Samenvatting
Samenvatting voeding & ethiek
- Instelling
- Hogeschool Van Amsterdam (HvA)
Samenvatting van 28 pagina's voor het vak Ethiek en voeding aan de HvA (Samenvatting V&E)
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 28 pagina's
Voorbeeld 3 van de 28 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Voeding en ethiek samenvattingDeel 1 De kloof tussen voedselproductie en eten
p. 29-125
Korthals behandeld 8 controversiële kwesties en laat zien wat filosofie en ethiek kunnen
bijdragen aan de verheldering van deze kwesties, die voortkomen uit de kloof tussen
productie en consumptie, en de vervreemding die eruit voortvloeit. Deze kwesties zijn:
1. Honger en ondervoeding
2. Voedselveiligheid
3. Dierenwelzijn
mogen we kippen, koeien en varkens een rotleven geven omdat dit beter is voor het
milieu
4. Duurzaamheid, milieu, klimaat
Moeten we veel minder vlees eten op opwarming van de aarde tegen te gaan
5. Gezondheid, gemak, natuurlijkheid en ambachtelijkheid
Moeten consumenten ophouden met koken en moeten boeren verdwijnen omdat de
industrie milieuvriendelijker werkt
6. Technologie
Is genetische modificatie van gewassen acceptabel en moet de voedingswetenschap
niet met de industrie samenwerken
7. Gevolgen van industrieel voedsel (obesitas)
Moet de overheid of de industrie harde maatregelen nemen tegen ongezonde
gevolgen als obesitas
8. Vervreemding van consumenten
Is goed eten op basis van goed op de hoogte zijn en daarnaar handelen een morele
plicht? En wat betekent dat voor voedselvaardigheden?
Paradox van de vooruitgang
Mensen zijn tot mensen geworden door de vermindering van de tijd die nodig is om voedsel
te produceren en te verteren. Dit heeft als nadeel dat de mensen vervreemd raken van hun
voedsel en van de aarde, en afhankelijk worden van een steeds kleinere groep (de
voedselindustrie) die voedsel produceert. Hierdoor kunnen ze geen voedselvaardigheden
meer ontwikkelen. Als dit zo door gaat weten mensen op een gegeven moment niet meer
wat ze kopen en eten. Ze zijn dan niet meer producent, maar consument.
De paradox van vooruitgang houdt in:
Bezig zijn met voedsel maakt de mens tot mens, maar doordat we steeds minder tijd
besteden aan produceren en verteren hebben we meer tijd voor andere activiteiten,
waardoor we vervreemd raken van deze fundamentele processen en dus van onszelf. Deze
vervreemding en het gebrek aan voedselvaardigheden is het gevolg van de kloof die
ontstaan is tussen voedselproductie- en consumptie.
Uit de les:
Onze cultuur is zo erg ontwikkeld als gevolg van tijdsbesparing op het gebied van
voedselproductie en vertering (niet de hele dag kauwen). Daardoor is er een kloof ontstaan
tussen productie en consumptie, omdat we niet meer ons eigen eten verbouwen. Daardoor
,is er een vervreemding ontstaan, omdat we eigenlijk niet meer weten hoe voedsel
geproduceerd wordt. We zijn afhankelijk geworden van de industrie.
Deel 1 kloof productie-consumptie
De kloof tussen productie en consumptie houdt in dat mensen vrij zijn omdat ze geen eten
hoeven te maken en tegelijk onvrij zijn door hun afhankelijkheid van internationale
voedingsnetwerken.
‘Koken maakt mensen tot mensen’
De evolutie van de mens als voedselproducent is in 5 fases verlopen. Vanaf het moment dat
mensen voedsel klein gingen maken en het verhitten met vuur begonnen zij aan de eerste
fase van deze evolutie. Hierdoor hadden ze minder tijd nodig om te kauwen en te verteren.
Catching fire. How cooking made us human is een studie naar de rol van vuur en
koken in de evolutie van de mens.
De eerste mensen onderscheidde zich van dieren door het koken van voedsel en de relatief
geringe tijd die ze besteedden aan het eten ervan. Koken maakt mensen tot mensen.
Koken zorgt ervoor dat voedsel makkelijker te verteren is. Hierdoor krijgt de mens in kortere
tijd meer voedingsstoffen binnen. Ook zijn de hersenen dankzij gekookt voedsel in
evolutionair opzicht gegroeid, omdat deze meer voedingsstoffen kregen. Door het groeien
van de hersenen kon het denken zich uitbreiden en taal zich ontwikkelen.
Door de tijdsbesparing had de mens meer tijd voor andere dingen, zoals praten,
vechten en spelen. Zo is beschaving ontstaan. Daarnaast zorgde koken met vuur voor een
nieuwe, sociale organisatie. Met het vuur als middelpunt ontstond de gezamenlijke maaltijd.
Er komen ook regels over hoe voedsel wordt verdeeld. Dit maakt mensen tot mensen. Het
heeft ons sociaal gemaakt
In de tweede fase van de evolutie ging de mens meer en meer veredelde vormen van
bijvoorbeeld grassen, bladeren en andere planten gebruiken. Ook ontstonden toen herders,
die erin slaagden samen te leven met dieren. Dit is de pastorale levensstijl.
De derde fase vond plaats in het neolithicum en wordt gekenmerkt door het
gebruiken van stenen werktuigen. De pastorale levensstijl transformeerde naar een
sedentair leven met landbouw.
De vierde fase wordt ingeluid met de industrialisatie van de landbouw en de daarmee
samenhangende enorme vermindering van het aantal boeren. Dit begon in de 18e eeuw in
Engeland. De ontwikkeling zorgde ervoor dat mensen meer tijd hadden voor andere
activiteiten. De meerderheid van de werkende bevolking was vanaf dat moment gedwongen
om ander werk te zoeken. Deze fase loopt tot ongeveer het einde van de twintigste eeuw.
De vijfde fase is de fase waarin we nu zitten, de postmoderne, huidige tijd. We zijn
ons bewust van de problemen van omgang met voeding en landbouw.
Cooking paradox
The fact that people spend more time watching food being cooked on television than they
actually spend cooking it themselves
- Michael Pollan
, Tegenwoordig besteden we meer tijd aan food programma’s dan dat we zelf gaan koken. De
tijd die we besteden aan media over koken stijgt. Dit hangt samen met de paradox van de
vooruitgang. We gaan qua technologie vooruit, maar daardoor zijn we steeds meer
vervreemd gemaakt van onze voedselproductie. We gaan ook minder eten verbouwen en
hebben minder contact met boeren of producenten. We zijn vervreemd geraakt van de
processen.
Paradox = tegenstrijd
Tentamenvraag: Wat wordt bedoeld met de paradox?
De paradox van de vooruitgang houdt in dat voedsel de mens tot mens maakt. Doordat we
steeds minder tijd kwijt zijn aan het produceren en verteren van voedsel hebben we meer
tijd voor andere activiteiten, maar raken vervreemd van deze fundamentele processen en
dus van onszelf. Deze vervreemding en het gebrek aan voedselvaardigheden is de oorzaak
van het ontstaan van de kloof tussen voedselproductie en -consumptie.
Dit hangt samen met de cooking paradox. Tegenwoordig besteden we meer tijd aan
het kijken van food programma’s dan dat we zelf koken. We gaan qua technologie vooruit,
maar raken steeds vervreemder van de voedselproductie.
Vervreemding door kloof productie-consumptie
De kloof tussen productie en consumptie heeft tot gevolg dat menselijke ontwikkeling en
groei wordt afgeremd. Er worden 3 essentiële dimensies onderscheden, die altijd op de een
of andere manier bij menselijke ontwikkeling en interacties aan de orde zijn. De cognitieve
dimensie heeft betrekking op kennis die over de wereld om ons heen gaat. De normatieve
dimensie gaat over de normen die we aanvaarden of die we verplichtend achten (de wereld
zoals we die wensen). Ten slotte is de expressieve dimensie. Deze gaat over gevoelens en
wensen, over onze innerlijke wereld. Habermans noemt het ook wel de dimensies van
weten, willen en voelen.
De kloof tussen productie en consumptie beperkt de ontwikkeling van voedselvaardigheden
van de consument. We weten niet meer waar ons eten vandaan komt, wat voor
voedingsmiddelen we moeten kopen en hoe we ons dienen te oriënteren in de
voedingswereld (geen kennis). Door alle pakjes, zakjes en kant-en-klaarmaaltijden verliezen
we onze kookvaardigheden. Er komt zoveel informatie op ons af dat we maar willekeurig
wat uit het schap pakken en het maakt het onmogelijk een juiste afweging te maken en te
integreren in je kijk op het leven. Het gevolg hiervan is cognitieve vervreemding.
De kloof heeft ervoor gezorgd dat het vertrouwen van de consument in de
voedselsector op een dieptepunt is beland. Ook gaan consumenten door gebrekkige
normatieve vaardigheden ervanuit dat de productie van voeding niet door normen en
waarden hoeft te worden bepaald (de voedselproductie is onzichtbaar, vooral bij dierlijke
producten). Het is niet de schuld van de consument, het is een gevolg van de
voedselproductie en industrialisatie. Deze loskoppeling betekent een normatieve
vervreemding. Etenswaren zijn niets anders meer dan dingen die te koop zijn, net als
computers en auto’s. De voedingsindustrie is vooral een commerciële kwestie; er moet geld
verdiend worden.
Veel mensen proeven het voedsel nauwelijks meer en zetten de zintuigen uit bij elke
snelle hap die ze naar binnen werken. Er is geen aandacht meer aan smaak en er is geen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper CelineSophie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,44. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen