Samenvatting
Samenvatting GNL1: begin tot Franse Revolutie
- Vak
- Instelling
Professor: Remco Sleiderink. Ik heb voor dit vak een 16/20 behaald.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 36 pagina's
Voorbeeld 4 van de 36 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
fekindermans
Voorbeeld van de inhoud
Geschiedenis van de Nederlandstalige letterkunde: van het begin tot de Franse RevolutieLes 6: 22/3/23
Afloop Lanseloet van Denemerken -> maar dit hadden we reeds besproken in het WRC
-> was een verrassende wending van Sanderijn ondanks dat er nog een kans was op huwelijk / zijn
minnares zijn
=> agency1
Dolende vrouw = eerloze vrouw
Een huwelijk als voormalige maagd was ook onmogelijk
MAAR S. vertrouw op God & Maria => lukt !!!
-> speciaal engel ingeschakeld zodat ridder gaat jagen (denkt eerst dat ze een
hoer is)
-> wending ridder: gaat hoofser praten, terwijl hij aanvankelijk lolbroek lijkt
: hij accepteert dat hij met een boom zit waar al een
bloemetje van geplukt is & settelt zich (= allegorie)
Die allegorie -> tweede keer verteld !!
Hoe beleeft het publiek dit??
-> rol van gender bij publiek: was duidelijk voor mannelijk & vrouwelijk publiek (verschil in beleving?)
-> centraal personage?
-> happy end of self blame? Is zij het grote slachtoffer? Ook qua huwelijk?
-> ze mikte hoog, maar moet het doen met iets minder
-> rol van Maria en God: er zit een mirakel in dat niet vaak opgemerkt wordt
-> afbeelding: associatie naar Adam en Eva?? Vgl. Aards-paradijs?
Langdurige populariteit:
- Opgenomen in Handschrift van Hulthem
- In druk vanaf eind 15de eeuw (al opgetekend geweest)
Boekdrukkunst uitgevonden midden 15 de eeuw -> vanaf 2de helft 15de eeuw kunnen populaire
teksten gedrukt worden (& deze tekst had erg groot publiek)
- Men vond het zowel interessant om te lezen als om naar te kijken
- Op druk pwp staat ridder die S. bij de fontein ontmoet
- Tekst is zelfs in het Duits verspreid geraakt, maar licht bewerkt !
Nog altijd op rijm -> je herkent 14de-eeuwse tekst nog wel
Heel veel drukwerken -> in veel exemplaren gedrukt
- Nu nog nieuwe drukken ontdekken
Cf. twee plaatjes (drukken begin 15de – 16de eeuw)
Cf. vondst: door Jacob van Breda in Deventer gedrukt -> is het een misdruk? Er zijn geen
afbeeldingen; proloog komt niet voor in gedrukte versie, maar epiloog dan weer wel
-> staat erg los, hoort er minder bij dan epiloog van Reinout
Abele spelen:
- Erg uniek voor de Ned. lit. (ook voor EU lit.)
- Groepje van 4 wereldlijke, niet-komische toneelstukken
= Esmoreit, Gloriant, Lanseloet van Denemerken, Vanden winter ende vanden somer
- Overgeleverd zijn in Handschrift van Hulthem
1
Agency is de handelingsmogelijkheid die een individu heeft. Deze is niet alleen beperkt door de beperkingen
die doorgaans worden toegeschreven aan de vrije wil, maar ook door de sociale structuur. Tegelijkertijd wordt
de sociale structuur juist gevormd door het geheel van individuele handelingen.
, - Samen met 6 kluchten (sotternieën) (= korte, grappige verhalen)
- Ook een proloog van alle spelen (= Een beginsel van allen spele)
- Alles wijst erop dat dit een samenhangend repertoire was
Elk abel spel gaat gepaard met een klucht (overige 2 kluchten horen bij elkaar)
Lanseloet van Denemerken is enkel breder verspreid geraakt
- Repertoire werd afgeschermd -> wouden publiek verrassen
- Datering en auteurschap is onzeker
Brabant, ca. 1350 (moet voor handschrift zijn)
Auteur? Is het veel van dezelfde auteur?
Geschreven door een vrouw? In rondtrekkend gezelschap? (werd je vaak gezien als hoer,
losbol)
- Zijn echt iets unieks
In W-EU bestaat er wel toneel; in FR heb je religieuze spelen + kluchten
Als het serieus is: religieus; is het komisch, wereldlijk: klucht
- Abel = verfijnd, mooi, toepasselijk
=> vroegste niet-komisch en niet-religieus toneel in Europa
- Motieven uit ridderepiek in drie van de spelen
Bv. Karelepiek, maar ook avonturenromans
-> bv. contact tussen christelijke en islamwereld
=> Floris ende Blancefloer; Roman van Limborch
-> strijd met sultans, zwarte ridder die met christelijk meisje
mag trouwen als hij zich bekeerd (wat hij doet)
= soort romans waarin wordt geprobeerd om culturen in elkaar te schuiven
-> hierin kunnen mensen makkelijker overstappen van ene geloof naar andere
(oosten ontmoet westen)
Gloriant: zie mijn verdere aanvullingen in pwp
Hoe je in tijd en ruimte te verplaatsen in zo’n fragment?
Terwijl ze aan het praten zijn, lijken ze zich te verplaatsen -> bv. in vers 1087 bevinden we ons
opeens al in Brunswijk
Merk op: hier is zelfde techniek gebruikt -> ook rijm dat overgaat bij andere spreker
Esmoreit:
Ook ontmoeting tussen oost en west !!
Zie weer pwp voor verdere aanvullingen (dia 15+16)
Vanden winter ende vanden somer:
= buitenbeentje -> gaat gewoon over winter en zomer => allegorische strijd -> gaan met elkaar op de
vuist
Wie is het beste seizoen? Welk seizoen is het beste voor de liefde?
Zomer: warm, kleren uitdoen
Winter: dicht bij elkaar kruipen
Vlak voor gevecht komt Venus -> vindt ze beide goed
Die cockijn = de schelm -> vindt het maar niets (nu moet ik leven onder de roede van de winter)
-> soort wending in abel spel, want wordt kluchtachtig op het einde door personage
Hoe worden de stukken opgevoerd?
Dat toneel in handschriften is overgeleverd = bijzonder
-> moet met het afschermen van het repertoire te maken hebben
Wellicht repertoire van rondreizend gezelschap; vgl. pro- en epilogen
, - Ze voeren het op in een afgesloten ruimte -> op zolder
Latere toneel -> op de markt, maar daar kun je geen geld voor vragen
‘kom morgen terug, dan hebben we weer iets anders’ (denk aan 5 setjes)
- Voor arm en rijk, maar ongetwijfeld tegen betaling (met de pet rondgaan?)
- Telkens twee spelen, eindigend met een lach (vaak abel spel + sotternie)
- Wellicht eenvoudig decor + rekwisieten
Schilderij: opvoering van de Buskenblazer (met gordijn waardoor je af en op kunt gaan)
Verzamelhandschriften:
Over teksten weten we erg weinig, in context plaatsen is moeilijk
-> makkelijker voor handschriften
-> dialect beter bewaard in handschriften
-> bieden houvast, de rest is speculatie
=> beter te dateren + lokaliseren dan teksten
bieden zicht op verspreiding en verandering
-> maar wel een effect van selectie geweest (bv. Duitse handschriften zijn beter overgeleverd)
Handschriften centraler in onderzoek:
Gevolg: aandacht verschuift
- Steeds meer gekeken naar latere periode (na 1300, na bloeiperiode epiek)
Ridderepiek in 1300 (Maerlant, Van den vos Reyaerde, van Veldeke (12 de eeuws))
- Van primaire naar secundaire receptie -> hoe reageert eerste publiek hoe reageert latere
publiek (hoe leest men tekst na zoveel jaar)
- Aandacht verschuift van oorspronkelijke ontstaanscontext naar stedelijke context
-> bijzonder populair in stedelijke kringen, ambachtsmensen die handschrift bij thuis hebben
- Meer aandacht aan verzamelhandschriften: ‘bibliotheek’ in één band
= je krijgt tekst in context (tekst tussen andere teksten)
Voorbeelden:
Handschrift-Van Hulthem (BXL, begin 15de eeuw): Comburgse handschrift (Gent, idem);
Gruuthusehandschrift (Brugge, idem); Beatrijshandschrift (Brabant (?), ca. 1374)
Al drie zuidelijke steden !
- Ook nog nieuwe ontdekkingen !
Bv.: Lacunair verzamelhandschrift Saint-Omer (oostelijk, ca. 1400)
Handschrift-Van Hulthem:
- Saai, op papier geschreven met zwarte inkt, soms gebruik van rood
- Bijna 250 bladen
- Lombarde + lijntje door hoofdletters = enige versiering
- Watermerken: 1405 – 1408
Makers veranderen soms eigen watermerk (kun je dan die watermerken opzoeken als je een
naslagwerk maakt)
- Cursiefschrift want werd op papier geschreven (= inferieur + korrelig) -> pen niet van papier
halen
- Zeer veel tekst -> enorme breedheid aan wat erin zit
o Heel oud werk (midden 12de eeuw): reis van Sint-Brandaan & jong
o Rijnlandse tekst die is overgeschreven en uiteindelijk ook in Hulthem terecht
gekomen is
o Proza, religieuze teksten, verzen, wereldlijk, …
o Teksten zijn genummerd, je kan dingen opzoeken + verzen zijn geteld
, Inhoud: heel divers
- Enkel hier abele spelen en sotternieën
- Bv. Reis van Sinte Brandaan (Rijnland, ca. 1150)
Brabants afschrift (15de eeuw) van een Vlaamse bewerking (rijmt beter in Vl.) (datering?) van
een ‘Duitse’ tekst (ca. 1150)
- Segher Diengotgaf, Trojeroman (ca. 1240?)
Als excerpten uit Historie van Troyen (bloemlezing van 5 stukjes)
- Borchgravinne van Vergi
= hoofs, dramatisch verhaal
Datering: 1315 & deze Brabantse vertaling is enkel hier overgeleverd
Zie uitleg in de pwp over inhoud
We hebben er niet veel resten van -> is maar 2 keer vertaald (ook in het Vlaams)
Maar één dubbelblad
- Tal van kronieken, lofdichten, sproken (korte verhalende voordrachtsteksten), spreuken,
liedjes, mirakels, …
Vb. = rondeel
Ene boerde:
= grappig verhaaltje (zie pwp. voor mijn uitleg verhaal)
Idem voor Vanden stocvisch
Situering handschrift-Van Hulthem:
- Staat niet bij van wie het is
- Brabantse taal
- Inhoudelijke verwijzingen naar Brabant/Brussel (bv. iets speelt zich af in het Begijnenhof)
- Kleine tekstje in de dia:
Mirakel dat heilige Johannes de Doper van Molenbeek heeft gedaan in Brussel
- Meest recente teksten: twee mirakels in kerk van Sint-Jans-Molenbeek, 1399
Dus in 1399 nog iets gebeurd dat in handschrift terechtgekomen is
Degene die dit leuk vindt, moet wel iets met Molenbeek hebben gehad
Hypothese: verzameling Brusselse patriciër Willem van den Heetvelde?
-> tussen hof en stad
-> is de beschermheer van de kerk in Molenbeek !!!
-> zou hij alles verzameld hebben?
-> dit zal niet zijn eigen handschrift zijn, want dit is in één keer overgeschreven (zou kopie zijn
van verzameling)
Hypothese: zou handschrift kunnen zijn dat je kan bestellen in scriptorium
: naar kopiisten gaan om teksten te laten maken (kiezen uit wat ze te bieden
hebben)
Vragen van material philology:
= geïntegreerde studie tekst en handschrift -> wat is wisselwerking?
=> wat betekenen teksten in hun handschriftelijke context?
=> wat voegt de ene tekst toe aan de andere? (dus je hebt net de ene tekst gelezen, en
meteen daarna de andere -> wat voegt het toe?)
=> de lit. context v/d gebruikers reconstrueren -> wat zijn de overeenkomsten/contrasten?
=> zo zie je bv. heel ander beeld van God
=> maar ook interessant op zichzelf -> wat vertellen ze over secundaire receptie?
=> wat is de ratio achter het handschrift??
-> religieuze insteek? Over de liefde? Of gewoon toevallige verzamelaar?
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fekindermans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,16. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 65040 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
Laatst bekeken door jou
