Betreft een samenvatting voor het vak mediation in arbeidsconflicten die wordt gegeven in de minor Overeenkomst en Arbeid. De samenvatting bevat de belangrijkste (voorgeschreven) hoofdstukken van het boek, aantekeningen van de colleges en uitwerkingen van sheets. Kortom alle stof die je nodig bent ...
Samenvatting Mediation in arbeidsconflicten – week 1
Hoofdstuk 1 – Specifieke aspecten van arbeidsconflicten
Vrijwilligheid
Een van de uitgangspunten van mediation is het vrijwillige karakter ervan. Bij mediation in
arbeidsconflicten kunnen werknemers hun vraagtekens hierbij hebben. Een werknemer kan zich al
gauw verplicht voelen om deel te nemen, ook kan er in de aovk een mediationclausule worden
opgenomen.
- Wanneer een mediator merkt dat partijen er niet vrijwillig instaan, kan hij proberen om de
eventuele onwil van partijen om te buigen. Door de druk op dit punt weg te nemen, is het
mogelijk dat partijen met elkaar in gesprek komen en overtuigd raken van het nut van
mediation.
Partijen aan de mediationtafel
Het is van belang dat de mediator zich ervan vergewist dat de juiste partijen aan tafel zitten. Vaak is
niet direct duidelijk tussen wie het conflict bestaat. Bijv. een leidinggevende die uit zijn
verantwoordelijkheid een mediator inschakelt en vervolgens zelf ook deelneemt aan het gesprek.
- Ook is het mogelijk dat er tijdens de mediation een partijwissel moet plaatsvinden. Bijv.
wanneer twee werknemers het er tijdens de mediation over eens zijn dat een werknemer
wordt overgeplaatst naar een ander onderdeel van het bedrijf. De overige afspraken moeten
dan tussen de werknemer en diens leidinggevende worden gemaakt.
- Ook kan er tijdens de mediation blijken dat het conflict veel breder speelt binnen het bedrijf,
het is aan de mediator om dit te signaleren en alle partijen hierin te betrekken.
Machtsongelijkheid
Bij een mediation tussen een werkgever of een leidinggevende en een werknemer is hiërarchisch
gezien sprake van ongelijkwaardigheid van partijen. Het is dan aan de mediator om deze
machtsrelatie aan te gaan. In die zin dat de positie van de zwakkere partij wordt versterkt t.b.v.
(meer) gelijkwaardigheid aan de mediationtafel.
- Pas wanneer er sprake is van gelijkwaardigheid, zal het mogelijk zijn om effectief te
onderhandelen om tot een gezamenlijke oplossing te komen.
- Transactionele analyse:
Kennis van het ouder-volwassene-kind model van de transactionele analyse en de werking
van de daarop gebaseerde reddersdriehoek maken slachtoffergedrag inzichtelijk. Dit inzicht
maakt het mogelijk hierop te anticiperen.
In de transactionele analyse wordt de volwassen mens onderscheiden in de posities
(voedende en kritische) ouder, (vrij en aangepast) kind en (verantwoordelijke) volwassene.
O.b.v. deze drie posities kunnen allerlei communicatiepatronen inzichtelijk worden gemaakt.
o De reddersdriehoek die op dit model is gebaseerd, kent drie rollen: de redder (de
voedende ouder), de dictator (de kritische ouder) en het slachtoffer (het aangepast
kind). De mediator zal met interventies moeten proberen om de betreffende partij
uit de slachtofferrol te halen, zonder zelf in de reddersrol te vervallen.
o Vb. aan een mediation nemen een betuttelende afdelingschef en een veel jongere
werkneemster deel. Tussen hen is een geschil ontstaan over de eigen
verantwoordelijkheid van de werkneemster. De werkneemster zit in de slachtofferrol
(‘Vertel me maar hoe ik het moet doen, want ik doe het toch nooit goed’). De
mediator laat zich niet in de reddersrol zetten, maar bevordert dat de communicatie
op het ‘volwassenniveau’ plaatsheeft.
,Kosten van de mediation
In het algemeen vergoeden partijen gezamenlijk de kosten van mediation. Mediations in
arbeidsconflicten vormen hierop een uitzondering. Vaak draagt de werkgever de kosten.
- Het wordt lastiger wanneer het een conflict betreft tussen twee werknemers. De werkgever
zal dan of partij moeten worden bij de mediation of een overeenkomst met de mediator
moeten sluiten over de kosten.
- De mediator moet voorafgaand met de partijen een afspraak maken over zijn kosten en deze
vastleggen in een mediationovereenkomst.
o Wanneer de werkgever de kosten betaalt, kan dit voor de werknemer overkomen als
‘partijdig’, dit gevoel dient de mediator weg te nemen (hierover kan ook een
bepaling in de ovk worden opgenomen).
Vertrouwelijkheid in de praktijk
Het is in verband met de vertrouwelijkheid aan te raden dat de mediator aan het eind van ieder
gesprek expliciet stilstaat bij wat en aan wie schriftelijk en mondeling wordt gerapporteerd. (Er zijn
immers vaak meerdere partijen bij betrokken zoals andere collega’s, de afdeling P&O/HR etc.).
- De mediator moet daarnaast expliciet met partijen bespreken waar de mediationstukken
worden opgeborgen. Mogen ze bijv. deel uit maken van het personeelsdossier?
- Mediationverslagen kunnen onder de WOB vallen (Wet openbaarheid van bestuur), de
contractueel overeengekomen geheimhouding van de mediation kan de WOB dus buiten
werking stellen.
o Hierbij is het verstandig om af te spreken welke stukken wel en welke niet worden
vastgelegd.
Eindbericht en geheimhouding
Een niet-geslaagde mediation kan eindigen door een schriftelijke verklaring van de mediator. Dit
beëindigingsbericht dient kort en neutraal te zijn en niet meer in te houden dan de zakelijke
mededeling dat de mediation is geëindigd.
- Als meer informatie wordt verstrekt, wordt de mediator geacht de vertrouwelijkheid van de
mediation te hebben geschonden, ervan uitgaande dat het beëindigingsbericht niet onder de
in de mediation overeengekomen geheimhouding valt.
- In arbeidszaken is dat des te ernstiger nu rekening moet worden gehouden met de
mogelijkheid dat een werkgever een dergelijke mededeling in rechte gebruikt ter
ondersteuning van zijn stelling dat hij al het mogelijke en redelijke heeft gedaan om een
regeling met een werknemer te treffen. Een beëindigingsbericht mag een dergelijke steun
aan een van de partijen niet bieden.
Caucus
Er kan aanleiding zijn voor gesprekken van de mediator met ieder van de partijen apart, dergelijke
gesprekken worden caucus genoemd. In arbeidsconflicten kan het belangrijk zijn dat mediation
individueel wordt gestart.
- Voordelen:
o De werknemer zit in een kwetsbare positie, de spanning kan worden weggenomen
door individuele voorlichting.
o Hierdoor is er een mogelijkheid om uit te zoeken wie er allemaal partij zijn.
o De mediator kan zijn neutraliteit benadrukken en extra bouwen aan de
vertrouwensrelatie.
o De mediator kan een indruk krijgen van de omgeving bij een individueel gesprek met
de leidinggevende in de werkomgeving.
, - Nadelen:
o De mediator loopt het risico vertrouwelijke informatie te krijgen die hij niet mag
gebruiken.
o Individuele gesprekken kunnen leiden tot achterdocht en wantrouwen. Ook kan de
mediator bevooroordeeld raken.
o De mediator loopt het risico te veel te weten te komen voordat de mediation goed
en wel is begonnen.
o Individuele gesprekken brengen extra tijd en geld met zich mee.
In de praktijk wordt er vaak voor gekozen dat het individuele intakegesprek uitsluitend gericht is op
de procedurele kant van mediation. In het gesprek wordt dan uitleg gegeven over de voorwaarden
van mediation zonder dat er wordt ingegaan op de inhoud van het conflict.
- In de praktijk blijkt dat vaak lastig te zijn, partijen hebben behoefte om over het conflict zelf
te spreken. Het is van belang dat de mediator zijn neutraliteit bewaard.
Ook tijdens het mediationproces kan er aanleiding zijn voor het voeren van individuele gesprekken,
bijvoorbeeld wanneer het gesprek wordt geblokkeerd door emoties, de wijze van communiceren of
misverstanden.
- Een caucus kan zowel op initiatief van de mediator als een van de partijen plaatsvinden.
- Aan het einde van een caucus is het verstandig om met de partijen af te spreken welke
informatie wel en welke informatie niet gedeeld mag worden.
Exit-traject
Partijen kunnen ook overeenkomen dat een van hen het bedrijf zal verlaten (exit-mediation). Een
voordeel van beëindiging van de arbeidsrelatie via mediation is dat het verwerkingsproces voor
degene die vertrekt minder ingrijpend is dan wanneer dat vertrek via een juridische procedure zou
worden afgedwongen.
- Tijdens mediation wordt ook aandacht aan het emotionele aspect gegeven.
- Een juridische procedure kan een negatief effect hebben op de overige werknemers.
- Ook zijn er meer creatieve oplossingen mogelijk dan bij een juridische procedure.
Interne mediator
Een interne mediator is een mediator die mediations uitvoert binnen de arbeidsorganisatie waaraan
hij, meestal als werknemer, is verbonden.
- Ook voor een interne mediator is het van belang dat hij zijn onafhankelijkheid ten opzichte
van de arbeidsorganisatie behoudt en partijen ook hiervan overtuigt.
o Daarnaast is het verstandig dat de mediations op neutraal terrein plaatsvinden.
Monitoring
Vooral als het resultaat van de mediation is dat de werkrelatie wordt voortgezet, is het van belang
dat de gemaakte afspraken op enig moment worden geëvalueerd.
De rol van advocaten en adviseurs
Wanneer er advocaten betrokken zijn in de kwestie is het verstandig dat ook zij deelnemen aan het
mediationproces omdat ze op de achtergrond toch vaak een adviserende rol spelen.
- Voor de informatie die hierbij wordt gedeeld is het van belang dat advocaten hiervoor een
mediationovereenkomst tekenen, of een geheimhoudingsverklaring.
- Er kan ook samen met de advocaat gezocht worden naar alternatieven.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kennyian. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
