Dit betreft een samenvatting voor het tentamen van het vak kennislijn, module de gemeenschap, samenlevingstheorie A. Dit betreft dus een samenvatting van de volgende lesonderwerpen:
- Les 1: mensenbeelden en de taak van de sociaal werker
- Les 2: sociaal werker vroeger en nu
- Les 3: beroepscode v...
Samenvatting Kennislijn, de gemeenschap, module A
Link naar online colleges: https://onderwijsonline.han.nl/elearning/lesson/0D0V6JvN
Les 1: mensbeelden en taak sociaal werker
Recht = een verzamelnaam van regels waar zowel de burger als de overheid zich aan moeten
houden, met als doel de samenleving te ordenen en conflicten te voorkomen of op te lossen, zodat
we goed met elkaar kunnen samenleven. In sommige gevallen vertelt het recht je ook op welke
manier je iets moet doen.
Filosofie = stelt vragen daar waar iets vanzelfsprekend lijkt: het onderzoekt het “onbekende”,
bijvoorbeeld:
1) Nadenken over hoe je de samenleving het beste kunt inrichten
2) Nadenken over wat goed hulpverlenen is
3) Nadenken over normen en waarden
Sociologie = een wetenschap die zich bezighoudt met het verklaren van gedrag van individuen en
groepen mensen, vanuit de maatschappelijke invloeden die zij ondergaan. Verklaringen van sociaal
gedrag ontwikkelen, vooral op groepsniveau.
Rehabilitatie = een vorm van hulpverlening aan mensen met (langdurige) psychiatrische
problematiek, met als doel mensen te ondersteunen in hun herstelproces en bij hun deelname aan
de samenleving. Hierbij wordt vooral gekeken naar de mogelijkheden van de mens.
Voorbeeld: iemand weer leren functioneren op de lange termijn/in de maatschappij door
bijvoorbeeld het gevoel van eigenwaarde te herstellen of de maatschappelijke participatie te doen
toenemen.
Sociaal-collectivisme = richt zich op het verbeteren van de maatschappelijke positie van de meest
achtergestelde en onderdrukte groepen.
Voorbeeld: groepen helpen te emanciperen of de samenleving veranderen, bijvoorbeeld ervoor
zorgen dat studenten een hogere studiebeurs krijgen doordat jij dit voor elkaar hebt gekregen bij de
minister. De plek op de maatschappelijke ladder (bepaald door macht, status en inkomen) te
verbeteren.
Individueel-reformisme = een vorm van dienstverlening aan de cliënt, wat gericht is op aanbod
(weinig vraaggericht) en behoud. De schakel tussen cliënt en hulpverlening om een specifiek doel te
bereiken. Het veranderen van de maatschappij is niet aan de orde.
Voorbeeld: iemand een tool geven om zelf verder te kunnen, bijvoorbeeld het organiseren van
kinderbijslag of schuldhulpverlening.
Lebensweltorientierung =
1) Stelt de leefwereld van de cliënt centraal
2) Welke problemen doen zich voor in het alledaags bestaan?
, 3) Stimuleert de zelfredzaamheid van de cliënt, zodat deze goed kan functioneren in het leven
van alledag
Mensenrechtprofession =
1) Bescherming van personen tegen schendingen van hun rechten
2) Verzetten tegen systematische schendingen van de mensenrechten
3) Mensenrechteneducatie en ervoor zorgen dat instanties deze rechten waarborgen
Mensbeeld = een idee en/of voorstelling van het mens zijn: jouw opvattingen over de mens- en
samenleving worden onder andere bepaald door jouw mensbeeld.
Autonoom mensbeeld =
1) Mensen zijn zelfstandig en vrij en kunnen over hun eigen leven beslissen
2) Vrijheid is belangrijker dan solidariteit (= saamhorigheid)
3) Mensen zijn verantwoordelijk voor hun eigen handelen
4) Grootste bedreiging: afgenomen vrijheid
Voorbeeld: de VVD
Zorgend mensbeeld =
1) Mensen zijn sociaal en relationeel: ze zijn betrokken bij elkaar
2) De zorg voor jezelf en anderen staat centraal
3) De context is essentieel
4) Grootste bedreiging: verlaten worden/er alleen voor staan
Voorbeeld: de SP
Mensbeeld Thomas Hobbes (1588 – 1679) =
1) De mens is van nature slecht en niemand is te vertrouwen
2) Jaloezie, strijd en streven naar zelfbehoud in combinatie met schaarste, leidt tot een oorlog
3) Wanneer je geen regels hebt, is iedereen constant in oorlog met elkaar
4) Oplossing: sociaal contract (met regels) om de veiligheid te garanderen
Mensbeeld Jean-Jacques Rousseau (1712 – 1778) =
1) De mens is van nature goed
2) De oorspronkelijke mens is vrij van regels en onafhankelijk van anderen: de maatschappij
verpest de mens door o.a. regels en wetten
3) De mens is een sociaal gevoelswezen: medelijden is een vorm van deugd
4) Oplossing: garantie van vrijheid door sociaal contract “de algemene wil” het is voor
iedereen beter om iets te doen, bijvoorbeeld het aanpakken van een beter klimaat.
Leerdoelen deze les:
1. Je kent het autonome en het zorgende mensbeeld en de mensbeelden van Hobbes en
Rousseau.
2. Je kunt verschillende doelen van het sociaal werk omschrijven.
3. Je weet dat wetenschappelijke disciplines binnen het sociaal werk belangrijk zijn.
, Les 2: Sociaal werker vroeger en nu
1. Nachtwakersstaat (na WO I) = de overheid is er alleen voor het hoogstnoodzakelijke en bemoeit
zich zo weinig mogelijk met haar burgers en laat hen vrij. De veiligheid wordt wel gegarandeerd door
de rechtsstaat te handhaven (inzet politie/leger). De sociale wetten komen hier op.
2. Verzorgingsstaat (na WO II) = gebaseerd op solidariteit (= saamhorigheid) tussen alle burgers: de
overheid voelt zich verantwoordelijk voor het welzijn van de burgers in verzorging van de wieg tot
het gaf.
Voorbeeld= uitkeringen/voorzieningen aan mensen die dat nodig hebben: constant geld kunnen
krijgen voor zorg.
3. Participatiesamenleving (wordt de huidige samenleving steeds meer)= de overheid heeft niet
langer het ideaal om burgers vanaf de wieg tot het graf te verzorgen zoals in de verzorgingsstaat. In
deze samenleving wordt er gevraagd- vanuit gegaan dat mensen meer in directe zin verantwoordelijk
zijn voor zichzelf en anderen. Nadruk ligt op de burgermaatschappij waarin mensen eigen
verantwoordelijkheden hebben, maar waar er ook wordt bezuinigd door bijvoorbeeld vergrijzing.
Voorbeeld = burenhulp, zorg voor vrienden en familieleden, vrijwilligerswerk, als burger zelf eerst
actie ondernemen. Mensen kunnen nog wel een uitkering krijgen, maar mensen moeten hier niet
afhankelijk van zijn.
Model = visie op zorg
1. Medisch model = ontstaan in de 17e eeuw (opkomst wetenschap: alle problemen komen door
biologische processen) tot 19e eeuw
1) Verstandelijk gehandicapt = een ziekte
2) De verstandelijk gehandicapte is een patiënt die wordt behandeld, verzorgt en verpleegd en
“genezen” door rusten en arbeidstherapie
3) Zorg is voornamelijk gericht op lichamelijke gezondheid, goede voeding, hygiëne, rust en
medicijnen
4) Instituten zijn niet op de samenleving gericht
5) Instituten zien eruit als lange witte gangen, witte lakens, witte muren en witte schorten
6) De verstandelijk gehandicapte woont in een instelling
7) Een mens met een verstandelijke beperking heet een “zwakzinnige”
2. Ontwikkelingsmodel / pedagogisch model = 1960 – 1970 (emancipatie, doorbraak IQ-test)
1) Een verstandelijk gehandicapte is een mens met aangeleerd gedrag, dat veranderd kan
worden: mensen zijn ontwikkelbaar/leerbaar
2) De afdelingen worden kleiner en er worden leefgroepen gevormd: leefomstandigheden
worden normaler
3) Patiënt wordt pupil genoemd
4) Er worden te hoge eisen gesteld aan de pupil er ontstaat overvraging en psychische
klachten
5) Ontwikkeling is een doel: prestatiegericht
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SocialWorkDaisy. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
