genderonevenwicht -> versch. rollen in maatschappij voor mannen en vrouwen
Hoe wordt gender gerepresenteerd in teksten/lit.?
Uitbeelding mannelijkheid/vrouwelijkheid?
In welke mate hebben vrouwen toegang tot lit. leven?
- Als auteur (bv. Hadewijch)
- Als opdrachtgever
- Als luisterend publiek
Sommige Ned. lit. is vooral voor vrouwen bedoeld (of kinderen)
Terwijl in 17de eeuw heeft Ned. sterke positie verworven
(productie v/lit. handschriften = codicologie)
Een ‘vreemde’ taal:
Klank- en spellingvariatie:
Dialectkenmerken: (zodat je bv. dan weet ooh dat is Hollands)
- Hollands: een oem mit sine nifte (e -> i) (ch -> f)
- Vlaams: up den _oec staet eene kercke (maar ook hypercorrectie) (weglaten v/d ‘h’)
Hypercorrectie: soms werden er ‘h’’s gezet waar ze niet hoorden
- Oostelijk: een old mensce is een wiis mensce (ou -> ol)
- Limburgs: int joer onses heeren MCCXIII (aa -> oe)
- Brabants: Aldos gruetede hi hare: salut! (u -> o) (oe -> ue)
Ook verschillen per dialect in woordenschat:
Voorbeeld uit Jacob van Maerlant, Der naturen bloeme
In het Ned: een eghel & in het Vlaams een heerts
Andere spellingconventies:
- Lange klinkers kunnen (vooral voor 1300) met een enkel klinkerteken worden gespeld
Vb.: boom -> bom; huis -> hus
In 14de eeuw nieuwe conventie: hoe ga je aangeven dat het een lange klank is?
- Door er een letter achter te zetten: -i/-j of -e als verlengingsteken (bv.: Maes)
Maar is lastig, want bv.: -oe boem (bo:m), maar ook boec (boek)
- Tweeklanken ei & ui pas in het Nieuwned.
Fonetische spelling (veel meer op gehoor geschreven):
Reductie: wegvallen van klanken of lettergrepen
Bv.: ‘een’ in een bep. naamval => enere, maar wordt dan ingekort tot ere (dan zou je moeten weten
dat er achterliggend enere staat)
Assimilatie: aanpassen aan omringende klanken
Bv.: comt -> compt tussen zetten v/e ‘p’ omdat je die hoort
Maar soms lastig met combinatie !
Epenthese: invoegen van overgangsklanken
Bv.: arm -> arem (2 lettergrepen)
R-metathesis: -r wipt over een korte klinker heen
Bv.: christ -> kerst (-r is eroverheen gesprongen)
Clisis: versmelting van woorden in geschreven taal, niet te vinden met woordenboeken
Proclisis: letter wordt voor aan het woord geplakt (te dien tiden tien tiden)
Enclisis: letter wordt achter aan het woord geplakt (in dat covent int covent)
Soms verdwijnt woord zelfs in ander woord
Bv.: wi draghen en -> wi draghen (wij dragen hem)
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fekindermans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,16. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 65040 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
Laatst bekeken door jou
Tentamen (uitwerkingen) ·
ISyE 6501 – Homework Essay 2023-2024
Samenvatting ·
Samenvatting Europese instellingen
Samenvatting ·
H4 - Ben je verzekerd? Vmbo-gt - Jaar 3
Essay ·
U1 EXPLORING BUSINESS ASSIGNMENT 1
Samenvatting ·
Alle artikelen adoptie en pleegzorg
Tentamen (uitwerkingen) ·
ARC TEST 2024 QUESTIONS & ANSWERS
Voordeelbundel ·
Year 1 Quarter 3 - Bachelor Biology
Visueel ·
Toetsingskader Algemene voorwaarden
