Samenvatting van het gehele boek Casemanagement: de methodiek van interdisciplinair samenwerken. De samenvatting omvat hf 1 t/m hf 9. Gebaseerd op de module Casemanagement in hulpverleningstrajecten van de opleiding SPH van LOI Hogeschool.
Casemanagement: de methodiek voor interdisciplinair
samenwerken
Auteurs: Jaap Bruijn & Nora van Riet
9e druk
Hf 1: Casemanagement als taak voor sociale professionals in zorg en welzijn
Casemanagement = het realiseren, organiseren en coördineren van hulp- en dienstverlening met
burgers met complexe meervoudige en meestal langdurige problematiek.
Een casemanager realiseert en organiseert dus samen met hulpvragers hulp- en dienstverlening
om eraan bij te dragen dat hulpvragers zo min mogelijk van anderen afhankelijk zijn. Er wordt
uitgegaan van een zo groot mogelijke zelfbepaling van de hulpvrager.
De nadruk ligt op empowerment.
Een aantal ontwikkelingen in Nederland hebben geleid tot het introduceren van casemanagement:
1. De verzorgingsstaat is onbetaalbaar geworden: revisie van de verzorgingsstaat, nadruk
op efficiency en effectiviteit, een terugtredende overheid.
2. De staat heeft zich paternalistisch opgesteld en te veel verantwoordelijkheden naar
zich toe getrokken: decentralisatie, deregulering, participatie.
3. De samenleving als een geheel van sociale betrekkingen dreigt uit elkaar te vallen, er
ontstaat een onderklasse: interculturalisatie, activerende benadering, scholing en
werkgelegenheid.
4. Complexe en structurele problematiek wordt niet opgelost. Het effect van hulp- en
dienstverlening t.a.v. deze problematiek is meestal gering: casemanagement, protocollering,
netwerkontwikkeling.
De veranderingen in denken die geleid hebben tot veranderingen in handelen:
1. Empowerment: hulpverlening moet zich richten op dat wat cliënten wel kunnen in plaats
van datgene wat ze niet kunnen. Ze moeten activeren in plaats van compenseren.
2. Accountability: hulpverleners moeten kunnen verantwoorden wat zij doen.
3. Feedback: instellingen/hulpverleners moeten door protocollering, registratie, signalering en
het aanbieden van alternatieven terugrapporteren naar de overheid.
Eigenaarschap = zeggenschap over je leven waarin zorg-, hulp- en ondersteuning op elkaar zijn
afgestemd.
Eigen regie = zelf beslissingen nemen over het eigen leven, zodat men het leven kan leiden wat
hij zelf wil.
Participatiemaatschappij = een zorgzame samenleving waarin de problemen van mensen niet
automatisch worden afgewenteld op de overheid. Daarbij moet iedereen, met en zonder beperking,
naar vermogen bijdragen.
Bijv. sociale vernieuwing = aanhaken bij initiatieven die door burgers zelf worden ontplooid.
Iedereen kan casemanager zijn. Het is niet voorbehouden aan een bepaalde beroepsgroep.
Een casemanager is doorgaans de persoon die:
- Degene die het best met de hulpvragers kan samenwerken.
- Degene die genoeg toegang tot en vertrouwen van de hulpvragers heeft.
- De beroepsvaardigheden van een casemanager heeft.
De casemanager werkt generalistisch = analyseert integraal en intervenieert op alle
levensgebieden.
Er wordt gewerkt langs twee assen: individueel-collectief en hulpverlening/ondersteuning –
activering/participatie. Hier kan invoegen-structuraliseren aan toegevoegd worden.
Onderscheid in soorten problematiek:
1
, ► Individueel probleem = probleem dat in beleving en reikwijdte voornamelijk de persoonlijke
levenssfeer treft (bijv. echtscheiding).
► Sociaal probleem = probleem veroorzaakt door gedrag van mensen waarvan de gevolgen
merkbaar zijn voor mensen buiten de directe levenssfeer van betrokken(en) (bijv. geluids- of
stankoverlast).
► Structureel probleem = niet-persoonsgeboden probleem veroorzaakt door overheidsoptreden
en/of door wet- en regelgeving waarvan de effecten in het persoonlijke leven problemen
veroorzaken.
→ Veel problemen worden individueel ervaren, maar hebben structurele wortels!!!
Invoegen = inpassen, aanpassen en omgaan met de omstandigheden zodat mensen werken aan
hun individuele problematiek. Hierbij worden structurele kwesties vertaald naar het individuele
niveau.
Structuraliseren = werken aan maatschappijhervorming en beleidsverandering. Problemen
worden boven het individuele uitgetild om maatschappelijke aanpassingen te realiseren.
Interventies op verschillende niveaus:
Microniveau: hulpvragers ervaren last van structurele problemen → regie over hun leven
terugpakken.
Mesoniveau: de toegankelijkheid van voorzieningen en de mate waarin deze
voorzieningen dienend en ‘vriendelijk’ voor mensen zijn → bemiddelen en ondersteunen bij
entree vinden naar voorzieningen en instellingen.
Macroniveau: de verdeling van macht en middelen en rechtvaardigheid → aan de kaak
stellen en interventies plegen om dit te veranderen.
Economisering van de samenleving: de kwaliteit van mensen wordt niet primair uitgedrukt in
mogelijkheden en talenten, maar in kosten en opbrengsten (homo economicus).
Hf 2: De sociaal werker als casemanager in het professionele veld
De casemanager werkt met sociale wijkteams. Het doel hiervan is vormgeven aan de opdracht
van de rijksoverheid om te komen tot integraal werken: passende zorg, hulp en ondersteuning
bieden waarbij problematiek integraal wordt aangepakt en zelfredzaamheid van burgers wordt
vergroot.
De precieze invulling daarvan verschilt per gemeente.
T-shaped professional = iemand die zowel diepgaande specialistische vaardigheden en kennis
heeft en daarnaast bredere vaardigheden en kennis.
De verticale stam is de identiteit van de professional (beroep of specifieke deskundigheid). De
horizontale stam is het pakket van algemene en elementaire vaardigheden (door scholing en
ervaring).
Verschillende vormen van disciplinair werken:
► Multidisciplinair: samenwerken vanuit meerdere disciplines. Iedere professional werkt vanuit
zijn eigen kennisgebied of discipline. Een casemanager zorgt voor coördinatie en afstemming.
► Monodisciplinair: werken vanuit één discipline (één vakgebied).
► Interdisciplinair: professionals werken vanuit verschillende disciplines samen. Er wordt
gestreefd naar een gezamenlijk resultaat waarbij de bijdragen vanuit de betrokken vakgebieden
elkaar versterken.
De casemanager doet hierin zo veel mogelijk zelf, waarbij hij ondersteund wordt door andere
professionals om zo de ‘drukte’ aan hulpverleners bij de cliënt te verminderen.
Onderhandelen
Casemanager werkt d.m.v. onderhandelen.
Onderhandelen is een overleg waarin enkele personen of groepen met tegengestelde belangen
of wensen proberen een compromis te vinden dat door allen wordt gedeeld.
Vier belangrijke activiteiten bij onderhandelen (Mastenbroek, 1987):
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper corneliamvandorp. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
