Naam arrest Rechtsregel
1. Zwart zakje Op het moment dat verdachte werd gevraagd om
toestemming om in zijn auto te kijken, wat hij nog niet
Verdachte voert aan dat hem de cautie had moeten verdacht van enig strafbaar feit. De cautie hoefde derhalve
worden gegeven en hem de mogelijkheid had moeten niet te worden gegeven. De vraag of verdachte drugs bij zich
worden geboden een advocaat te consulteren voordat de had is ook gesteld voordat hij überhaupt verdacht was van
opsporingsambtenaar hem vroegen of hij drugs bij zich een strafbaar feit, dus kon er op dat moment niet worden
had en of zij in zijn auto mochten kijken. Verdachte gesproken van een verhoor en had hem ook niet de
voert aan dat er derhalve geen redelijk vermoeden van mogelijkheid geboden hoeven worden om een advocaat te
schuld was. raadplegen. Ook bij het ontbreken van een redelijk
vermoeden aan schuld van enig strafbaar feit mogen
Artikel 27, 28c en 29 lid 2 Sv opsporingsambtenaren toestemming vragen om in de auto te
kijken. Het gebruik van dwangmiddelen is inderdaad een
Met toestemming betrokkene is geen legitimatie inbreuk op de grondrechten die legitimatie behoeft, maar
beperking grondrecht vereist, toestemming kan gevraagd hieraan hoeft niet te worden voldaan als de betrokkene
worden zonder verdenking toestemming geeft. Hier is geen sprake van een
vormverzuim.
2. Ruisstrategie De algemene basis voor het inzetten van deze tactiek is
artikel 3 Politiewet. Het vermelden van de fictieve buit heeft
Tijdens politieverhoor vertelt politie tegen verdachte en een niet meer dan beperkte inbreuk gemaakt op de
medeverdachte van een overval dat er naast de grondrechten van de verdachte en is niet zeer risicovol
werkelijke buit een fictieve buit is meegenomen, in de geweest voor de beheersbaarheid en integriteit van de
hoop dat zij na het verhoor een gesprek starten over de opsporing. Er is daarom geen sprake van schending
overval. Het gesprek tussen de verdachte en beginselen behoorlijke procesorde, waarbij doelbewust of
medeverdachte in de taxi is heimelijk opgenomen De met grove veronachtzaming van de rechten van de verdachte
verdediging betoogt dat het vertellen van misleidende tekort is gedaan aan zijn recht op een eerlijk proces. De
informatie in strijd is met de beginselen van behoorlijke rechter mag hierbij aandacht besteden aan de ernst van het
procesorde. feit, de andere ingezette opsporingsmethoden die tot geen
resultaat hebben geleid en de vraag of de OvJ en de rechter-
Mededelen fictieve buit om gesprek op gang te brengen commissaris toestemming hebben verleend voor het
niet in strijd met beginselen behoorlijke procesorde hanteren van een ruisstrategie. Ook is van belang dat de
verdachte niet op enigerlei wijze is gedwongen tot het ter
sprake brengen van de fictieve buit. Dit heeft hij zelf
gedaan.
3. M.M. tegen Nederland Waar de overheid zich aan de rechtsbeginselen dient te
houden bij de opsporing, hoeven particulieren dit niet te
De vriendin van een veroordeelde was aangerand door de doen indien zij zelfstandig opsporingsmethoden inzetten.
advocaat van de veroordeelde. De politie voorzag haar Indien echter de betrokkenheid van de politie zo groot is bij
hierop van afluisterapparatuur, opdat zij tijdens een het zelfstandig optreden van een burger, is sprake van
telefoongesprek met de advocaat de aanranding kon ‘interference by a public authority’ en moet it ‘in accordance
opbrengen en derhalve bewijs zou hebben. De advocaat to the law’ zijn. De politie had in deze zaak een cruciale rol,
voert aan dat hier sprake is van schending van privacy. omdat de politie de vrouw had voorzien van
De politieagenten hadden volgens hem toestemming van afluisterapparatuur. Er was dus inderdaad een wettelijke
de OvJ moeten hebben voor het inzetten van deze grondslag vereist voor het inzetten van deze bevoegdheid.
opsporingsmethode. Er was een onrechtmatige schending van de privacy begaan
door het gebrek aan deze bevoegdheid. ‘Law’ is hierbij
Bij grote betrokkenheid politie bij zelfstandig onderzoek ruim, het behoeft niet per se een wet in formele zin te zijn.
door burgers sprake van interference by authority en De wet moet ook voldoen aan de eisen van
wettelijke grondslag vereist voorzienbaarheid, toegankelijkheid en het lex certa gebod.
4. K.U. tegen Finland Het doel van artikel 8 EVRM is in wezen het beschermen
van burgers tegen inmenging van de Staat op het privéleven.
Finland werd door het EHRM op de vingers getikt Het verbod op willekeurige inmenging is een negatieve
wegens het verzuimen om sommige strafbare feiten op te verplichting van de Staat. Niettemin kan uit artikel 8 EVRM
sporen. ook de positieve verplichting van de Staat worden afgeleid
dat zij zich dient in te zetten voor het beschermen van het
Artikel 8 EVRM houdt positieve verplichting in voor privéleven van burgers. Hieruit volgt tevens dat de Staat
1
,staat om strafbare feiten op te sporen en misdadigers te zich actief dient in te zetten voor het strafbaar stellen en
vervolgen vervolgen van misdrijven en overtredingen, alsmede voor
het actief onderzoeken en vervolgen van strafbare feiten.
5. Warmtebeeldkijker Het is opsporingsambtenaren toegestaan om met behulp van
een warmtebeeldkijker onderzoek te doen naar de
Verdachte is op het politiebureau gehoord in verband aanwezigheid van een ongewone warmtebron, wat vaak het
met een verdenking van overtreding van de Opiumwet. geval is bij hennep, bij een persoon die in het verleden in
Met een warmtebeeldkijker is onderzoek verricht naar de aanraking is geweest met justitie in verband met overtreding
woning van de verdachte, waaruit het vermoeden is van de Opiumwet. In een dergelijk geval hebben
voortgevloeid dat zich in de woning een hennepkwekerij opsporingsambtenaren op basis van artikel 3 EVRM de
bevindt. Hierop is een machtiging tot binnentreden bevoegdheid om een oppervlakkige controle uit te voeren.
gegeven door de hulpOvJ en heeft de politie op de De inzet van de warmtebeeldkijker is geen schending van
zolderkamer inderdaad een hennepkwekerij artikel 8 EVRM, omdat geen sprake was van stelselmatige
aangetroffen. De verdediging betoogt dat door de inzet observatie. Er is ook geen min of meer compleet beeld van
van de warmtebeeldkijker artikel 8 EVRM is het privé leven van de verdachte verkregen. Het
geschonden. opsporingsmiddel is slechts één keer ingezeten kan niet
meer informatie geven dan dat er een ongewone warmtebron
Eenmalige inzet warmtebeeldkijker bij opsporen hennep aanwezig is.
is geen schending privacy want geen stelselmatige
observatie
6. ISMI-catcher Met behulp van een ISMI-catcher kan de locatie van de
gebruiker van het telecommiddel worden achterhaald zonder
Bij de opsporing is met toestemming van de OvJ een dat de inhoud van zijn gesprek kan worden beluisterd. De
ISMI-catcher ingezet om de locatie van de verdachte te inzet van de ISMI-catcher ten einde de locatie van de
kunnen bepalen. Het nummer van de verdachte was gebruiker te achterhalen kan niet worden gegrond op artikel
reeds bekend. 126nb Sv, nu dat artikel voorziet in het gebruik van de
ISMI-catcher teneinde het telefoonnummer van de gebruiker
Artikel 3 Politiewet en art. 141 en 142 Sv te achterhalen. De wetsgeschiedenis sluit niet uit dat de
ISMI-catcher ook mag worden ingezet om de locatie van de
gebruiker te achterhalen, ook al is het niet in de wet
Inzet ISMI catcher toegestaan voor achterhalen locatie geregeld.
gebruiker op grond van art. 3 Politiewet indien het geen
meer dan beperkte inbreuk maakt op grondrechten De bevoegdheid voor het inzetten van de ISMI-catcher om
burger de locatie van de gebruiker te achterhalen kan derhalve
worden gegrond op artikel 3 Politiewet.
Opsporingsambtenaren zijn bevoegd deze bevoegdheid in te
zetten indien dit een beperkte inbreuk maakt op de rechten
van burgers en niet zeer risicovol is voor de beheersbaarheid
en de integriteit van het onderzoek. Toepassing van de
ISMI-catcher kan onrechtmatig zijn indien de methode –
gelet op de aard, frequentie en intensiteit ervan – geschikt is
om een min of meer compleet beeld te krijgen van iemands
privéleven. Daar was in dit geval geen sprake van.
7. Stille SMS De bevoegdheid voor het inzetten van een stille SMS om de
locatie van de gebruiker te achterhalen kan derhalve worden
Er kan een stille SMS worden verstuurd naar de telefoon gegrond op artikel 3 Politiewet. Opsporingsambtenaren zijn
van een verdachte. De verdachte kan de SMS niet bevoegd deze bevoegdheid in te zetten indien dit een
ontvangen, maar doordat zijn telefoon verbinding maakt beperkte inbreuk maakt op de rechten van burgers en niet
met een zendmast, kan zijn locatie wel worden zeer risicovol is voor de beheersbaarheid en de integriteit
achterhaald. Dit is een niet bij de wet geregelde van het onderzoek. Toepassing van de ISMI-catcher kan
opsporingsmethode. De verdediging betoogt dat dit een onrechtmatig zijn indien de methode – gelet op de aard,
stelselmatige inbreuk heeft gemaakt op de privacy ex frequentie en intensiteit ervan – geschikt is om een min of
artikel 8 EVRM. meer compleet beeld te krijgen van iemands privéleven.
Artikel 3 Politiewet en artikel 141 en 142 Sv Daar was in dit geval geen sprake van. Hier werd
meegewogen dat er toestemming was van de OvJ en
Inzet stille SMS voor achterhalen locatie verdachte geen machtiging van de R-C was verkregen en dat slechts een
onrechtmatige inbreuk op privéleven beperkt beeld van de bewegingen van de verdachte is
2
, verkregen.
8. Peilbaken Observaties waarvoor geen machtiging als bedoeld in artikel
126g Sv is gegeven kunnen onrechtmatig zijn indien de
De verdachte werd aangemerkt als een woninginbreker methode – gelet op de aard, frequentie en intensiteit ervan –
met hoge prioriteit. Met toestemming van de OvJ werd geschikt is om een min of meer compleet beeld te krijgen
een peilbaken onder zijn auto geplaatst, die elke 10 van iemands privéleven. Indien dat niet het geval is, gaat het
seconden zijn locatie doorgaf. De auto werd slechts om een beperkte inbreuk op iemands grondrechten en kan de
gevolgd buiten zijn woonplaats en in gebieden die grondslag voor het inzetten van deze opsporingsmethode
konden worden aangemerkt als vallend binnen de M.O. worden gestoeld op artikel 3 Politiewet en artt. 141 en 142
van de verdachte. Tijdens het volgen van de auto bleek Sv. Hiervan zal sprake zijn indien de observatie kortstondig
dat hij opnieuw een het inbreken was en kon hij op is uitgevoerd en slechts binnen een bepaald gebied, naar
heterdaad worden aangehouden. De verdediging betwist aanleiding van omstandigheden waaruit redelijkerwijs het
dat dit een onrechtmatige inbreuk was op artikel 8 vermoeden voortvloeit dat er een verhoogde kans is dat
EVRM. strafbare feiten gepleegd zullen worden. Hier was geen
sprake van ‘een min of meer compleet beeld van het
Artikel 3 Politiewet en artikel 141 en 142 Sv privéleven van de verdachte verkrijgen’. Omdat er
toestemming van de OvJ was, kon de bevoegdheid tot het
Inzet peilbaken voor volgen locatie auto geen inzetten van de peilbaken worden gegrond op artikel 3
onrechtmatige inbreuk op privéleven als hij maar kort Politiewet. Daarnaast werd niet de verdachte gevolgd, maar
gevolgd is en geen compleet beeld van privéleven is zijn auto. De plaatsen waar hij naartoe is gevolgd betroffen
verkregen geen intieme plaatsen.
9. Autosleutels De opsporingsambtenaar die een verdachte staande houdt of
aanhoudt, kan de voorwerpen die hij met zich voert in
De verdachte van autodiefstal werd buiten heterdaad beslag nemen (art. 95 Sv). Onder ‘met zich voert’ wordt ook
aangehouden en had haar autosleutels bij zich. Hierop verstaan de voorwerpen die binnen zijn directe bereik
werd haar auto, die voor haar woning stond, in beslag liggen. Indien een verdachte autosleutels binnen zijn directe
genomen. Verdachte betoogt dat dit in strijd is met bereik heeft, impliceert dit echter niet dat de verdachte
artikel 95 Sv. hiermee ook de auto zelf met zich voerde. De auto had
derhalve niet in beslag genomen mogen worden.
Artikel 95 Sv
Definitie ‘met zich voeren’ artikel 95 Sv
10. Vuist vol drugs Binnen de grenzen van proportionaliteit en subsidiariteit
mogen opsporingsambtenaren bij de inbeslagname van
De verdachten had bolletjes drugs in zijn vuist geklemd voorwerpen geweld gebruiken. De bevoegdheid tot het
en wilde deze niet afstaan bij de aanhouding. Hierop gebruik van geweld ligt besloten in de bevoegdheid tot
hebben de opsporingsambtenaren met geweld zijn vuist inbeslagname, desnoods tegen de wil van de verdachte. In
opengetrokken om de drugs in beslag te kunnen nemen. deze zaak hadden de opsporingsambtenaren de bevoegdheid
De verdachte betoogt dat artikel 95 Sv de inzet van tot inbeslagname en hadden zij derhalve ook de bevoegdheid
geweld niet legitimeert. om de vuist van de verdachte met proportioneel geweld te
openen.
Artikel 95 Sv
Bij bevoegdheid tot inbeslagname is bevoegdheid tot
inzet geweld besloten indien het proportioneel en
subsidiair is
11. Wietlucht Onder een woning kan worden verstaan een afgeschermde
ruimte die dient tot exclusief verblijf voor een huishouding
Naar aanleiding van het ruiken van een wietlucht is de en voor hen is ingericht. Het huisrecht strekt tot ongestoord
politie een bedrijfspand binnengetreden, waar zij een gebruik van de woning. Of een ruimte kan worden
hennepkwekerij hebben aangetroffen. Er waren verder aangemerkt als een woning is niet enkel afhankelijk van de
een keuken, een bank en een tv aanwezig. De politie treft uiterlijke kenmerken, maar ook van de daadwerkelijk aan
hennep aan in een voor de hand liggende plastic tas in
die ruimte gegeven bestemming. De ruimte in het
een naar hennep ruikende bedrijfsruimte met daarin
bedrijfspand werd niet feitelijk als woonruimte gebruikt en
goederen die voor de hennepplantage gebruikt kunnen
worden. De verdediging voert aan dat het binnentreden de opsporingsambtenaren behoefden de bedrijfshal ook niet
onrechtmatig is geschied, omdat er geen toestemming redelijkerwijs aan te merken als woning. Het enkele feit dat
3
